Η «εργαλειοποίηση» των θεσμών, η λογική «Ρασπούτιν» και το τεκμήριο αθωότητας!!!



1. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ ο 29χρονος αστυνομικός κατηγορούμενος για «ασέλγεια» στα Τρίκαλα αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους, ενώ η υπόθεση αναμένεται να έχει δικαστική συνέχεια. Καταλύτης στην εξέλιξη της υπόθεσης φέρεται να είναι η νεότερη κατάθεση (άλλαξε βασικές αναφορές της), που έδωσε η 4χρονη κόρη του παρουσία παιδοψυχιάτρου (σε ουδέτερο χώρο-μέσα από παιχνίδια, ζωγραφιές και συζήτηση- που να μην παραπέμπει σε αστυνομία, δικαστήρια κ.λ.π. και με καταγραφή του συνόλου αυτής σε βίντεο, σύμφωνα με διατάξεις του άρθρου 226Α Κ.Π.Δ.).

Του Νικολάου Αθ. Μπλάνη Αντιστράτηγου Αστυνομίας ε.α.

2. Σε δήλωση του αστυνομικού και των συνηγόρων αναφέρεται: «…αισθανόμαστε ευγνωμοσύνη στην εξαιρετική παιδοψυχίατρο Τρικάλων και σε όσους τήρησαν τον Κ.Π.Δ. Λυπούμεθα για όσους λοιδορούσαν μονίμως τον Κ.Π.Δ. και τη σημασία της ψυχιατρικής επιστήμης. Λυπούμεθα ιδιαίτερα για όσους από βαριά αμέλεια και έλλειψη συνειδήσεως, υποκρίθηκαν το ρόλο του προανακριτή και για όσους παραβίασαν για τις δικές τους σκοπιμότητες το τεκμήριο της αθωότητας και μας κατέστησαν δημόσιο θέαμα. Περιφρονούμε εκείνους που σκηνοθέτησαν την κατηγορία και δηλώνουμε, ότι οι ευθύνες όλων θα αναζητηθούν».

3. Με την ευκαιρία ας αναλύσουμε κάποιες βασικές αρχές:

α) Έχουμε γράψει και άλλη φορά, ότι λανθασμένα θεωρείται από πολλούς, ότι αυτοσκοπός της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων είναι να κατηγορηθούν με κάθε τρόπο (κόστος) αστυνομικοί και φαίνεται να αγνοείται η υποχρέωση των προανακριτικών υπαλλήλων για την αποκάλυψη της αλήθειας, όπως απαιτούν οι δικονομικές διατάξεις (και συνιστούν κρίσιμο και θεμελιώδες ζήτημα). Ασπάζονται δηλαδή το δόγμα ότι «ο καταγγελλόμενος αστυνομικός είναι ένοχος, μέχρι να αποδείξει την αθωότητά του», ωσάν να μην ισχύει γι΄αυτόν το τεκμήριο αθωότητας (και η αρχή in dubio pro reo). Και επικρατεί η γνωστή mutatis mutandis λογική «Ρασπούτιν»… «ασκούμε διώξεις και ας πάνε παρακάτω να απαλλαγούν».

β) Δεν είναι πρώτη φορά, που κάποιοι μπορεί να επιχείρησαν, με κακόβουλες και εν πολλοίς αβάσιμες καταγγελίες στην εν λόγω Υπηρεσία (παραπλανώντας και «εργαλειοποιώντας» αυτήν), να στήσουν «σκευωρίες» για ιδιοτελή συμφέροντα. Γεγονός πάντως είναι, ότι απαλλάσσονται οι περισσότεροι κατηγορούμενοι από τα αρμόδια Δικαστήρια. Μερικές φορές μάλιστα η υπόθεση δεν φθάνει ούτε στις αίθουσες αυτών (όπως εκείνη των «Επισήμων»). Επομένως κριτήριο αποτελεσματικότητας (πρέπει να) είναι οι καταδίκες και όχι οι συλλήψεις. Σε κάθε περίπτωση η ηθική βλάβη είναι ανεπανόρθωτη.

γ) Εξάλλου η εξισορρόπηση των αντιτιθέμενων συμφερόντων του φερόμενου θύματος και του θύτη περιέρχεται στο πεδίο ευθύνης των Μ.Μ.Ε., όπου αναπαράγεται αυτούσιο το αφήγημα των θυμάτων. Κατά τον Κώδικα Δεοντολογίας και οι δημοσιογράφοι οφείλουν να σέβονται το τεκμήριο αθωότητας και τα προσωπικά δεδομένα. Κατά το χρόνο που η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη το δικαίωμα προς πληροφόρηση του κοινού, κάμπτεται προ του υπέρτερου δικαιώματος προστασίας της προσωπικότητας. Η υποκατάσταση των δικαστηρίων από καταγγελίες και σχόλια σε social media ή από τηλεοπτικές συνεντεύξεις χωρίς τη διασταύρωσή τους επιφέρει βαρύ πλήγμα στην προσωπικότητα όσων καταγγέλλονται, οι οποίοι καθίστανται έρμαιο αυθαίρετων αξιολογήσεων, λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές της διαπόμπευσής τους με ανεπανόρθωτες συνέπειες σε ηθικό, οικογενειακό και επαγγελματικό επίπεδο.

δ) Ειδικότερα αν πρόκειται για αστυνομικό αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στο σύνολο των αστυνομικών και στο κύρος του Αστυνομικού Θεσμού, αφού τα επακολουθούντα δυσμενή σχόλια και η έντονα αρνητική προδιάθεση λειτουργούν στη συλλογική συνείδηση βάσει του γένους του δράστη, δηλαδή της ιδιότητάς του ως αστυνομικού και όχι βάσει του προσώπου του.

4. Η πρακτική αυτή αγνοεί ή μάλλον «βιάζει» το τεκμήριο αθωότητας, που εισήχθη και ρητά με το ν. 4596/2019, που ενσωμάτωσε την 2016/343 Οδηγία της Ε.Ε. Ειδικότερα, στο άρθρο 6 του νόμου αυτού ορίζεται ότι στον Κ.Π.Δ. προστίθεται άρθρο 72Α (τώρα άρθρο 71 με ν. 4620/2019) ως εξής: «Άρθρο 71. Τεκμήριο αθωότητας. Οι ύποπτοι ή οι κατηγορούμενοι τεκμαίρονται αθώοι μέχρι να αποδειχθεί η ενοχή τους σύμφωνα με τον νόμο». Όμοιες ρυθμίσεις περιλαμβάνουν οι διατάξεις του άρθρου 48 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. και του άρθρου 6 παρ.2 της Ε.Σ.Δ.Α.

5. Το τεκμήριο αθωότητας λοιπόν δεσμεύει όλους τους δημόσιους λειτουργούς (εισαγγελείς, δικαστές, γραμματείς, ανακριτικούς υπαλλήλους και αστυνομικά όργανα). Η νομολογία (Εφ. Θεσσαλ. 3242/1999) έχει υιοθετήσει την άποψη, ότι δεσμεύει και τους ιδιώτες (ιδίως τα Μ.Μ.Ε.). Κατά συνέπεια όλοι πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Είναι ζήτημα νομικού πολιτισμού και προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων!!