Η γεωπολιτική ισχύς των ελληνικών θαλασσών



Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΑΧΙΝΗ

Μια από τις πιο διαδεδομένες γαλλικές παροιμίες (ελέω επικαιρότητας και στάσης Μακρόν για την Ανατολική Μεσόγειο, είναι της μόδας) λέει «Il ne faut pas chercher midi à quatorze heures». Δηλαδή, «μην ψάχνεις το μεσημέρι στις δύο η ώρα», που έχει το νόημα: μην περιπλέκεις το θέμα.

Στην Ελλάδα βέβαια, ακόμη και στα κρίσιμα και ευαίσθητα εθνικά μας θέματα, είμαστε από χαμένοι στη μετάφραση έως πολυποίκιλες απαντήσεις για έννοιες, όρους, ακόμη και γεγονότα, μόνο και μόνο για να δώσει ο καθένας την ερμηνεία που τον βολεύει. Μπορεί να σας χαλάσω τη “μέθη και ευεξία”, ακόμη και τα ασυγκράτητα κύματα ενθουσιασμού που εμφανίστηκαν σε πολλά ελληνικά ΜΜΕ μετά τη σύνοδο των μεσογειακών χωρών του Νότου της Ε.Ε. Περίεργο μεν, αλλά ακόμη και το κείμενο της παραγράφου 6 στη Διακήρυξη της ομάδας MED7 έχει “στρογγυλέψει” τη λέξη “κυρώσεις (sactions)” προς την Τουρκία, με τη φράση… «περαιτέρω περιοριστικά μέτρα (…futher restrictive measures)». Για την ακρίβεια αναφέρει: «We maintain that in absence of progress in engaging Turkey into a dialogue and unless it ends its unilateral activities, the EU is ready to develop a list of further restrictive measures that could be discussed at the European Council on 24-25 September 2020. / Είναι θέση μας ότι η απουσία προόδου σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή της Τουρκίας σε διάλογο και αν δεν τερματίσει τις μονομερείς της δραστηριότητες, η Ε.Ε. είναι έτοιμη να δημιουργήσει σειρά περαιτέρω περιοριστικών μέτρων που θα μπορούσαν να συζητηθούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24-25 Σεπτεμβρίου 2020».

Επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων

Ακόμη χειρότερα, που στον πρόλογο της παραγράφου 6 της Διακήρυξης της ομάδας MED7 αναφέρεται: «6-We reiterate our full support and solidarity with Cyprus and Greece in the face of the repeated infringements on their sovereignty and sovereign rights, as well as confrontational actions by Turkey. / Επαναλαμβάνουμε την πλήρη στήριξη και αλληλεγγύη μας στην Κύπρο και την Ελλάδα, υπό το φως των επαναλαμβανόμενων παραβιάσεων της κυριαρχίας και των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων, όπως επίσης και των ενεργειών αντιπαράθεσης από την Τουρκία».

Δηλαδή, με υπογραφή και του Έλληνα πρωθυπουργού, έχουμε κονιορτοποίηση του αφηγήματος κυβερνητικών στελεχών, αναλυτών σε τηλεπαράθυρα και κεντρικών ΜΜΕ, ότι επί 34 ημέρες το “Oruc Reis” δεν κάνει έρευνες, απλά πλέει σε ελληνική υφαλοκρηπίδα, λες και η πλεύση του, αν ήταν απλή, ήθελε Navtex και αντι-Navtex, συνοδεία πολεμικών πλοίων και παρεμβάσεις στην Ε.Ε. για ατζέντα κυρώσεων, που κι αυτή πάει να γίνει «περιοριστικά μέτρα». Παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων σημαίνει όχι απλά διέλευση, αλλά και έρευνα και όχι επιφανείας, καθώς τα ηχοβολιστικά καλώδια μια χαρά ποντίστηκαν (αν και την ίδια δουλειά έκαναν και τα sonar εντός του πλοίου) και απλώθηκαν. Είναι αδιάφορα αν εξαιτίας των θορύβων άλλων παρακείμενων πλοίων, τουρκικών και δικών μας, έχει βάση το ότι δεν μπορεί να πάρει αποτελέσματα για γεωφυσική καταγραφή και σεισμικά. Η παραβίαση του κυριαρχικού δικαιώματος, με βάση το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας, έχει συντελεστεί από τη στιγμή που, έστω και προβληματικά, κάνει έρευνα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας για την ύπαρξη ενδείξεων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Σαφέστατα λοιπόν (και επίσημα το λέει η Διακήρυξη στην Κορσική της ομάδας MED7) έχουν παραβιαστεί κυριαρχικά δικαιώματα. Επειδή δε η Navtex για το “Oruc Reis” ανανεώνεται διαρκώς και όλο και βορειότερα προς το Καστελόριζο, καλόν είναι κάποιοι κυβερνητικοί παράγοντές μας να κόψουν το καλαμπούρι μαζί με κάποιους γεωπολιτικούς αναλυτές με ατάκες του τύπου «και μέχρι τα 6 και μισό χιλιοστό δε συμβαίνει και τίποτα, αφού για την ώρα έχουμε χωρικά ύδατα 6 ναυτικών μιλίων»!!! Αν ποτέ φτάσει το “Oruc Reis” στα 6-6,5 ναυτικά μίλια, μαζί με τα πολεμικά πλοία που το συνοδεύουν, τότε θα κάνει ουσιαστικά αποκλεισμό στο Καστελόριζο, αφού κανείς πρακτικά δε θα μπορεί να πλεύσει στην περιοχή και τότε να βγουν αυτοί οι πολιτικοί, αναλυτές και δημοσιολογούντες, να μας εξηγήσουν αντεστραμμένα το δικό τους επιχείρημα (θα κάνουν τότε πόλεμο και θα προλαβαίνουν ή θα είναι αργά με τετελεσμένα;).

Υπενθυμίζουμε ότι τον Αύγουστο το “Oruc Reis” ήταν στα 110 ν.μ., πλέον κινείται στα 35 ν.μ. νοτίως του νησιωτικού συμπλέγματος. Τι θα γίνει λοιπόν αν η διαρκώς παρατεινόμενη Navtex δεσμεύσει περιοχή μέσα στα 12 ναυτικά μίλια από το σύμπλεγμα στο Καστελόριζο; Αν και σωστά, στείλαμε τον στόλο του Πολεμικού μας Ναυτικού στη θαλάσσια ζώνη στην οποία έχουμε κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά τυπικά δεν έχουμε προβεί σε καθορισμό της και οριοθέτηση με τις γειτονικές χώρες, τότε τι θα κάνουμε σε περίπτωση που είναι στα 9 ναυτικά μίλια από το Καστελόριζο; Δε θα μιλάμε πλέον για χώρο άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως είναι η υφαλοκρηπίδα ή η ΑΟΖ, αλλά για τον σκληρό πυρήνα της ελληνικής κυριαρχίας στην Επικράτειά της.

Διαπραγμάτευση αλά Τούρκα: «Διώξτε πλοία και στρατό από τα νησιά για να συνομιλήσουμε»

Ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Χάμι Ακσόι, επέκρινε την κοινή δήλωση των ηγετών της Ευρωμεσογειακής Διάσκεψης (MED7).

«Η διατύπωση σε αυτή τη δήλωση, όπως και την προηγούμενη χρονιά, είναι προκατειλημμένη, δε βρίσκεται σε επαφή με την πραγματικότητα και στερείται νομικής βάσης». Αλλά επειδή είναι και “κιμπάρηδες” οι γείτονες, μας υπέδειξε ο κ. Ακσόι τι θα έπρεπε να κάνει η Ελλάδα για να αρχίσει η αποκλιμάκωση και οι συνομιλίες. Να αυτοκαταργηθούμε από κυριαρχία στην επικράτειά μας και κυριαρχικά δικαιώματα, ειδικά στο Ανατολικό Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Πολύ απλά, ο κ. Ακσόι είπε: «Ζητούμε από την Ελλάδα να εγκαταλείψει τους μαξιμαλιστικούς ισχυρισμούς της για το ζήτημα των θαλάσσιων συνόρων, οι οποίοι είναι αντίθετοι με το Διεθνές Δίκαιο… Για να μειώσει τις εντάσεις, η Ελλάδα πρέπει να αποσύρει όλα τα πολεμικά της πλοία γύρω από το πλοίο μας “Oruc Reis”, να υποστηρίξει την πρωτοβουλία του ΝΑΤΟ, να εγκαταλείψει τη στρατιωτικοποίηση των νησιών στο Αιγαίο Πέλαγος, συμπεριλαμβανομένου του Καστελόριζου, και να τερματίσει την πρόσφατα αυξημένη πίεση στην τουρκική μειονότητα στη δυτική Θράκη.

Από το “όπλο” μας του Διεθνούς Δικαίου στη μυστική διπλωματία

Πότε θα ενημερωθούμε άραγε για το τι συμπεριελάμβανε η έγγραφη συμφωνία της τριμερούς μυστικής συνάντησης του Βερολίνου;

Πάει έγινε… Οι Τούρκοι λέμε δεν το υπέγραψαν, σε αντίθεση με εμάς και τη “μεσολαβήτρια” Γερμανία, άρα δεν είναι πια μυστική διπλωματία, οπότε ας μας πουν, εκτός και αν αυτό που συμφωνήθηκε θα είναι η μόνιμη βάση για κάτι άλλο που ίσως έρθει! Οπότε τότε εξηγείται ότι, ενώ ο ίδιος ο πρωθυπουργός το αποκάλυψε, τελικά για το περιεχόμενό του δε λένε κουβέντα. Βέβαια, να μην ξεχνάμε ότι η… μυστική διπλωματία επισήμως καταδικάζεται απ’ όλους, ουδεμία σχέση έχει με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, του Δικαίου της Θάλασσας, τις Διεθνείς Συνθήκες και Συμβάσεις, όλα αυτά που, αν δεν κάνω λάθος, μέχρι πριν λίγο καιρό δηλώναμε σε κάθε τόνο ως χώρα ότι είναι τα απόλυτα “όπλα” μας.

Αυτή η επιστολή-άρθρο σε τρεις μεγάλες εφημερίδες της Ευρώπης του Έλληνα πρωθυπουργού έχει μια αναφορά που ήδη διατρέχει την επικαιρότητα σε «έγγραφη συμφωνία» που επιτεύχθηκε στο Βερολίνο (μεταξύ των διπλωματικών εκπροσώπων, της κ. Σουρανή για τον Κυριάκο Μητσοτάκη και του κ. Καλίν για τον Ταγίπ Ερντογάν, και του συμβούλου Εξωτερικής Πολιτικής της Άγκελα Μέρκελ, Γιαν Χέκερ), από την οποία αποχώρησε η Τουρκία! Δηλαδή, δεν ήταν απλά μια διερευνητική επαφή για αποκλιμάκωση της έντασης και, αν λάβουμε υπόψη μας ότι ο Έλληνας ΥΠ.ΕΞ. την ίδια ώρα συζητούσε στο Βερολίνο με τους ομολόγους του στην Ε.Ε. την ατζέντα στο ενδεχόμενο να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία, άρα είχε άγνοια και αυτός(;) για το πού είχε φτάσει η μυστική διπλωματία; Τη διενέργεια μυστικών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία επιβεβαίωσε επισήμως ο Έλληνας πρωθυπουργός, προσθέτοντας ότι υπήρξε και έγγραφη συμφωνία.

Αυτά σε άρθρο του, το οποίο δημοσιεύεται ταυτόχρονα στις εφημερίδες “The Times” (Βρετανία), “Frankfurter Allgemeine Zeitung” (Γερμανία) και “Le Monde” (Γαλλία).

«Όταν το Βερολίνο προσφέρθηκε να μεσολαβήσει, καθίσαμε καλόπιστα για να προσπαθήσουμε να βρούμε κοινό έδαφος. Καταφέραμε ακόμη και να καταλήξουμε σε “έγγραφη συμφωνία”. Το αποτέλεσμα ήταν να αποσυρθεί τελικά η Τουρκία, αποκαλύπτοντας ανεπίσημες, αλλά απόρρητες συζητήσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αφήνοντας εκτεθειμένους στελέχη της Ν.Δ. και δημοσιογράφους, που διαβεβαίωναν ότι δεν έγιναν διαπραγματεύσεις, αλλά διαδικαστική συζήτηση στη συνάντηση του Βερολίνου.

Στην ίδια επιστολή-άρθρο, ο Έλληνας πρωθυπουργός μιλάει για «διαφορές» με την Τουρκία. Ποιες είναι οι διαφορές; Απ’ όσο γνωρίζουμε όλοι εμείς οι Έλληνες πολίτες, μία είναι η διαφορά μας με την Τουρκία: Η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ, αν και εσχάτως ακούμε κυβερνητικά στελέχη να την ονομάζουν «οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών», λησμονώντας ότι έτσι βάζουν μέσα και την αιγιαλίτιδα και τη συνορεύουσα ζώνη. Έχει αλλάξει αυτή η πάγια και διαχρονική θέση όλων των κυβερνήσεων;

Ο πρωθυπουργός εμφανίζεται βέβαιος ότι η Ε.Ε. θα αποφασίσει σκληρές – «αποτελεσματικές» τις λέει – κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας, αν δεν αλλάξει στάση έναντι της Ελλάδας. Δηλαδή ο άλλος ετοιμάζεται να πλησιάσει στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου με τα 14 νησιά και όχι μόνο στη Μεγίστη (για να μην ξεχνιόμαστε) κι εμείς του μιλάμε για κυρώσεις ή για τη σύνδεση της Τουρκίας με την Ε.Ε.

Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμη πιο σοβαρό, που αν δεν είναι λάθος της μετάφρασης αυτής της επιστολής-άρθρου, είναι “αυτογκόλ” για τα συμφέροντα της Ελλάδας, τα εθνικά συμφέροντα δηλαδή, ακόμη και σε όποια μελλοντική διαπραγμάτευση. Καλά, δεν υπήρξε ένας σύμβουλος “άριστος και επιτελικός” του Διεθνούς Δικαίου, ένας διπλωμάτης (εμπειρότατους διαθέτουμε) να υποδείξει στον κ. πρωθυπουργό ότι, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, στην περιοχή αυτή κυριαρχικά δικαιώματα έχει μόνο η Ελλάδα και κανείς άλλος; Τα δικαιώματα αυτά η Ελλάδα τα έχει ipso facto, απλά δεν μπορεί να τα ασκήσει μέχρι να γίνει η οριοθέτηση, η οποία δε γίνεται μόνο και μόνο γιατί η Τουρκία, όχι απλά αρνείται πεισματικά την εφαρμογή των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου, αλλά τους διαστρέφει κατά το δοκούν και όπως τη βολεύει, αλά καρτ; Είναι δυνατόν ο πρωθυπουργός όλες τις προκλήσεις, τις αμφισβητήσεις, τις πειρατικές ενέργειες και τις απειλές πολέμου της Τουρκίας να τις περνάει έτσι απλά και να μιλάει στην επιστολή-άρθρο του για «προσπάθεια εξερεύνησης κοιτασμάτων φυσικού αερίου σε περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στην οποία τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία διεκδικούν δικαιώματα, και η οποία δεν έχει ακόμη οριοθετηθεί»;

Η Τουρκία πάντως, με το ψευδο-μνημόνιο με τον Σαράτζ, που πάντως ήδη παράγει αποτελέσματα – γιατί λέμε ότι το μπλοκάραμε αλλά όχι ότι το ακυρώσαμε – αλλά και με το ψευδοκράτος στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, μας έχει πει πώς, μέχρι πού και τι θεωρεί ήδη «δικό της», με συντεταγμένες παρακαλώ που έχει καταθέσει στον ΟΗΕ ! Δε σημειώνει καν στην επιστολή του-άρθρο ο κ. πρωθυπουργός, ενώ απευθύνεται στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, ότι η Ελλάδα με βάση το Διεθνές Δίκαιο κινείται με την αρχή της μέσης γραμμής, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα, τηρώντας πιστά το Δίκαιο της Θάλασσας, όχι αυθαίρετα και με τσαμπουκά, όπως η Τουρκία, έχει κυριαρχικά δικαιώματα στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή. Αν είναι “λάθος” και όχι επί τούτου αναφορά συνειδητή, θα αναμένουμε με ενδιαφέρον την επανόρθωσή του. Διαφορετικά, μήπως κάποιοι θέλουν σιγά-σιγά να ζυμωνόμαστε με εν μέρει αποδοχή του αφηγήματος περί «γαλάζιας πατρίδας»;

Το βέβαιο είναι πως το γραπτό κείμενο συμφωνίας (ή «κατανόησης») υφίσταται, χωρίς να επικυρώθηκε βεβαίως, αφού ο Καλίν, όπως γράφτηκε χωρίς να έχει διαψευστεί ως τώρα, όχι μόνο δεν το υπέγραψε, αλλά φέρεται να το πάρει μαζί του, χωρίς ποτέ να το επιστρέψει για να κάνει τις παρατηρήσεις του ο Ερντογάν! Είναι ένα έγγραφο που είχε δομηθεί εξ ολοκλήρου από τη γερμανική πλευρά και τέθηκε στο τραπέζι της μυστικής συνάντησης του Βερολίνου στις 13 Ιουλίου. Το γραπτό κείμενο όριζε όχι μόνον το πλαίσιο αποκλιμάκωσης της έντασης με εκατέρωθεν υποχωρήσεις, άρα εξομοιώνοντας αυτόν που προκαλεί με αυτόν που υφίσταται παραβιάσεις κυριαρχικών του δικαιωμάτων, αλλά και τον οδικό χάρτη της ελληνοτουρκικής προσέγγισης αμέσως μετά.

Κλειστοί κόλποι, θέσεις βάσης και ευθείες γραμμές βάσης

Έχω υποστηρίξει ότι ιδίως οι πολιτικοί μας καλό είναι, πριν να ομιλούν, στο “πακέτο” των εθνικών θεμάτων και της εξωτερικής μας πολιτικής, να διαβάσουν ξανά κεφαλαιώδη ζητήματα του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας, για να αντιληφθούν πρωτίστως ότι ακόμη και τα λεγόμενα τεχνικής υφής ζητήματα, ιδίως στις θαλάσσιες ζώνες, έχουν τελικά κομβική σημασία σε πολιτικό, γεωπολιτικό, διπλωματικό και διεθνές πεδίο κατοχύρωσης και νομικά ακόμη των θέσεων του δικαίου. Εκτός κι αν ανήκουν σε εκείνη την κατηγορία που, ενώ γνωρίζει τη σημασία όρων και εννοιών, σκοπίμως τα αποκρύπτει, ώστε μέσα σε ένα καθεστώς ασάφειας και αοριστολογίας να “βαφτίζει” τη φοβική υποχωρητικότητα και τον κατευνασμό… αποφάσεις λογικής και ρεαλισμού, περίπου περιφανούς κατοχύρωσης των δικαιωμάτων της Ελλάδας, χαρακτηρίζοντας «μαξιμαλιστικές θέσεις» τις θέσεις που στηρίζονται στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, σταθερά “όπλα” στη “φαρέτρα” της ελληνικής διπλωματίας για τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και την κυριαρχία μας ενιαία στην ελληνική επικράτεια.

Στη Γαλλία, που τόσο αγαπήσαμε και πάλι ξαφνικά, υπάρχει και η ρήση: “Il n’y a pas plus sourd que celui qui ne veut pas entendre” (Δεν υπάρχει πιο κουφός από εκείνον που δε θέλει να ακούσει).

Ο Ηρακλής Καλογεράκης, αντιναύαρχος ε.α., που είναι από τον Νιπιδιτό του δήμου Μινώα Πεδιάδας, είναι από τα στελέχη του Πολεμικού μας Ναυτικού που το σύμπλεγμα του Καστελόριζου το ξέρει και από πλόες ως κυβερνήτης και ως επιτελικός επιχειρησιακός υπεύθυνος στο παρελθόν. Έχει φτιάξει δεκάδες υπομνήματα με χάρτες και είναι γνώστης λεπτών ζητημάτων. Είναι ταυτόχρονα και ένας από τους ανθρώπους που με παρακίνησε να επιμείνω στο θέμα των θέσεων βάσης, ευθειών γραμμών βάσης, κλείσιμο κόλπων κ.λπ., σημειώνοντας ότι, χωρίς αυτά, αλλάζει το εύρος και των χωρικών υδάτων και των εσωτερικών υδάτων και εντέλει και της υφαλοκρηπίδας, που σημαίνει απώλεια όχι μόνο με τεχνικούς όρους, αλλά και με δικαιοπολιτικούς, τμήματος της επικράτειας.

Ο Ηρακλής Καλογεράκης υπηρέτησε το Πολεμικό Ναυτικό επί 37 χρόνια. Μετεκπαιδεύτηκε στις ΗΠΑ στον Ανθυποβρυχιακό πόλεμο και υπήρξε για τρία χρόνια σύμβουλος Ναυτικών Επιχειρήσεων και υπεύθυνος προγραμματισμού του Κέντρου Υποθαλάσσιων Ερευνών του ΝΑΤΟ (SACLANTCENT), στην Ιταλία. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Aberdeen σε θέματα Διαχείρισης Κρίσεων και Επίλυση Συγκρούσεων. Διετέλεσε κυβερνήτης σε 3 πολεμικά πλοία, στη ναρκοθέτιδα “Αμβρακία”, στο αρματαγωγό “Λέσβος” και στο αντιτορπιλικό “Τομπάζης”. Υπηρέτησε ως τμηματάρχης Επιχειρήσεων του Αρχηγείου Στόλου, τμηματάρχης Ασκήσεων ΝΑΤΟ στο ΓΕΕΘΑ και διευθυντής των Ναυτικών Επιχειρήσεων στο Ανώτατο Στρατηγείο Συμμαχικών Δυνάμεων Ευρώπης (SHAPE). Επίσης, διετέλεσε διευθυντής της Διεύθυνσης Επιχειρησιακής Υποστήριξης του ΓΕΕΘΑ και ήταν επί 3τία ο εθνικός αντιπρόσωπος της χώρας μας στις επιτροπές Σχεδίασης Ασκήσεων, Θαλάσσιων Μεταφορών και Επιχειρησιακής Υποστήριξης στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. Η βοήθειά του είναι πολύτιμη στη σημερινή παράθεση χαρτών και υπομνημάτων, που αποδεικνύουν πόσο κρίσιμο κομμάτι για την εθνική μας κυριαρχία είναι ένα δήθεν αυστηρά τεχνικό ζήτημα.

Η πρώτη διευκρίνιση, που μας εισαγάγει και στο κυρίως θέμα, είναι πως, για λόγους απλοποίησης των διαδικασιών, η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών προβλέπει πως, αντί της χρήσης της ακτογραμμής που μεταβάλλεται ανάλογα με την παλίρροια (πρέπει να τη χαράξουμε με την κατωτάτη ρηχία) για αφετηρία μετρήσεως της χωρικής θάλασσας, μπορούμε να χαράξουμε ευθείες γραμμές εκεί που η ακτογραμμή έχει πολλές κολπώσεις και οδοντώσεις. Επίσης, υπάρχει πρόβλεψη αν υπάρχουν πολλά νησάκια-βράχοι κοντά στις ακτές να τα ενώσουμε με μια περικλείουσα γραμμή.

Η Τουρκία αρχικά υιοθέτησε ευθείες γραμμές βάσης με τον νόμο υπ’ αριθ. 476 της 15ης Μαΐου 1964, αλλά λόγω της νέας Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (Σύμβαση Montego Bay του 1982), για να προλάβει δικές μας ενέργειες λίγο πριν αυτή υπογραφεί, ανακάλεσε τον νόμο αυτό (!) με την Πράξη υπ’ αριθ. 2674 του Υπουργικού Συμβουλίου στις 20 Μαΐου 1982 και η Τουρκία επέστρεψε στη φυσική ακτογραμμή για τους υπολογισμούς της.

Η Αλβανία έχει καθιερώσει γραμμές βάσεως παρόλο που η ακτογραμμή της δε δικαιολογεί τη χάραξη. Η ακτογραμμή της είναι ομαλή και δεν είναι δαντελωτή, όπως θέλει ο νόμος, ούτε και έχει συστάδες νησιών μπροστά της, με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Η Λιβύη και η Αίγυπτος έχουν χαράξει γραμμές βάσεως. Στις γραμμές βάσεως της Αιγύπτου οφείλεται και μια μικρή διαφορά προς όφελος της Αιγύπτου στο πρόσφατο όριο που συμφωνήθηκε με τη χώρα μας, αφού εμείς, δυστυχώς, ξεκινήσαμε (χωρίς να έχουμε μετρήσεις με κλείσιμο κόλπων, θέσεις βάσεων και ευθείες γραμμές τους) τη μέτρησή μας από την ακτογραμμή της Κρήτης, της Καρπάθου και της Ρόδου. Αν δε χαράξουμε εμείς και προχωρήσουμε σε οριοθέτηση με Λιβύη (ποιος ξέρει τι μπορεί να γίνει) θα χάσουμε, όπως και με Αίγυπτο.

Όπως σημειώνει ο αντιναύαρχος ε.α. Ηρακλής Καλογεράκης, «εμείς “αγρόν αγοράζαμε” τόσα χρόνια. Κατά την άποψή μου ήταν το πρώτο πράμα που έπρεπε να κάνουμε. Αφού είναι η αφετηρία μετρήσεως της χωρικής θάλασσας, έπρεπε από εκεί να ξεκινήσουμε. Φανταστείτε τι περιοχή κερδίζουμε αν κλείσουμε τους κόλπους που επιτρέπεται ή αν περικλείσουμε τις συστάδες των νησιών μας. Τα εσωτερικά ύδατα και η χωρική θάλασσα είναι σαν να είναι “έδαφός” μας»!

Μόλις το 2018, όταν παρέδιδε ο Νίκος Κοτζιάς στον τότε πρωθυπουργό το ΥΠ.ΕΞ., ήταν μία από τις σπάνιες φορές που είχαμε αναφορά όχι μόνο στην προβληματική, κατά την άποψή μας, τμηματική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης από τα 6 στα 12 ν.μ., αλλά έστω κι έτσι, προφανώς επειδή ήξερε τη σπουδαιότητά του, αναφέρθηκε επίσης στο «κλείσιμο» των κόλπων, τις θέσεις βάσης και στην υιοθέτηση ευθειών γραμμών βάσης: «Το πρώτο βήμα είναι να κλείσουν οι κόλποι, το δεύτερο βήμα είναι να φτιαχτούν, παντού, μαζί με τους κόλπους, οι γραμμές βάσης και το τρίτο είναι, με βάση αυτά, να γίνει επέκταση από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια», δήλωσε, προσθέτοντας πως «[…] το κλείσιμο των κόλπων και οι γραμμές βάσης πρέπει να πάνε στον ΟΗΕ και να κατατεθούν […]».

Αντιλαμβάνεστε τι θα σήμαινε αν είχαμε ήδη την πρόνοια να περικλείαμε το σύμπλεγμα Καστελόριζου, τις Βόρειες Σποράδες, τις Κυκλάδες, την Κρήτη κ.λπ. Η κίνηση αυτή και μόνο θα μας έβαζε να δημιουργούμε εμείς εξελίξεις και μάλιστα όχι αυθαίρετες, αλλά με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, αντί να τρέχουμε πίσω από τις “πειρατικές ενέργειες” της Τουρκίας για να τις αποκρούσουμε.

Ο Ηρακλής Καλογεράκης επισημαίνει: «Πριν γίνει η όποια μελλοντική οριοθέτηση με τη Λιβύη, θα πρέπει να κλείσουμε με γραμμές βάσεως και να μη συνεχίσουμε από εκεί που είχαμε μείνει στις συνομιλίες του παρελθόντος:

1) α. τον κόλπο της Μεσαράς με νησί Παξιμάδια,

β. Γαύδος- Γαυδοπούλα- Παλαιόχωρα- Μεσαρά,

γ. Άρβη- Χρυσή- Κουφονήσια,

δ. Ακρωτήριο Κάβο Σίδερο- Κάσος- Κάρπαθος- Ρόδος.

Επίσης πάνω από τη Λήμνο είναι ο φάρος Ζουράφα πάνω σε ένα μεγάλο σκόπελο (ή Λαδοξέρα). Οπωσδήποτε θα πρέπει να κλείσει. Οι κανόνες λένε με σαφήνεια στην παράγραφο 4 του άρθρου 7 πως «ευθείες γραμμές βάσεως δεν πρέπει να χαράσσονται προς ή από σκοπέλους, εκτός εάν φάροι ή παρόμοιες εγκαταστάσεις που βρίσκονται μόνιμα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας έχουν κτισθεί επ’ αυτών ή πλην των περιπτώσεων όπου η χάραξη των ευθειών γραμμών βάσεως προς και από αυτούς τους σκοπέλους έχει αναγνωρισθεί διεθνώς».

Στη Ζουράφα υπάρχει εγκατεστημένος αυτόματος φάρος επί της νησίδας, μιας και η ίδια έχει χαμηλό υψόμετρο και αποτελεί κίνδυνο προς τη ναυσιπλοΐα ανατολικά της Σαμοθράκης, σε περιπτώσεις κακοκαιρίας ή συνθηκών χαμηλής ορατότητας, καθώς και έχει περιοχές με ρηχό βάθος (περίπου 10 μέτρα) σε μια περίμετρο 100 μέτρων γύρω της. Ο φάρος είχε καταστραφεί το 2012 λόγω άσχημων καιρικών συνθηκών και χτίστηκε ξανά μερικούς μήνες αργότερα, και στην τσιμεντένια βάση του ενσωματώθηκε μια εικόνα του Αγίου Νικολάου, προστάτη των ναυτικών.

3)Στην Κέρκυρα, από το ακρωτήρι Άγ. Στέφανος να ξεκινήσει γραμμή που θα περικλείσει όλα τα νησάκια (Μαθράκι, Οθωνοί, Ερεικούσα κ.λπ.) και θα καταλήγει στην Άκρα Αγ. Σπυρίδωνος