Σύμφωνα με όσες πληροφορίες έχουν καταστεί διαθέσιμες μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν αφήνεται καμία αμφιβολία σχετικά με το ότι η Ελλάδα έκανε μία σειρά συμβιβασμών με σημαντικό κόστος (το οποίο μένει να δούμε στην πλήρη έκτασή του στο μέλλον…), αλλά και συγκεκριμένο όφελος. Δεν θα ασχοληθούμε με αυτό στο συγκεκριμένο σχόλιο. Είναι δουλειά των πιο ειδικών να το κάνουν. Θα αναλύσουμε τα ευκόλως εννοούμενα. Που δεν είναι και τόσο απλά ούτε ευκόλως κατανοητά στην Ελλάδα. Ωστόσο, όπως και να έχει, οφείλουμε περισσότερο από κάθε άλλη φορά να είμαστε προετοιμασμένοι.
Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Διαβάζοντας τα σχόλια του Νίκου Μελέτη (Η συμφωνία με την Αίγυπτο ήταν η λιγότερο κακή και αναγκαία επιλογή για την Ελλάδα) και του Θεόδωρου Καρυώτη (Τραγωδία η τμηματική οριοθέτηση με την Αίγυπτο) που αναδημοσιεύσαμε, διαπιστώνουμε σε πρώτη φάση ότι η από κοινού οριοθέτηση (έστω και μερική…) της ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου, είναι αυτή που ακυρώνει στην πράξη, ή τουλάχιστον εξισορροπεί, όχι μόνο το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, αλλά δυνητικά και αυτή καθαυτή την εμπλοκή και παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη.
Και αυτό γιατί το επιχείρημα εδώ είναι, ότι όχι μόνο ο στρατάρχης Χαφτάρ αλλά και ο ίδιος ο Σάρατζ, έχει συμφέρον να συνταχθεί με την ελληνική και αιγυπτιακή πλευρά και να εμπλακεί σε μια διαδικασία ειρηνικής επίλυσης της διένεξης, σύμφωνα με όσα επιτάσσει η Χάρτα του ΟΗΕ. Σε κάθε περίπτωση μία ενιαία και διεθνώς αναγνωρισμένη μελλοντική κυβέρνηση στη Λιβύη, θα έχει μέσα από μία τέτοια διαδικασία τη δυνατότητα να “παράξει” ένα καθόλα νόμιμο και επωφελές αποτέλεσμα.
Μία πρώτη εκτίμηση επομένως είναι, ότι ανεξαρτήτως των ενστάσεων γι το περιεχόμενο της συμφωνίας, η ελληνική εξωτερική πολιτική κινήθηκε γρήγορα και με απόλυτη μυστικότητα, έχοντας δει το δάσος και όχι το δέντρο…
Δεν ήταν μόνο ο κίνδυνος της παγίωσης των τουρκικών βλέψεων που την ανάγκασε σε συμβιβασμό με την Αίγυπτο. Ήταν και τα “μηνύματα” που λάμβανε από την “Ενωμένη” Ευρώπη, αναφορικά με τα περιθώρια ανοχής απέναντι στην τουρκική αυθαιρεσία. Απέτρεψε το ενδεχόμενο νέων τετελεσμένων από την πλευρά της Τουρκίας και διά της παθητικής στάσης και του “συμμαχικού” παράγοντα! Κάτι ομολογουμένως πολύ σημαντικό.
Συμβιβασμοί στις διακρατικές σχέσεις πάντα θα γίνονται… Και δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν μπορεί κανείς να πει με απόλυτη βεβαιότητα, αν η Ελλάδα μπορούσε να τους καταστήσει πιο επωφελείς για να φέρει το αποτέλεσμα που επεδίωκε, εντός των χρονικών πλαισίων που το επιθυμούσε.
Οι επείγουσες συνθήκες διαμορφώθηκαν αφενός λόγω της γεωγραφικής θέσης της χώρας, του εξαιρετικά επικίνδυνου εξ ανατολών γείτονά της, αλλά και της παραδοσιακής διστακτικότητας -στην καλύτερη περίπτωση- της ελληνικής διπλωματίας να πάρει αποφάσεις εγκαίρως, επιχειρώντας να διαμορφώσει το περιβάλλον στο οποίο κινείται η χώρα και όχι να αντιδρά στις πρωτοβουλίες άλλων που το διαμορφώνουν.
Οι Αιγύπτιοι απλά εκμεταλλεύτηκαν αυτά τα δεδομένα και σε κάποιο βαθμό το ίδιο έκαναν και οι Ιταλοί. Η διαχρονική συμπεριφορά του κράτους διαμορφώνει την πεποίθηση και τη διαπραγματευτική στρατηγική της άλλης πλευράς… Βασικός στόχος ήταν όμως η Τουρκία, που για μια ακόμη φορά κινείται… με σπασμένα τα φρένα.
Αυτό τον σχεδιασμό της Τουρκίας αποτρέπει – παρεμβάλλει ως πρώτο βήμα η συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου. Το αμέσως επόμενο είναι η προβολή και αξιοποίηση της ισχύος των όπλων, καθώς ουδείς πιστεύει ότι ο Ερντογάν μπορεί να χωνέψει εύκολα την τρίτη κατά σειρά κατά κράτος ήττα των σχεδιασμών του: Στον Έβρο, στην πρόσφατη αποφασιστική ανάπτυξη του Στόλου και τώρα τη Συμφωνία μερικής οριοθέτησης με την Αίγυπτο…
Σε ό,τι αφορά στη Λιβύη βέβαια, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Εκεί η Ελλάδα μπορεί να κερδίσει κάποια από αυτά που έχασε στη συμφωνία της με την Αίγυπτο. Αρκεί να αλλάξει συμπεριφορά. Και να κατανοήσει έστω και την υστάτη ώρα, ότι είναι η ισχύς των όπλων μόνη εγγύηση επιτυχούς ολοκλήρωσης της διαδικασίας καθορισμού των ορίων της ελληνικής ΑΟΖ…
Και εδώ είναι που ερχόμαστε στο ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ. Που είναι το ίδιο κάθε φορά… Η τουρκική αντίδραση στην ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία θα έχει τη μορφή κατακόρυφης αύξησης των προκλήσεων σε όλα τα γεωγραφικά σημεία “επαφής” και σε όλα τα επίπεδα. Είναι μία εξέλιξη που η Ελλάδα περιμένει. Όπως περιμένει και το ότι η Τουρκία θα ενεργήσει χωρίς να επιδείξει τον παραμικρό σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και ό,τι αυτό προβλέπει.