Το έντονο παρασκήνιο που διαδραματίζεται τα τελευταία εικοσιτετράωρα, σε
συνδυασμό με την ελληνική αντίδραση, φαίνεται πως έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο
γεγονός ότι το Oruc Reis παραμένει αγκυροβολημένο έξω από το λιμάνι της
Αττάλειας και δεν ξεκίνησε τον απόπλου του προς το σημείο που δέσμευσε με
Navtex η Άγκυρα.
Ενώ τα τουρκικά μέσα, ακόμα και το δίκτυο Anadolu, μεταδίδουν τις τελευταίες
48 ώρες ότι γίνονται οι τελευταίες προετοιμασίες και το ερευνητικό σκάφος θα
ξεκινήσει από ώρα σε ώρα το κρίσιμο ταξίδι του, αυτό παραμένει καθηλωμένο,
όπως και τα δύο βοηθητικά σκάφη που θα το συνοδεύσουν.Μετά από την παραδοχή
του εκπροσώπου της τουρκική προεδρίας ότι η αντίδραση της Ελλάδος στην έκδοση
της Navtex ήταν υπερβολική, ξεκίνησε μια μεγάλη συζήτηση, για το εάν όντως
αυτό ισχύει, καθώς και πού βασίζεται η άποψη του.
Η Ελλάδα αντέδρασε «σαν να έγινε στρατιωτική κίνηση», τόνισε ο Ιμπραχίμ Καλίν,
εκπρόσωπος και επικεφαλής σύμβουλος του προέδρου της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν,
σχετικά με τις κινήσεις του Oruc Reis. Χαρακτήρισε, μάλιστα, «υπερβολική» την
αντίδραση της Ελλάδας, στη διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε το γνωστό
«Think Tank» των Βρυξελλών, EPC.
Μια υπενθύμιση.
Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι ιδιαίτερα απλή, αν κάποιος
επαναφέρει στη μνήμη του τα όσα ζήσαμε στην Κύπρο την τελευταία επταετία, από
τότε δηλαδή που μας συστήθηκε το Barbaros.
Η Κύπρος από το 2013 μέχρι σήμερα, έχει καταμέτρηση δεκάδες παράνομες
τουρκικές Navtex για έρευνες, δεκάδες εισβολές (σ.σ. στην ΑΟΖ της, όχι στην
υφαλοκρηπίδα της και αυτό έχει τη σημασία του) από ερευνητικά σκάφη και
ερευνητικά γεωτρύπανα, καθώς και οκτώ γεωτρήσεις από τα ερευνητικά σκάφη.
Αδυναμία και αποθράσυνση
Η αντίδραση για παρεμπόδιση αυτών των ερευνών από πλευράς Κυπριακής
Δημοκρατίας, ήταν στα πλαίσια των δυνατοτήτων της, δηλαδή… ανύπαρκτη. Πέραν
από τις ομολογουμένως σοβαρές και σημαντικές προσπάθειες για να κατανοήσει ο
ευρωπαϊκός μηχανισμός τη σοβαρότητα του προβλήματος και το μέγεθος της
μελλοντικής απειλής, αυτό δεν έγινε κατορθωτό.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη αποθράσυνση των Τούρκων, που στην πορεία των
χρόνων, πέραν από τις έρευνες, εμφάνισαν και τους χάρτες της Γαλάζιας Πατρίδας
που θέλουν το μισό Αιγαίο και σχεδόν τα δύο τρίτα της ανατολικής Μεσογείου,
τουρκική θάλασσα.
Σήμερα, η Ευρώπη προσπαθεί να δαμάσει αυτό το θεριό, έχοντας όμως
περιορισμένες επιλογές και μέσα στη διάθεση της. Τις συνέπειες, δηλαδή, της
ολιγωρίας των τελευταίων χρόνων, η Ευρώπη τις πληρώνει και αναμένεται να
συνεχίσει να τις πληρώνει, εάν δεν κατανοήσει και δεν αποφασίσει να αντιδράσει
δυναμικά και αποτρεπτικά απέναντι στην Άγκυρα.
Συνεπώς, η άποψη του εκπροσώπου της τουρκικής προεδρίας για την «υπερβολική»
ελληνική αντίδραση, ομολογουμένως είναι σωστή. Η Ελλάδα με την κινητοποίηση
του 85% των ναυτικών της δυνάμεων απέναντι στην έκδοση της τουρκικής Navtex
αιφνιδιάστηκε, αφού μέχρι σήμερα ήταν συνηθισμένη αλλιώς.
Ο αιφνιδιασμός
Αυτή όμως θα έπρεπε να είναι η συμπεριφορά, στην οποία η Τουρκία θα είχε
συνηθίσει από καιρό, ωστόσο, η αδυναμία ενός μικρού κράτους, όπως η Κύπρος, με
το ανύπαρκτο πολεμικό ναυτικό, άφηνε την Τουρκία στην κυριολεξία να αλωνίζει
σε ξένο αχυρώνα.
Το γεγονός ότι η Τουρκία στην περίπτωση της Κύπρου προχωρούσε σε έρευνες με
ερευνητικά σκάφη και ερευνητικές γεωτρήσεις με γεωτρύπανα, εντός της
Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης, εντός της περιοχής δηλαδή που η Κύπρος
κήρυξε ΑΟΖ, μετά από συμφωνίες με τα κράτη της περιοχής, Αίγυπτο, Ισραήλ και
Λίβανο, ενώ στη συνέχεια προχώρησε με τον διαχωρισμό των οικοπέδων της, τα
οποία αδειοδότησε προς συγκεκριμένες εταιρείες, έχει τη σημασία του.
Κι αυτό, αφού η Ελλάδα, πέραν της πρόσφατης συμφωνίας με την Ιταλία για κήρυξη
ΑΟΖ, δεν έχει προχωρήσει σε συμφωνία με κανένα άλλο κράτος. Δεν διαθέτει
δηλαδή ΑΟΖ στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά υφαλοκρηπίδα, η οποία μάλιστα δεν
έχει καθορισθεί. Συνεπώς, ο αιφνιδιασμός για την Τουρκία και ο χαρακτηρισμός
«υπέρμετρη» αντίδραση δικαιολογείται, με βάση τα όσα έχει συνηθίσει η Τουρκία
να συμβαίνουν στην Κύπρο.
Με απλά λόγια, η Τουρκία συνήθισε να κάνει παράνομες έρευνες εντός
αδειδοδοτημένων οικοπέδων και να μην αντιδρά κανείς και τώρα βλέπει το 85% του
ελληνικού στόλου απέναντι της για μια Navtex σε μη καθορισθείσα υφαλοκρηπίδα.
Γιατί δεν ξεκίνησε το Oruc Reis
Επιστρέφοντας λοιπόν στο αρχικό ερώτημα, γιατί το Oruc Reis παραμένει
καθηλωμένο στην Αττάλεια και δεν ξεκινά τις έρευνες του εντός της ελληνικής
υφαλοκρηπίδας, η απάντηση, ενδεχομένως να κρύβεται στα όσα εισέπραξαν ως
αντίδραση, για πρώτη φορά οι Τούρκοι.
Πολεμικά πλοία στο Νότιο Αιγαίο, καταδίκες από μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες,
τηλεφωνήματα τις μεταμεσονύχτιες ώρες προς τον Ταγίπ Ερντογάν από το Βερολίνο
και παράλληλα, τις εξελίξεις να παίζουν πρώτο θέμα σε όλα τα μέσα μαζικής
ενημέρωσης της Ελλάδας. Για το τελευταίο μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό, ότι
την επόμενη ημέρα από την έκδοση της Navtex ο τουρκικός Τύπος δεν είχε
ασχοληθεί σχεδόν καθόλου με το ζήτημα. Τα όσα συμβαίνουν ανοιχτά της Ρόδου και
του Καστελόριζου, απασχόλησαν τον τουρκικό Τύπο με δύο ημέρες καθυστέρηση.
Ο ελληνικός αιφνιδιασμός λοιπόν και η «υπερβολική» αντίδραση, όπως
χαρακτηρίστηκε, πιθανόν να είναι και η μοναδική απάντηση στο αγκυροβολημένο
Oruc Reis.
Τα σενάρια
Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις ωστόσο, παραμένουν σε πλήρη ετοιμότητα και
εξετάζουν τα σενάρια που έχουν ενώπιον τους, ανάλογα και με τις κινήσεις, τόσο
του Oruc Reis όσο και του τουρκικού πολεμικού ναυτικού.
Σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές που επικαλούνται ελλαδικά μέσα, σε περίπτωση που
το Oruc Reis κινηθεί προς τη δεσμευμένη περιοχή χωρίς την παρουσία πολεμικών
πλοίων, τότε το ελληνικό πολεμικό ναυτικό, θα παρακολουθεί διακριτικά και θα
παρεμποδίσει το ερευνητικό σκάφος, μόνο σε περίπτωση που επιχειρήσει να
ποντίσει καλώδια στη θάλασσα.
Στο σενάριο που το σκάφος πλεύσει προς την δεσμευμένη περιοχή, με τη συνοδεία
πολεμικών πλοίων και προχωρήσει στην πόντιση καλωδίων, τότε η παρέμβαση του
πολεμικού ναυτικού θα είναι ιδιαίτερα ισχυρή, αφού πέραν από φρεγάτες, στην
επιχείρηση αποτροπής θα συνδράμουν και κανονιοφόροι, υποβρύχια, τορπιλάκατοι
που ήδη βρίσκονται στο Νότιο Αιγαίο και θα δημιουργήσουν με αυτό τον τρόπο ένα
τείχος για να ανακόψουν τους τουρκικούς σχεδιασμούς.
Μάλιστα, όπως αναφέρουν τα ίδια δημοσιεύματα, σε περίπτωση που τα τουρκικά
πολεμικά σκάφη επιχειρήσουν κλιμάκωση της έντασης, τότε οι Έλληνες διοικητές
έχουν λάβει ήδη διαταγές για απελευθέρωση των κανόνων στρατιωτικής εμπλοκής.
Στην αντίπερα όχθη, αν οι εκτιμήσεις, ότι η Τουρκία αιφνιδιάστηκε από την
δυναμική παρέμβαση της Ελλάδος, επιβεβαιωθούν, τότε δεν αποκλείεται το σκάφος
να μην πάει καθόλου στην επίμαχη θαλάσσια περιοχή, ή αν πάει, να μην
προχωρήσει σε πόντιση καλωδίων, κάτι που αφενός θα δικαιολογεί την μη
παρέμβαση της Ελλάδος και αφετέρου θα ικανοποιήσει σε ένα μικρό βαθμό και το
εσωτερικό ακροατήριο του Ταγίπ Ερντογάν.