Του Alexander Baunov
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ερμηνείας της απόφασης του Αμερικάνου προέδρου Biden
να απαντήσει "ναι” όταν ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε εάν πιστεύει πως ο Putin
είναι δολοφόνος. Πάνω από όλα, ο Biden αποκάλυψε ότι η εγχώρια πολιτική είναι
πολύ πιο σημαντική για αυτόν από τις διεθνείς σχέσεις. Η πιο πιεστική ανησυχία
για τον νέο πρόεδρο ήταν να αποφευχθεί η ασάφεια.
Σε συνέντευξη το 2017, ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Trump απάντησε σε ένα
παρόμοιο ερώτημα προσπαθώντας να είναι πιο διπλωμάτης: "υπάρχουν πολλοί
δολοφόνοι. Πιστεύεις ότι η χώρα μας είναι αθώα;”, απάντησε. Ο Trump δεν
απέρριψε άμεσα τον ισχυρισμό ότι ο Putin ήταν δολοφόνος, αλλά κατάφερε να
αμβλύνει την απάντησή του. Ευρισκόμενος σε μια αντίστοιχη δημοσιογραφική
παγίδα, ο Biden έβαλε τη μέγιστη απόσταση μεταξύ του ίδιου και του Trump. Σε
αντίθεση με τον προκάτοχο του, ο νέος πρόεδρος δείχνει ότι δεν θα "χαϊδέψει”
τους δικτάτορες: είναι ειλικρινής, ευθύς και αν είναι απαραίτητο, θα
αποκαλέσει έναν κακοποιό, κακοποιό.
Η ευθεία στάση του Biden σκοπό είχε να δείξει στον υπόλοιπο κόσμο ότι οι ΗΠΑ
επιστρέφουν στην παγκόσμια ηγεσία με βάση τα υψηλά ηθικά πρότυπα. Αυτό θα
πρέπει να τύχει ιδιαίτερης επιδοκιμασίας από τους Αμερικανούς συμμάχους οι
οποίοι βρίσκονται υπό πίεση από τη Ρωσία. Όσο ο Biden δεν φοβάται να
κατηγορήσει τον Putin, δεν φοβάται τον Putin -ή τη Ρωσία- και δεν θα
ανησυχήσει για το τι πιστεύουν για εκείνον. Και αυτό σημαίνει ότι οι σύμμαχοι
των ΗΠΑ που προστατεύουν τα σύνορα της Δύσης, μπορούν να μένουν ήσυχοι.
Ο Trump μπορεί να θεωρήθηκε ένας θετικά προσκείμενος στον Putin Αμερικανός
πρόεδρος, αλλά είναι ο Biden που έκανε αρκετά πράγματα που επιθυμούσε η Ρωσία:
επέμεινε τη συνθήκη New START, επέστρεψε στη συμφωνία με το Ιράν και άλλαξε
την αμερικανική στάση απέναντι στον αγωγό αερίου Nord Stream 2.
Ο Biden προφανώς δεν κάνει αυτά τα πράγματα για να ευνοήσει τη Ρωσία ή επειδή
συμπαθεί τον Putin. Αυτά έγιναν διότι, σε αντίθεση με τον Trump, ο Biden
υποσχέθηκε ότι θα συμβουλευτεί τους Ευρωπαίους συμμάχους των ΗΠΑ (οι Γερμανοί
θέλουν να συνδυάσουν την τιμωρία για τη Ρωσία με την ολοκλήρωση του Nord
Stream), και επειδή, σε ορισμένους τομείς, τα αμερικανικά συμφέροντα
ευθυγραμμίζονται με αυτά της Ρωσίας. Ο Biden προφανώς θεωρεί αναγκαίο να στα
καταστήσει σαφή όλα αυτά.
Καθώς ο Biden ήταν ένας από τους αρχιτέκτονες του αποτυχημένου reset με τη
Ρωσία στην πρώτη θητεία του Obama, είνααι σημαντικό για τον ίδιο να καταστήσει
σαφές ότι σε κανένα βαθμό τα κοινά συμφέροντα ή η συνεργασία σε συγκεκριμένους
τομείς, σημαίνουν ότι υπάρχει ένα νέο reset. Είναι βασικό για τον πρόεδρο
Biden να αποστασιοποιηθεί όχι μόνο από τον πρώην πρόεδρο trump, αλλά επίσης
από τη δική του αντιπροεδρία, πριν από μία δεκαετία.
Στον χαρακτηρισμό του Putin από τον biden, υπάχει μια διακριτή επιθυμία να
πληρώσει τον Ρώσο ηγέτη με το ίδιο νόμισμα. Να αποκαλέσεις έναν ξένο ηγέτη
"δολοφόνο”, είναι αναμφισβήτητα μια κλιμάκωση. Αλλά ο Biden πιθανώς πιστεύει
ότι αυτό θα δείξει στον Putin ότι τέτοια συμπεριφορά δεν θα έχει πλέον
αποτέλεσμα.
Από την διαβόητη ομιλία του Putin στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια το
2017 και μετά -και ίσως και πριν από αυτή- η κλιμάκωση ήταν ένα από τα πιο
σημαντικά όπλα στο οπλοστάσιο του Putin. Ξανά και ξανά, έχει εξαγριώσει τη
Δύση με απροσδόκητα εριστικές δηλώσεις ή επιθετικές ενέργειες, φέρνοντας τη
μπροστά σε τετελεσμένα. Και τώρα ο Biden έχει ενεργήσει με το ίδιο πνεύμα:
ξεστομίζει σκληρές αλήθειες χωρίς να περιορίζεται από διπλωματικές ευγένειες.
Η μπάλα είναι τώρα σταθερά στο γήπεδο της Μόσχας.
Ο Putin δεν είναι μόνο "μάστορας” της κλιμάκωσης, αλλά επίσης και της
αποκλιμάκωσης. Όταν αισθάνεται σίγουρο ή θέλει να εξομαλύνει ένα πρόβλημα,
γυρίζει εύκολα το άλλο μάγουλο. Με αυτό το πνεύμα αρνήθηκε να αντιδράσει
αντίστοιχα στην απέλαση από τον Obama, Ρώσων διπλωματών στις αρχές του 2017,
τείνοντας χέρι φιλίας στον τότε νεοεκλεγέντα Trump. Ομοίως, αγνοεί επιθετικές
δηλώσεις από Ουκρανούς προέδρους, και τις θεωρεί ως υποπροϊόν της εσωτερικής
πολιτικής της Ουκρανίας.
Ο Putin μπορεί στην πραγματικότητα να εκλάβει την απροσδόκητη ευθύτητα και
σκληρότητα των λέξεων του Biden ως μια ένδειξη αδυναμίας του Αμερικάνου
προέδρου, και όχι ισχύος: μια ένδειξη της νευρικότητας του Biden, και της
ανάγκης να αποδείξει στους άλλους.
Όταν ήρθε, η δημόσια απάντηση του Putin στον Biden ήταν ένα παράδειγμα της
-δικού του τύπου- αποκλιμάκωσης. Η απάντηση έγινε σε τρία μέρη: πολιτικό
trolling, μάθημα ιστορίας, και πρόσκληση σε διάλογο. Πρώτον, θύμησε στον Biden
την ηλικία του (υποδηλώνοντας ότι ο Biden είχε κακή υγεία και ότι ένας
άνθρωπος της ηλικίας του δεν θα έπρεπε να ανησυχεί τόσο πολύ), και
χρησιμοποίησε παιδιάστικη απάντηση ("εξ ιδίων κρίνεις τα αλλότρια”) για να
υποδηλώσει αστειευόμενος ότι ο Biden ήταν αυτός που είναι δολοφόνος. Ο Putin
δεν αστειεύεται για την ιστορική ανάλυση. Το τρίτο μέρος της απάντησης του
Putin ήταν το πιο αυθεντικό. Αν και είναι γνωστός για την απέχθεια του στο
διαδίκτυο, ο Putin απροσδόκητα συνέστησε στον Biden να έχει έναν virtual
δημόσιο διάλογο μαζί του, αντί μιας τηλεφωνικής ιδιωτικής κλήσης.
Ουσιαστικά, ο Putin καλεί τον Biden να επαναλάβει τις κατηγορίες μπροστά του.
Ασφαλώς ο Biden δεν θα δεχθεί, για ένας τέτοιος διάλογος θα θεωρούνταν στις
ΗΠΑ ως παγίδα από τον Putin, που δεν θα ταίριαζε στον Αμερικανό πρόεδρο. Ο
Putin έχει από καιρό παρουσιαστεί ως μια αντιπολιτευόμενη προσωπικότητα
παγκοσμίως, και τώρα θα μπορεί να αισθανθεί όπως οι πολιτικοί της
αντιπολίτευσης στη Ρωσία με τους οποίους οι αρχές δεν συνδιαλέγονται, επειδή
φοβούνται ότι θα δημιουργήσουν πολιτικό ισοδύναμο.
Την ίδια στιγμή, είναι απίθανο ο Ρώσος πρόεδρος να περίμενε ότι ο Biden θα
συμφωνούσε στην πρότασή του. Παρά το γεγονός ότι αυτή η ανταλλαγή
χαρακτηρισμών μοιάζει με σοβαρή επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας, και οι δύο
πλευρές στην πραγματικότητα θα είναι ικανοποιημένες με το πώς συμπεριφέρθηκαν
σε μια δύσκολη κατάσταση. Και αυτός είναι ένας καλός λόγος να πιστεύουμε ότι
αυτή η συγκεκριμένη αντιπαράθεση δεν θα πάει παρακάτω.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://carnegie.ru/commentary/84133