Τι σηματοδοτούν οι δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου σχετικά με το
ενδιαφέρον της Τουρκίας για αγορά μαχητικών από τη Ρωσία
του Χρήστου Μαζανίτη
Μία από τις δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στη
συνέντευξή του στο CNN Turk, που πέρασε στα ψιλά, κρύβει ίσως την μεγαλύτερη
γεωπολιτική εξέλιξη του αιώνα.
Η αναφορά του στην προοπτική απόκτησης ρωσικών μαχητικών Su-57 ή Su-35 ή…. τα
μαχητικά Checkmate όπως είχαμε γράψει στο πρόσφατα στο enikos.gr κάθε άλλο
παρά τυχαία είναι.
«Οι ΗΠΑ απέκλεισαν άδικα την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35 λόγω των S-400»
ανέφερε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών στη συνέντευξή του στο CNN Turk,
επισημαίνοντας ότι η Ουάσιγκτον έχει 3 επιλογές για να «διορθώσει» το ζήτημα:
«Έχει γίνει πληρωμή για την αγορά αεροσκαφών F-35, αλλά τα αεροσκάφη δεν μας
έχουν παραδοθεί ακόμη. Η Τουρκία πρέπει είτε να επιστρέψει στο πρόγραμμα των
F35, είτε τα F-35 που πλήρωσε η Τουρκία να δοθούν στην Τουρκία. Κι αν αυτό δεν
συμβεί, τότε τα χρήματα πρέπει να επιστραφούν.
Στις κυρώσεις CAATSA υπάρχουν τα F-35, αλλά υπάρχουν και πολλά άλλα που δεν
υπόκεινται σε κυρώσεις. Φυσικά, το κυριότερο εδώ είναι οι ανάγκες των ενόπλων
μας δυνάμεων. Ήρθε αντιπροσωπεία από τις ΗΠΑ, οι συνομιλίες θα συνεχιστούν. Η
αμερικανική κυβέρνηση μπορεί να πείσει το Κογκρέσο», ανέφερε.
Θα έλεγε κανείς, κρίνοντας εκ των λεγομένων ότι ο κ. Τσαβούσογλου είτε
«πουλάει τρέλα» είτε έχει χάσει κάθε επαφή με την πραγματικότητα.
Όμως, είναι πλέον ηλίου φαεινότερο ότι η Τουρκία χτίζει το αφήγημα μετάβασής
της στην καταρχάς ρωσική επιλογή μαχητικού για την άμεση κάλυψη των αναγκών
και σε δεύτερη φάση επιδιώκει στην υιοθέτηση της ρωσικής τεχνολογίας, που θα
την βοηθήσει να απογειώσει το εγχώριας ανάπτυξης μαχητικό της, το TF-X, που
προς το παρόν παραμένει ένα στατικό μοντέλο χωρίς κινητήρες.
Όπως με τους Patriot
Η μεθοδολογία είναι πιστή αντιγραφή αυτής των Patriot. Η Τουρκία είχε ζητήσει
την προμήθεια του συστήματος με δικαίωμα συμπαραγωγής. Το αμερικανικό «όχι»
στην συμπαραγωγή θεωρήθηκε ως «όχι σε όλα» και κάπως έτσι κατέφυγε στους
ρωσικούς S-400. Παρόμοια πολιτική ακολουθεί και τώρα, με την υπόθεση των F-16.
Γνωρίζει εκ των προτέρων την απάντηση, βάσει του νόμου CAATSA.
Ωστόσο υποστηρίζει δημόσια ότι οι ΗΠΑ θα δεχθούν. Μόλις έρθει το… πολυπόθητο
«όχι», η υποτίθεται έκπληκτη τουρκική διπλωματία θα αναγκαστεί να βρει άλλη
λύση.
Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, με επικεφαλής την ομογενή βουλευτή των
Ρεπουμπλικάνων από την Νέα Υόρκη (εκπροσωπεί για την ακρίβεια το Μπρούκλιν και
το Στάτεν Άιλαντ), Νικόλ Μαλλιωτάκης, συγκεντρώνονται υπογραφές σε μία
διακομματική πρωτοβουλία ακύρωσης του ενδεχόμενου πώλησης F-16 Viper στην
Τουρκία και αναβάθμισης 100 μαχητικών της σε Viper.
Εάν περάσει και αυτό το νομοσχέδιο, διανοίγεται διάπλατα το παράθυρο ευκαιρίας
που η ίδια η Τουρκία επιδιώκει, αυτό της πλήρους ρήξης με την Δύση, ακόμη και
της διακοπής κάθε συνεργασίας με το ΝΑΤΟ.
Η αλήθεια είναι ότι η Τουρκία δυσκολεύεται στο στενό κοστούμι των κανόνων, που
οφείλει να υπακούει ούσα μέλος μιας Συμμαχίας. Προτιμά να έχει αυτή το
γενικότερο πρόσταγμα, να ερμηνεύει τις Διεθνείς Συνθήκες κατά το δοκούν και να
προτάσσει την διπλωματία των κανονιοφόρων, ως πιστή εφαρμογή του δόγματος «το
δίκαιο του ισχυρού». Ένα διπλωματικό Bullying το οποίο αποτελεί καθρέπτη της
πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση Ερντογάν στο εσωτερικό της.
Η περίπτωση απέλασης των 10 πρέσβεων επειδή τόλμησαν να ορθώσουν λόγο που δεν
ταιριάζει στα «θέλω» του «Σουλτάνου», η καταδίκη με συνοπτικές διαδικασίες
κάθε αντιφρονούντα εκπροσώπου του τύπου, η απόταξη κάθε δημόσιου λειτουργού ή
στελέχους των ενόπλων δυνάμεων με την υποψία του «αντιερντογανισμού», που εκεί
ονομάζουν «γκιουλενισμό», είναι μόνο μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα του
τρόπου με τον οποίο η Τουρκία αντιλαμβάνεται το «δίκαιο» και το «σωστό».
Έχουν απομείνει σύμμαχοι στην Τουρκία;
Η αποχώρηση από την κεντρική σκηνή της Άγκελα Μέρκελ που φέρνει και αλλαγή της
φιλοτουρκικής στάσης από τη Γερμανία, η μεταστροφή της Ιταλίας – με τον
πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι να χαρακτηρίζει τον Ερντογάν «δικτάτορα», ακόμη και
οι αποστάσεις που πλέον παίρνουν οι Ολλανδοί, δείχνουν ότι ο Ερντογάν ξεμένει
από συμμάχους στην Ευρώπη και το κυριότερο μέσα στη Συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Η Ισπανία είναι η μόνη που φαίνεται να μην αποκηρύσσει την τουρκική πολιτική
αφενός λόγω της εμπλοκής στο πρόγραμμα ναυπήγησης του ελικοπτεροφόρου
“Anadolu” και αφετέρου λόγω του υψηλού βαθμού έκθεσης των ισπανικών τραπεζών
στην παραπαίουσα τουρκική οικονομία. Όμως δεν είναι αρκετό.
Εάν η Τουρκία προχωρήσει στην παραγγελία και δεύτερης συστοιχίας S-400 από τη
Ρωσία, την προμήθεια μαχητικών και την συμμετοχή στο πρόγραμμα S-500, όπως
έχει ισχυριστεί ο ίδιος ο Ερντογάν, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι στους
κόλπους του ΝΑΤΟ θα τεθεί ζήτημα συνοχής, ακόμη και συνύπαρξης με την Τουρκία.
Η ρήξη, εκτιμάται από ορισμένους στρατιωτικούς κύκλους, ότι βρίσκεται πλέον σε
τροχιά και είναι θέμα χρόνου του πότε θα εκδηλωθεί.
Η ελληνική διπλωματία δείχνει να έχει αποκωδικοποιήσει έγκαιρα αυτή την
παράμετρο. Εξού και οι διμερείς συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας που έχουν
υπογραφεί και θα συνεχίσουν να υπογράφονται. Η μετατόπιση των συνόρων του ΝΑΤΟ
δυτικότερα, στο ανατολικό Αιγαίο, ίσως και να έχει ήδη ξεκινήσει.