Γράφει η Αντωνία Δήμου*
Ο γεωπολιτικός ρόλος της Ελλάδας στο αναδυόμενο διεθνές περιβάλλον καθιστά
επιβεβλημένο τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μακρόπνοης ελληνικής στρατιωτικής
και αμυντικής πολιτικής. Κατά τα τρία χρόνια διακυβέρνησης από τη Νέα
Δημοκρατία, η στρατιωτική και αμυντική διπλωματία της Ελλάδας υπήρξε
πολυδιάστατη προσδίδοντας το στίγμα της χώρας μας σε διμερή και πολυμερή
αμυντικά σχήματα, και υλοποιώντας εξοπλιστικά προγράμματα με στόχο την
ενίσχυση της αποτρεπτικής της ισχύος.
Στρατιωτική και Αμυντική Διπλωματία
Στο κεφάλαιο των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ), τον αραβικό
κόσμο και το Ισραήλ, η πολυδιάστατη στρατηγική συνεργασία με την Ουάσιγκτον,
οι παραδοσιακά καλές σχέσεις της Ελλάδας με το σύνολο των αραβικών χωρών και η
δυναμική της συνεργασίας με το Ισραήλ προσέδωσαν στην Αθήνα τη δυνατότητα να
διαδραματίσει πρωτεύοντα ρόλο (major role) στην περιοχή.
Συγκεκριμένα, η νέα επικαιροποιημένη συμφωνία της Ελλάδας για την Αμοιβαία
Αμυντική Συνεργασία που υπογράφηκε με τις ΗΠΑ επιβεβαιώνει τη δέσμευση για
εμβάθυνση και επέκταση της διμερούς στρατηγικής αμυντικής σχέσης. Αποτελεί
συμφωνία πρότυπο, καθώς καταδεικνύει τη σταθερή απόφαση των δύο χωρών να
περιφρουρήσουν και να προστατέψουν αμοιβαίως την κυριαρχία και την εδαφική
ακεραιότητά τους κατά ενεργειών οι οποίες απειλούν την ειρήνη,
περιλαμβανομένης της ένοπλης επίθεσης ή της απειλής επίθεσης.
Τούτο μάλιστα δηλώνεται ξεκάθαρα στην από 12 Οκτωβρίου 2021 επιστολή του
υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ προς τον Έλληνα πρωθυπουργό, η οποία και συνοδεύει
τη Συμφωνία.
Η υπογραφείσα αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία για Εγκαθίδρυση Στρατηγικής
Εταιρικής Σχέσης για τη Συνεργασία στην Άμυνα και την Ασφάλεια αναβαθμίζει το
γεωπολιτικό αποτύπωμα της χώρας μας και τις συνέργειες µε τη Γαλλία, η οποία
αποτελεί την ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη στην Ευρώπη µε πυρηνική ισχύ και
µόνιµο µέλος του Συµβουλίου Ασφαλείας των Ηνωµένων Εθνών.
Η συμφωνία περιλαμβάνει δεσµευτική ρήτρα συνδροµής σε περίπτωση εµπόλεµης
κατάστασης, χωρίς να παραβιάζει τις δεσµεύσεις συλλογικής υποστήριξης που
υπάρχουν στο ΝΑΤΟ και στις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
H συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στην Εξωτερική Πολιτική και Άμυνα
προβλέπει την εκατέρωθεν συµβολή στην άµυνα και στη διατήρηση της ασφάλειας
και της ανεξαρτησίας της επικράτειας και των δύο χωρών. Προβλέπεται άµεση
επικοινωνία µεταξύ των δύο µερών σε περίπτωση απειλής ενάντια στην κυριαρχία,
και την ανεξαρτησία του εδάφους της Ελλάδας ή των Ηνωµένων Αραβικών Εµιράτων,
προκειµένου να αναλάβουν από κοινού δράση καθώς και όλα τα απαραίτητα µέτρα
για την αποτροπή κάθε απειλής.
Η συμφωνία με το Ισραήλ για τη δημιουργία διεθνούς αεροπορικού εκπαιδευτικού
κέντρου στην Καλαμάτα είναι άκρως σημαντική με δεδομένο ότι καλύπτονται πλέον
στο ακέραιο οι ανάγκες των Ελλήνων ικάρων για εκπαίδευση, ενώ καθίσταται
δυνατή η προσέλκυση εκπαιδευοµένων πιλότων από τρίτες χώρες µε προφανή τον
θετικό αντίκτυπο στην ελληνική οικονοµία.
Οι ανωτέρω συμφωνίες αποτελούν µια προβολή σταθερότητας και ειρήνης στη
Μεσόγειο, και διµερή υποδείγµατα δράσης.
Επιπρόσθετα, η ελληνική κυβέρνηση έχει προβεί στη σύναψη συμφωνιών που
αποτυπώνουν έναν στρατηγικό σχεδιασµό για τη θωράκιση της άµυνας και της
ασφάλειας της χώρας µας. Οι πιο αντιπροσωπευτικές συμφωνίες συνοψίζονται ως
ακολούθως:
Κοινό Σχέδιο Δράσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ για το έτος 2022, με το οποίο
διευρύνεται η στρατιωτική συνεργασία μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων των τριών
χωρών στο πλαίσιο του κοινού αμυντικού τους συντονισμού.
Πρόγραμμα Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας - Ισραήλ για το έτος 2022.
Κοινό Σχέδιο Δράσης των ενόπλων δυνάμεων Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου για το
έτος 2022, στο πλαίσιο του κοινού αμυντικού συντονισμού.
Πρόγραμμα στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας - Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για το
έτος 2022.
Πρόγραμμα στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας - Αρμενίας για το έτος 2022 καθώς
και Κοινό Σχέδιο Δράσης των Ενόπλων Δυνάμεων Ελλάδας - Κύπρου - Αρμενίας για
το 2022.
Συνολικά, στο πλαίσιο της στρατηγικής που σκοπό έχει τη θωράκιση της ελληνικής
κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωµάτων, η Αθήνα έχει εμβαθύνει τις
συμμαχίες της υπογράφοντας 43 συμφωνίες για διακρατικές συνεργασίες στον τομέα
της Άμυνας.
Εξοπλιστικά Προγράμματα
Η ενίσχυση της ελληνικής άμυνας και η εμπέδωση αξιόπιστης αποτροπής
επιτυγχάνεται, μεταξύ άλλων, με την υλοποίηση του Ενιαίου Μεσοπρόθεσμου
Προγράμματος Αμυντικών Εξοπλισμών 2020-2025, το οποίο προβλέπει και τη
συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας σε συγκεκριμένα προγράμματα.
Ειδικότερα, σε εξέλιξη βρίσκεται η αναβάθμιση ογδόντα τριών F-16 Block 52+ και
52+Advanced στην εκδοχή “Viper” με συμμετοχή της Ελληνικής Αεροπορικής
Βιομηχανίας (ΕΑΒ) στο τεχνολογικό πεδίο των μαχητικών αεροσκαφών. Ταυτόχρονα,
υλοποιείται η προμήθεια 18 γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών 4ης γενιάς Rafale με
τις παραδόσεις των 6 πρώτων να ολοκληρώνονται μέχρι το τέλος του έτους, ενώ
εκκινήθηκαν οι διαδικασίες για την απόκτηση επιπλέον 6 αεροσκαφών με τη σύναψη
σχετικής συμφωνίας.
Επιπρόσθετα, η Ελλάδα προχωράει, έπειτα από την υπογραφή συμφωνίας, στην
απόκτηση τριών νέων, υπερσύγχρονων φρεγατών Belh@rra με δυνατότητα για
προμήθεια μίας επιπλέον φρεγάτας.
Στο πλαίσιο ενίσχυσης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και της τεχνολογικής
έρευνας, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας πέτυχε την χρηματοδότηση από την
Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Ανάπτυξης Αμυντικής
Βιομηχανίας (EDIDP) τεσσάρων αμυντικών προγραμμάτων ύψους 27 εκατ. ευρώ, εκ
των οποίων τα 18 εκατ. ευρώ διατίθενται σε εγχώριους φορείς όπως εταιρείες,
εκπαιδευτικά ιδρύματα, και φορείς του υπουργείου.
Την ίδια στιγμή, έχουν δρομολογηθεί οι απαραίτητες ενέργειες για τη συμμετοχή
εγχώριων φορέων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (EDF) σε μελλοντικά
αμυντικά προγράμματα με ό,τι θετικό πρόσημο αυτό συνεπάγεται για την
εξωστρέφεια τους.
Επιπλέον, έχει ολοκληρωθεί η σύναψη σύμβασης για την προμήθεια αντιμέτρων
τορπιλών και για την παραλαβή 180 τεθωρακισμένων τροχοφόρων οχημάτων
αναγνωρίσεως τύπου Μ1117, μέσω του προγράμματος πλεονάζοντος αμυντικού υλικού
των ΗΠΑ, τα οποία προστίθενται στα 174 που έχουν ήδη παραληφθεί.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι ολοκληρώθηκε η παράδοση υλικού δωρεάς τεσσάρων
(4) νεότευκτων σκαφών τύπου RHIB προς στο Πολεμικό Ναυτικό. Τα σκάφη, τα οποία
αποτελούν δωρεά της αμερικανικής κυβέρνησης, παραδόθηκαν στις εγκαταστάσεις
της Διοίκησης Υποβρυχίων Καταστροφών (ΔΥΚ), στην περιοχή του Ναυτικού Οχυρού
Σκαραμαγκά.
Στο πλαίσιο της αποστολής στρατιωτικού εξοπλισμού από την χώρα μας στην
Ουκρανία, καθώς δεσμεύεται από το σχετικό ευρωπαϊκό πλαίσιο, η Ελλάδα σύναψε
συμφωνία με την Γερμανία με αντικείμενο την αποστολή ελληνικών τεθωρακισμένων
οχημάτων μάχης ανατολικογερμανικής προέλευσης τύπου ΒΜΡ-1 στην Ουκρανία και
την ταυτόχρονη αντικατάστασή τους με ίσο αριθμό νεότερων τεθωρακισμένων
οχημάτων μάχης γερμανικής κατασκευής τύπου Marder.
Τέλος, πραγματοποιήθηκε δωρεά είκοσι (20) σύγχρονων οχημάτων μεταφοράς
προσωπικού και επιτήρησης παντός εδάφους, αξίας 840 χιλιάδων ευρώ, από την
Επιτροπή «Ελλάδα 2021» προς το Γενικό Επιτελείο Στρατού για την εξυπηρέτηση
των αναγκών των δυνάμεων φύλαξης των συνόρων του Έβρου.
Αντί Επιλόγου
Οι υπογραφείσες αμυντικές συµφωνίες, η ενίσχυση της ελληνικής άμυνας και η εξ
αυτής αποτρεπτική ισχύς αντικατοπτρίζουν το στρατηγικό σχεδιασμό της
κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Σχεδιασμός ο οποίος συνίσταται την αναβάθμιση του γεωπολιτικού αποτυπώματος
της χώρας μας μέσα από την επιχειρησιακή ετοιμότητα των ελληνικών ενόπλων
δυνάμεων και τις συνέργειες με συμμαχικές χώρες για την εμπέδωση σταθερότητας,
ειρήνης και ασφάλειας.
*Η Αντωνία Δήμου είναι Αναπληρώτρια Γραμματέας Προγράμματος της ΝΔ και
non-resident fellow στο Κέντρο για την Ανάπτυξη της Μέσης Ανατολής,
Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Αντζελες (UCLA).