Συμφωνία στη Λιβύη αλλά με τεράστιες δυσκολίες να εφαρμοστεί με …Ελληνικό ενδιαφέρον…και με Τούρκους παρόντες



Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε.  Δρούγος
 Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής 
 
Παρά την συμφωνία για διευρυμένη και μόνιμη ανακωχή  που υπογράφηκε στην Ελβετία, (άγνωστο αν θα διατηρηθεί ) μεταξύ των διαφορετικών δυνάμεων που μάχονται επί χρόνια στην μετα-Κανταφική Λιβύη (και τα όσα  επιμέρους προβλέπει)-προφανώς λόγω της υπολογίσιμης επιρροής που  έχει  η Τουρκία στην κυβέρνηση της Τρίπολης-με δηλώσεις του χθες ο υπουργός άμυνας της νόμιμης κυβέρνησης στην Τρίπολη Σαλαχεντίν Αλ Ναμρούς  επεσήμανε ότι “η συμφωνία της Γενεύης δεν αφορούν και δεν επηρεάζει  τις στρατιωτικές συμφωνίες που έχει υπογράψει η Τρίπολη με την Άγκυρα και  βάσει αυτών συνεχίζουμε πλήρως την στρατιωτική πολυεπίπεδη και εκπαιδευτική συνεργασία με την Τουρκία” Επίσης πρόσθεσε ότι δεν εμπιστεύεται τον πολέμαρχο Χαφτάρ ,που ευθύνεται για εγκλήματα πολέμου. Τάχθηκε όμως υπέρ της συγκρότησης ενός νέου Λιβυκού στρατού , ως  και υιοθέτησης ενός συνολικού στρατιωτικού δόγματος. Στο ίδιο μήκος κύματος και το ανώτατο  Συμβούλιο της Λιβύης. 
 
Η θέση του Ναμρούς σημαίνει ότι τα συμφωνηθέντα το Νοέμβριο του 2019 μεταξύ Σάρατζ και Ερντογάν , επί του παρόντος δεν αλλάζουν ,κάτι που σημαίνει  ότι ισχύουν εκτός αν κάποια άλλη κυβέρνηση στην Τρίπολη προχωρήσει σε αναθεώρηση.
 
Για την Ελλάδα  που υπόψη δεν συμμετέχει στην διαδικασία του Βερολίνου για τη Λιβύη , υπάρχει  ενδιαφέρον σε ότι αφορά την μία από τις σχετικές προτάσεις , που αφορούν τη τρίμηνη αναστολή των διαφόρων συμφωνιών που έχει υπογράψει η κυβέρνηση Σάρατζ (που αναμένεται να παραιτηθεί ,όπως ο ίδιος έχει προαναγγείλει) και καλύπτουν μεταξύ άλλων και το γνωστό Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο της 27ης Νοεμβρίου 2019 για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών και την διμερή στρατιωτική συνεργασία  .Η Τουρκική ανακοίνωση για προσεχείς ερευνητικές ενέργειες νότια της Κρήτης .έχει προεκτάσεις και επιπτώσεις με τα συμβαίνοντα στην Λιβύη , οπότε αναμένονται εξελίξεις μέσα στο προσεχές δίμηνο-τρίμηνο.
 
Μπορεί στην Γενεύη με σημαντική  παρέμβαση του ΟΗΕ  να αποφασίστηκε μια μόνιμης διάρκειας ανακωχή ανάμεσα στις εμπόλεμες πλευρές (δηλαδή την κυβέρνηση της GNA  στην Τρίπολη και αυτές της ανατολικής Λιβύης του πολέμαρχου Χάφταρ), για να προωθηθούν περαιτέρω οι πολιτικές συνομιλίες για ειρήνευση στην βορειοαφρικανική χώρα που βρίσκεται στο έλεος εμφυλίου πολέμου (σχεδόν από το 2011),αλλά στην πράξη οι δυσκολίες είναι πολύ μεγάλες και τα συμφέροντα των διαφόρων εμπλεκομένων δυνάμεων τεράστια. Την συμφωνία της λεγόμενης JMC (κοινής στρατιωτικής επιτροπής των 5+5 στρατιωτικών εκπροσώπων ) επικρότησαν τα Ηνωμένα Έθνη, η ΕΕ  η Γερμανία , η Γαλλία, η Αίγυπτος , η Ελλάδα  και ο πρέσβης των ΗΠΑ  σε Λιβύη-Τυνησία Ρίτσαρντ Νόρλαντ, αλλά από την Μόσχα δεν υπήρξε κάποια συγκεκριμένη ανακοίνωση, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε ότι “είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί και δεν φαίνεται να έχει μέλλον… “
 
Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι η Τουρκία έχει στην δυτική Λιβύη υπολογίσιμη στρατιωτική εκστρατευτική δύναμη, ως και μονάδες  μισθοφόρων από  τις Ισλαμικές ταξιαρχίες  που εδρεύουν στην βόρια την Συρία, ενώ με την μεριά του Χάφταρ πολεμούν Ρώσοι μισθοφόροι της γνωστής εταιρίας WAGNER  του  Πριγκόζιν (προσωπικού συμβούλου του Πούτιν), Σουδανοί αντάρτες (που εμπλέκονται επί χρόνια σε εγκλήματα πολέμου στο Νταρφούρ) , μισθοφόροι από τις βόρειες επαρχίες του γειτονικού Τσαντ ,ως και άτομα που υποστηρίζονται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
 
Η συμφωνία της Γενεύης ισχύει για όλες τις ένοπλες ομάδες (πλην των ανεξέλεγκτων ομάδων του ISIS  στη νότια Λιβύη ,οι οποίες -σύμφωνα με τρέχουσα μελέτη μου -ανασυγκροτούνται ), ενώ  μέσα σε τρεις μήνες (23 Ιανουαρίου) θα πρέπει να αποχωρήσουν οι μισθοφόροι από Ρωσία, Τουρκία, Αίγυπτο, Τσαντ, Σουδάν  αλλά και οι ξένοι σύμβουλοι από την χώρα (εδώ κυρίως αφορά τους Τούρκους στη νόμιμη κυβέρνηση της Τρίπολης) ως και Ρώσους-Εμιράτα κα που εδρεύουν σε Τομπρούκ-Βεγγάζη -Σύρτη κα. Με αυτούς θα πρέπει να αποσυρθούν προφανώς και οι Τούρκοι στρατιωτικοί εκπαιδευτές που είναι σε Τρίπολη-Μισράτα-αλ Ουτίγια-Αλ Χομς και Μίτιγκα.(κάτι που φαίνεται πολύ δύσκολο να υιοθετηθεί από τους Ερντογάν και Ακάρ).Δεν έχει υπάρξει -μέχρι αυτή την ώρα-κάποια επίσημη ανακοίνωση από το αρχηγείο της Αμερικανικής Διοίκησης AFRICM στη Στουτγκάρδη που έχει  στρατιωτική παρουσία σε Τυνησία-Νίγηρα και Σουδάν.
 
Επίσης η συμφωνία προβλέπει τη σύσταση “ειδικού επιχειρησιακού χώρου με μεικτή σύνθεση στρατιωτικής επιτροπής”, την δημιουργία  κοινής αστυνομικής δύναμης, να προωθηθεί η παν-Λιβυκή πολιτική συνάντηση στα μέσα Νοεμβρίου στη Τύνιδα ,να ανοίξει το σύνολο των τερματικών σταθμών εξαγωγής πετρελαίου (Ρας Λανούφ-Αζνταμπίγια-Σύρτη-Μπρέγκα κα) , να υπάρξει “αποκλιμάκωση-εξάλειψη  των “ιεροκηρύκων του μίσους” , να επανασυνδεθούν αεροπορικά και  θαλάσσια η Τρίπολη με την Βεγγάζη , να πραγματοποιηθεί ανταλλαγή αιχμαλώτων, και αν καταστεί δυνατό για όλα τα παραπάνω να υπάρξει ψήφισμα-εγγύηση  (ομόφωνο ) του  ΣΑ/ΟΗΕ που να καθιστά πολύ σημαντικό σε όλες τις επιμέρους διαδικασίες τον  καταλυτικό ρόλο της UNSMIL(προφανώς πολλά από αυτά είναι δύσκολο να υιοθετηθούν και εφαρμοστούν στην πράξη  , λαμβανομένων των συμφερόντων των διαφόρων πολιτικών και στρατιωτικών δυνάμεων  ως και των δεκάδων φυλών που έχουν σημαντικά παρουσία στην περιοχή της Λιβύης, ενώ τα σύνορα της χώρας με γειτονικά κράτη είναι αφύλακτα, πορώδη και στο έλεος παρανόμων και ισχυρών  τρομοκρατικών ομάδων ,με εμπειρίες σε αντάρτικα κι βίαιες ενέργειες). 
 
Ήδη χθες ο υπουργός άμυνας της κεντρικής/νόμιμης κυβέρνηση στην Τρίπολη ζήτησε την συνεχή και μόνιμη παρουσία μεγάλου κλιμακίου του ΟΗΕ(ή και του ΝΑΤΟ) για να επιβεβαιωθεί η όποια αποχώρηση από την Σύρτη ,την αεροπορική βάση Αλ Τζούφρα  ως και την πόλη Μπρακ αλ Σατί , των Χαφταρικών -Ρωσικών και μισθοφορικών δυνάμεων .Επίσης ζήτησε να προχωρήσουν ενέργειες σε επίπεδο διεθνούς ποινικού δικαστηρίου για τις εκτελέσεις και τους μαζικούς τάφους που βρέθηκαν στην περιοχή Ταρχούνα (που διέπραξαν κατά την υποχώρησή τους οι Χαφταρικές δυνάμεις την περασμένη άνοιξη). Είναι λοιπόν  εμφανές ότι υπάρχουν πολλά εμπόδια στην υλοποίηση της συμφωνίας ανακωχής μέσα στο προσεχές τρίμηνο ,ενώ η Άγκυρα θα  εκμεταλλευτεί την στρατιωτική παρουσία της στην Τριπολιτάνα.