Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη έδειξε ότι κυριολεκτικά η στρατιωτική
εισβολή στην Ουκρανία από τη Ρωσία έχει προκαλέσει μια θεμελιώδη αλλαγή στην
ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Η επίθεση της Μόσχας τερμάτισε μια σχετικά ειρηνική φάση που ακολούθησε τον
Ψυχρό Πόλεμο και προαναγγέλλει μια νέα εποχή στη διεθνή σύγκρουση.
Η επίθεση μετατόπισε επίσης το επίκεντρο της ευρωπαϊκής ασφάλειας προς τα
ανατολικά, με την Πολωνία να αναδεικνύεται στο επίκεντρο του ανατολικού
μετώπου του ΝΑΤΟ που αντιμετωπίζει μια επιθετική Ρωσία.
Τρεις παράγοντες θα είναι καθοριστικοί στην εκτυλισσόμενη στρατηγική
φάση
Πρώτον , τι θα σημαίνει η καταστροφική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία για
τις εκτυλισσόμενες απειλές και τις διακρατικές σχέσεις κατά μήκος του
ανατολικού μετώπου του ΝΑΤΟ;
Δεύτερον, τι αντίκτυπο θα έχει ο πόλεμος στη διατλαντική συνοχή και στις
πανευρωπαϊκές ρυθμίσεις ασφάλειας;
Τρίτον, ποιες θα είναι οι συνέπειες για την ίδια τη Ρωσία από τον πόλεμο της
εναντίον της Ουκρανίας, ειδικά στις προσπάθειες της Μόσχας να διατηρήσει την
περιφερειακή της αυτοδιάθεση και ένα ενωμένο ρωσικό κράτος;
Η Πολωνία αναδεικνύεται ολοένα και περισσότερο ως βασικός στρατηγικός
παράγοντας και αποτρεπτικό και αμυντικό υπομόχλιο λόγω του μεγέθους, της
τοποθεσίας, των πόρων, της δέσμευσής της στην άμυνα, του ρόλου στην περιοχή
και των δεσμών της με τις ΗΠΑ. Η Βαρσοβία έχει κάνει σοβαρές επενδύσεις στον
στρατιωτικό τομέα, για τη δομή των δυνάμεων και για την αγορά όπλων.
Αποφασίστηκε να αυξηθεί ο αμυντικός προϋπολογισμός από 2,5% σε 3% του ΑΕΠ το
2023 και να συνεχιστεί αυτή η αύξηση με ένα πενταετές σχέδιο για σημαντική
αύξηση των στρατιωτικών δυνατοτήτων και διπλασιασμό του αριθμού των
στρατευμάτων σε 300.000.
Επιπλέον, με βάση την ιστορία, τις οικονομικές δυνατότητες, τις στρατιωτικές
της δυνατότητες και την αποφασιστική αντίθεση στον ρωσικό ιμπεριαλισμό, η
Πολωνία βλέπει τον εαυτό της ως ανερχόμενο περιφερειακό ηγέτη.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε τις μεγαλύτερες απειλές στα ανατολικά σύνορα
του ΝΑΤΟ και ενέτεινε τη δέσμευση της Πολωνίας να υπερασπιστεί τη
Συμμαχία.
Η εισβολή στην Ουκρανία έδειξε ότι η Ρωσία είναι ένα αυτοκρατορικό κράτος που
αγνοεί τα σύνορα και τις διεθνείς συνθήκες για να επαναφέρει την κυριαρχία
του.
Με το εξασθενημένο κύρος της Γερμανίας και της Γαλλίας λόγω της ανεπαρκούς
ανταπόκρισής τους στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, το κέντρο
βάρους του ΝΑΤΟ μετατοπίζεται προς τα ανατολικά.
Ο ρόλος ασφαλείας της Πολωνίας θα ενισχυθεί επίσης σημαντικά όταν το ανατολικό
μέτωπο του ΝΑΤΟ περιλαμβάνει τη Φινλανδία και τη Σουηδία ως τα νεότερα μέλη
του.
Οι αυξημένες αγορές αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού από τη Βαρσοβία,
συμπεριλαμβανομένων των αρμάτων μάχης Abrams και των μαχητικών αεροσκαφών
F-16, και η αυξανόμενη παρουσία των αμερικανικών δυνάμεων στην Πολωνία,
συμπεριλαμβανομένης της μόνιμης έδρας του Πέμπτου Σώματος του Στρατού των ΗΠΑ,
μετατρέπουν τη χώρα σε βασικό ευρωπαϊκό σύμμαχο της Ουάσινγκτον.
Η Βαρσοβία έχει καθυστερήσει σε πολλά προγράμματα εξαγορών από την εισβολή της
Ρωσίας στην Ουκρανία.
Τα περισσότερα από τα συμβόλαια αναμένεται να ανατεθούν σε προμηθευτές από τις
ΗΠΑ και η Πολωνία θα μπορούσε να φιλοξενήσει αμερικανικές βάσεις τα επόμενα
χρόνια καθώς οι αμερικανικές υποδομές και εξοπλισμός μεταφέρονται από τη
Γερμανία.
Η συμμαχία του ΝΑΤΟ δεν είναι πλέον υποχρεωμένη να εγκαταλείψει, λόγω
προηγούμενων δεσμεύσεων, την ανάπτυξη των δυνάμεών της σε μόνιμη βάση στην
Ανατολική Ευρώπη. Με την επίθεση στην Ουκρανία, η ίδια η Μόσχα απέρριψε τον
Ιδρυτικό Νόμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας που είχε θέσει κάποια όρια στις ανατολικές
αναπτύξεις του ΝΑΤΟ.
Στη Σύνοδο Κορυφής της Μαδρίτης, το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι, τους επόμενους μήνες,
θα θέσει πάνω από 300.000 στρατιώτες σε κατάσταση συναγερμού και θα ενισχύσει
τις δυνάμεις του στη Ρουμανία και στα τρία κράτη της Βαλτικής.
Όσον αφορά τα Δυτικά Βαλκάνια, το ΝΑΤΟ έχει λάβει πολλά βήματα για την
ενίσχυση του βοσνιακού στρατού και τη στενότερη συνεργασία με τις αμυντικές
δυνάμεις του Κοσσυφοπεδίου.
Ωστόσο, αυτά εξακολουθούν να είναι ανεπαρκή για να περιορίσουν τις προκλήσεις
από Σέρβους φιλο-μοσχοβίτες ηγέτες στη Μπάνια Λούκα και στο Βελιγράδι, καθώς ο
Πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς απειλεί με πιθανό πόλεμο κατά του
Κοσσυφοπεδίου.
Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για ένα μονοπάτι για την ένταξη της
Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και του Κοσσυφοπεδίου στο ΝΑΤΟ, ειδικά επειδή η ΕΕ έχει
αποδειχθεί ανεπαρκής στο να παρέχει πραγματικές προοπτικές για ένταξη και έτσι
ενθαρρύνει τους εθνικιστές ριζοσπάστες σε όλη την περιοχή.
Τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ κατά μήκος του ανατολικού μετώπου αντιμετωπίζουν τρεις
επείγουσες περιφερειακές προκλήσεις με μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή
ασφάλεια και στον ρόλο της Αμερικής.
Πρώτον, στον απόηχο του καταστροφικού πολέμου, πρέπει να προωθήσουν την
ασφάλεια και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Δεύτερον, πρέπει να βοηθήσουν να έρθουν άλλες χώρες εκτός ΝΑΤΟ κοντά στη
Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της Μολδαβίας, της Γεωργίας και της Λευκορωσίας,
πιο κοντά στις δυτικές οικονομικές, πολιτικές και δομές ασφαλείας.
Τρίτον, πρέπει να αντιμετωπίσουν τον περιφερειακό αντίκτυπο της μεγάλης
αναταραχής στη Ρωσία, από την οικονομική κατάρρευση και την πιθανή στρατιωτική
ήττα ή ένα παρατεταμένο αδιέξοδο στην Ουκρανία.
Πολυδιάστατη στρατηγική του ΝΑΤΟ
Για να ανταποκριθεί σε αυτές τις προκλήσεις, το ΝΑΤΟ πρέπει να αναπτύξει μια
πολυδιάστατη στρατηγική, που να συνδυάζει όλες τις πληροφοριακές,
κυβερνο-οικονομικές, διπλωματικές και στρατιωτικές πτυχές.
Και το ΝΑΤΟ πρέπει να επεκτείνει τις δυνατότητές του στις περιοχές της Μαύρης
Θάλασσας και των Βαλκανίων, τις οποίες η Ρωσία συνεχίζει να ενοχλεί και να
απειλεί μέσω των αυτόκλητων εκπροσώπων της.
Η Ουάσιγκτον πρέπει να προετοιμαστεί για μια παρατεταμένη περίοδο
περιφερειακής αβεβαιότητας, η οποία θα περιλαμβάνει επίσης την εμφάνιση νέων
πολιτικών οντοτήτων από μια αποτυχημένη Ρωσική Ομοσπονδία.
Janusz Bugajski - istraga.ba