Επίδειξη δύναμης από τα κράτη της Αν. Μεσογείου – Γιατί ενισχύουν τη ναυτική παρουσία τους στην περιοχή



Εντονη είναι η παρουσία ναυτικών δυνάμεων πολλών κρατών από διάφορες περιοχές της υδρογείου στη Μεσόγειο, ενώ ειδικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο παρατηρείται μία ενισχυμένη τάση των κρατών της περιοχής να προχωρήσουν σε εκτεταμένα εξοπλιστικά και συναφή προγράμματα, γεγονός που θα ενισχύσει και θα ωθήσει σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό τη στρατιωτικοποίηση της περιοχής.

Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Οι οριοθετήσεις ή μη των επιμέρους θαλασσίων ζωνών, τα εν εξελίξει ή εν αναμονή ενεργειακά προγράμματα των διαφόρων χωρών προς εκμετάλλευση θαλασσοτεμαχίων από τις κορυφαίες ενεργειακές εταιρίες του πλανήτη, η λίαν υπολογίσιμη διαχρονική στρατηγική αξία των στενών των Δαρδανελίων και του Σουέζ, ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός ναυπήγησης πλοίων και υποβρυχίων από κράτη που πλέον προσδίδουν αυξανόμενη έμφαση στους ναυτικούς εξοπλισμούς, η επιστροφή της Ρωσίας (λόγω εμπλοκής στον συριακό εμφύλιο) στην Ανατολική Μεσόγειο, οι συνεχείς νατοϊκές ασκήσεις, η κρίση στη Λιβύη (παρά τη σχετικά ήρεμη κατάσταση των τελευταίων μηνών), το ενδιαφέρον κρατών από άλλες γεωγραφικές γωνιές του πλανήτη να στέλνουν πλοία για επισκέψεις σε λιμάνια της Μεσογείου (π.χ. Κίνα-Ιράν-Πακιστάν κ.ά.) έχουν ωθήσει πολύ τις επεκτατικές ναυτικές «τάσεις» σε μία διαχρονική ζώνη με υψηλή στρατηγική αξία.

Οι βασικοί λόγοι που ενίσχυσαν τη ναυτική αναπτυξιακή, ως και εξοπλιστική δυναμική είναι οι παρακάτω:

Το τουρκικό ναυτικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», το οποίο τα τελευταία τρία χρόνια έχει οδηγήσει την Αγκυρα σε επεκτατικές επιλογές σε ζητήματα αμφισβήτησης των θαλασσίων ζωνών διαφόρων κρατών της περιοχής, στη δημιουργία ναυτικών βάσεων σε Σομαλία-Κατάρ και Λιβύη (Ντόχα-Μογκαντίσου-Μισράτα/Αλ Χομς), στην περαιτέρω στρατιωτικοποίηση των Κατεχομένων στην Κύπρο, στην αναβάθμιση των βάσεων σε Αττάλεια-Ισκεντερούν-Μερσίνα), στην ενεργοποίηση στολίσκων ερευνητικών και γεωτρητικών σκαφών κ.ά. Επιπρόσθετα η Αγκυρα έχει με επιτυχία ενεργοποιήσει τους ναυτικούς εξοπλισμούς με προγράμματα κατασκευής φρεγατών, κορβετών, περιπολικών σκαφών και τη ναυπήγηση με ισπανική συνδρομή του μίνι ελικοπτεροφόρου/πλοίου αποβατικών αποστολών ANADOLU.

 Επίσης, λόγω των επιτυχιών των επανδρωμένων αεροσκαφών της στους πολέμους του Ιράκ, της Βόρειας Συρίας, της Λιβύης και του νοτίου Καυκάσου, είναι σε εξέλιξη η κατασκευή μη επανδρωμένων υποβρύχιων συστημάτων. Η Αγκυρα-βάσει και των μελετών του SIPRI- έχει καταφέρει να κατασκευάζει στο χώρο της περίπου το 62% των οπλικών συστημάτων.

Το Ισραήλ για χρόνια είχε το μικρό αλλά εξελιγμένο Πολεμικό του Ναυτικό-συγκριτικά με το Στρατό και την Αεροπορία του- να αποτελεί τον πιο περιθωριοποιημένο κλάδο του και μάλιστα παρά τη συνδρομή των γερμανικής προέλευσης υποβρυχίων του στην πυρηνική αποτρεπτική του δυναμική. Τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των ενεργειακών κοιτασμάτων (ειδικά των «Ταμάρ» και «Λεβιάθαν»), έχει προσδώσει μεγάλο ενδιαφέρον στην προστασία λιμένων (Χάιφα-Ασντόντ), στην κάλυψη των ενεργειακών βάσεων και ως εκ τούτου στην επάκτια άμυνα, σε ταχέα σκάφη/κορβέτες SA’AR 6 και σε περιπολικά. Η ενεργειακή συνεργασία με την Αίγυπτο, η κρίση στις σχέσεις με την Τουρκία έχουν συνδράμει στο να ενισχύσει και αναβαθμίσει το ρόλο του Ναυτικού.

Η Αίγυπτος, μετά την ανατροπή του εκλεγμένου προέδρου Μόρσι το 2013 από τον στρατηγό-πρόεδρο Αλ Σίσι, έχει προωθήσει -παρά τη δυσμενέστατη οικονομική κατάσταση, τον υπερπληθυσμό, την ισχυρή Μουσουλμανική Αδελφότητα κ.ά.- τα εξοπλιστικά της προγράμματα και ιδιαίτερα του Ναυτικού της. Η παρουσία των ειδικών πλοίων για αποβατικές ενέργειες και όχι μόνο των MISTRAL (γαλλικής προέλευσης) έχει ενισχύσει τις ναυτικές δυνάμεις, ενώ η κατασκευή νέων βάσεων σε Ερυθρά Θάλασσα και δυτικά του Σουέζ δείχνει τις δυνατότητές της.

Η επιστροφή της Μόσχας στα θερμά νερά της Ανατολικής Μεσογείου προβληματίζει τους νατοϊκούς και Αμερικανούς αναλυτές και στρατιωτικούς. Οι βάσεις σε Λαττάκεια και Ταρσό συνετέλεσαν (μαζί με την αεροπορική βάση Αλ Χμέιμιμ) στο να αποτραπεί η πτώση του ασαντικού καθεστώτος. Τα δύο λιμάνια έχουν προσφέρει πολλά στα ρωσικά πλοία, ως και στη συντήρησή τους εκεί. Η Μόσχα μέσω των Στενών έχει μετά από χρόνια καταφέρει να εξέρχονται από Σεβαστούπολη και Νοβοροσίσκ πλοία της τότε 5ης ΕΣΚΑΔΡΑ και να προσεγγίζουν θαλάσσιες «γωνιές» στην Ανατολική Μεσόγειο.

Συμπερασματικά, οι ανωτέρω εξελίξεις θα πρέπει να ωθήσουν την ελληνική πλευρά στο να προχωρήσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στην ανανέωση του στόλου μας, γιατί διαδοχικές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια καθυστέρησαν επικίνδυνα τους εξοπλισμούς. Ο Α/ΓΕΝ αντιναύαρχος Στέλιος Πετράκης Π.Ν. γνωρίζει τα προβλήματα πολύ καλά, ενώ έχει εμπειρίες από Αίγυπτο και Ιταλία.

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής