Πως διαμορφώνονται οι τουρκο-αμερικανικές σχέσεις μετά την συμφωνία Αθήνας-Ουάσινγκτον



Τούρκοι αξιωματούχοι που μίλησαν υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας, δήλωσαν ότι στόχος της Τουρκίας είναι να εξασφαλίσει μαχητικά αεροσκάφη συμβατά με τον αεροπορικό στόλο των Νατοϊκών χωρών - Από αμερικανικής πλευράς, ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε

Να “ανακουφίσει” την Αεροπορία της χώρας του αγοράζοντας χρόνο, ώστε να μπορέσει η Τουρκία να αναπτύξει το εγχώριο μαχητικό πέμπτης γενιάς, αλλά και να παίξει ένα ισχυρό “χαρτί” στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, επιδιώκει ο Τούρκος πρόεδρος  Ερντογάν, με το αίτημα προμήθειας 40 νέων μαχητικών F-16 Block 70 και αναβάθμισης άλλων 80 στην ίδια διαμόρφωση.

Στόχος της Τουρκίας είναι να εξασφαλίσει μαχητικά αεροσκάφη, συμβατά με τον αεροπορικό στόλο των Νατοϊκών χωρών.

Ωστόσο, οι ελπίδες ευτυχούς για την Τουρκία κατάληξης, εξαιτίας του προβλήματος με την προμήθεια του ρωσικού συστήματος S-400 από τη Ρωσία, είναι περιορισμένες... Πρόκειται για μια συμφωνία εκτιμώμενου ύψους 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ο Ερντογάν, στοχεύει να συναντηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν για να συζητήσει το θέμα στην επικείμενη Σύνοδο των G20, με στόχο να “σπάσει” το εμπάργκο πώλησης οπλικών συστημάτων τεχνολογίας αιχμής, που έχει επιβληθεί εξαιτίας των S-400. Η συνάντηση των δυο ηγετών όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη.

Το ζήτημα των S-400, αποτελεί το μεγάλο “αγκάθι” σε οποιαδήποτε σκέψη πώλησης οπλικών συστημάτων στην Τουρκία, καθώς θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα μπλοκαριστεί από το Κογκρέσο. Χρησιμοποιώντας τα F-16, ένα λιγότερο εμβληματικό οπλικό σύστημα συγκριτικά με τα F-35, οι Τούρκοι ευελπιστούν να πετύχουν να αλλάξουν επί το ευνοϊκότερο τη στάση της Ουάσιγκτον.

Ωστόσο, υπάρχουν παρατηρητές που πιστεύουν ότι αυτή η συμφωνία προτάθηκε από την Ουάσινγκτον, ως «συμβιβασμό» για να ξεπεραστεί η κρίση των μαχητικών αεροσκαφών F-35 και να μην θέσει σε κίνδυνο τη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ, ακόμη και αν το επίσημο αίτημα προήλθε από την Άγκυρα.

Οι δικαιολογίες που παρέχει η Ουάσινγκτον για την άρνηση της Τουρκίας να αποκτήσει μαχητικά F-35, δεν ισχύουν για μαχητικά F-16 και, ως εκ τούτου, η συμφωνία δεν έχει κανένα εμπόδιο εκτός από την αρνητική θέση του αμερικανικού Κογκρέσου. Οι Τούρκοι αξιωματούχοι πιστεύουν, ότι η θέση της κυβέρνησης Μπάιντεν σχετικά με το αίτημα της Άγκυρας είναι "θετική" και ότι το καθήκον να πείσει το Κογκρέσο για την αναγκαιότητα ολοκλήρωσης αυτής της συμφωνίας, πέφτει στους ώμους της αμερικανικής κυβέρνησης.

Το αίτημα της Τουρκίας να αγοράσει μαχητικά F-16 από τις ΗΠΑ, είναι ένα νέο τεστ για τις ήδη τεταμένες τουρκοαμερικανικές σχέσεις, καθώς και τη στάση της Ουάσινγκτον, γενικά, απέναντι στον σύμμαχό της στο ΝΑΤΟ. Αναμένεται ότι η διαχείριση του αιτήματος από την κυβέρνηση Μπάιντεν είτε θα απομακρύνει την Τουρκία από τις ΗΠΑ, είτε θα βελτιώσει τις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον, αν και σε περιορισμένο βαθμό. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ΗΠΑ, δεν έχουν κανένα λόγο να δικαιολογήσουν την απόρριψη του αιτήματος, εάν δεν είναι εχθρική προς την Τουρκία και το αντιμετωπίζουν ως απειλή για τα συμφέροντά τους. Με άλλα λόγια, η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδο της Αμερικής.

Η Τουρκία, μπορεί να στραφεί σε άλλες χώρες για να αγοράσει εναλλακτικά μαχητικά αεροσκάφη για την ενίσχυση της αεροπορίας της, εάν η Ουάσινγκτον απορρίψει το αίτημα της Άγκυρας. Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι η Τουρκία μπορεί να αγοράσει τα μαχητικά αεροσκάφη που χρειάζεται από τη Ρωσία, καθώς και το σύστημα αεράμυνας S-400, για να πλησιάσει τη Μόσχα. 

Ωστόσο, άλλοι επισημαίνουν ότι τα ρωσικά μαχητικά, δεν είναι η μόνη εναλλακτική λύση και ότι η Άγκυρα μπορεί να αγοράσει μαχητικά από τη Βρετανία ή τη Γαλλία!!. Ό, τι κι αν επιλέξει η Άγκυρα, η Αμερική δεν θα έχει κανένα λόγο να κατηγορήσει την Τουρκία, αφού αρνήθηκε να πουλήσει τα μαχητικά F-16 στην τελευταία. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, παραδέχτηκε ότι η κρίση με την Τουρκία προκλήθηκε κυρίως από την απροθυμία της κυβέρνησης Ομπάμα, να πουλήσει το πυραυλικό σύστημα Patriot. Είπε ότι δεν κατηγορεί την Τουρκία για την αγορά του ρωσικού συστήματος S-400.

Εκτιμάται ότι μια επικείμενη συνάντηση, μπορεί να γίνει μεταξύ του Τούρκου προέδρου  Ερντογάν και του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, στο τέλος αυτού του μήνα στην ιταλική πρωτεύουσα, Ρώμη, ανάμεσα στις συζητήσεις  της συνόδου κορυφής της G-20. Αναμένεται ότι αυτός ο φάκελος, θα βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό της πορείας των τουρκο-αμερικανικών σχέσεων.

Η Τουρκία εξακολουθεί να θέλει να αποκτήσει τα μαχητικά F-35 που πλήρωσε στις ΗΠΑ και ελπίζει, να επιστρέψει στο κατασκευαστικό της πρόγραμμα, το οποίο είναι η πρώτη επιλογή της Τουρκίας, όπως υποδείχθηκε από τον προεδρικό εκπρόσωπο, Ιμπραήμ Καλίν. Εάν η πρώτη της επιλογή δεν είναι δυνατή, η δεύτερη επιλογή θα ήταν να αγοράσει έναν αριθμό μαχητικών F-16 και να πάρει πίσω τα 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια που πλήρωσε στην Ουάσινγκτον, έτσι με αυτόν τον τρόπο, δεν θα περιμένει να μεταφερθεί το ποσό που καταβλήθηκε για τα μαχητικά F-35 επιστροφή από τις ΗΠΑ στην Τουρκία.


Ο τελικός στόχος της Τουρκίας, είναι να βασιστεί εξ ολοκλήρου στις εθνικές βιομηχανίες για την κάλυψη των αναγκών του στρατού της, και υπάρχουν πολλά έργα, που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση. Μεταξύ αυτών των έργων, είναι η παραγωγή ενός τουρκικού μαχητικού πέμπτης γενιάς που θα τεθεί σε υπηρεσία μέσα σε λίγα χρόνια. Ωστόσο, ο τουρκικός στρατός πρέπει να εκσυγχρονίσει τον αεροπορικό του στόλο, έτσι ώστε οι αμυντικές του δυνατότητες να μην επηρεάζονται από καμία αδυναμία ή ελάττωμα μέχρι να δεχτεί τα ''εθνικά'' μαχητικά.

Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις, αρνήθηκε να σχολιάσει μια ερώτηση σχετικά με το αίτημα της Τουρκίας να αγοράσει μαχητικά F-16, λέγοντας, ότι δεν είναι δυνατό να σχολιάσει τις συμφωνίες όπλων πριν υποβληθούν στο Κογκρέσο. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν λόμπι στις ΗΠΑ, όπως το λόμπι της Αρμενίας και το ελληνικό λόμπι, εκτός από την ομάδα Γκιουλέν, που επιδιώκει να εμποδίσει τη συμφωνία και να αποτρέψει την Τουρκία να αποκτήσει αυτά τα αεροπλάνα, ασκώντας πίεση μέλη του Κογκρέσου. Ωστόσο, η αμερικανική διοίκηση, τελικά, θα αποφασίσει πού θα μπει η Τουρκία στον κατάλογο των εκτιμήσεων, των προτεραιοτήτων και του χάρτη των εξωτερικών σχέσεών της.

Κομβικό ζήτημα όμως παραμένει, ποιες υποχωρήσεις είναι διατεθειμένοι να κάνουν στους Αμερικανούς και αν αυτές θα πείσουν το Κογκρέσο για να ανάψει το πράσινο φως.