Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έφερε στην κινεζική ηγεσία ένα τεράστιο
στρατηγικό πρόβλημα. Ο Γιουν Σουν, διευθυντής του Προγράμματος Κίνας του
Κέντρου Stimson στην Ουάσιγκτον, είπε ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν
ουσιαστικά εξαπάτησε την Κίνα δημιουργώντας την εντύπωση ότι η Κίνα υποστήριξε
τη ρωσική εισβολή, παρά το γεγονός ότι το Πεκίνο ούτε περίμενε ούτε
εξουσιοδότησε τη σύγκρουση.
Ο Evan Feigenbaum του Carnegie Endowment for International Peace προσδιορίζει
τρεις ανταγωνιστικούς και αντιφατικούς στόχους στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο: τη
στρατηγική εταιρική σχέση της Κίνας με τη Ρωσία, τη δέσμευση στις μακροχρόνιες
αρχές εξωτερικής πολιτικής της «εδαφικότητας» και της «μη παρέμβασης» και την
επιθυμία να ελαχιστοποίηση της παράπλευρης ζημίας από τις κυρώσεις της ΕΕ και
των ΗΠΑ. Αφού αιφνιδιάστηκε, το Πεκίνο ξεκίνησε μια διπλωματική ώθηση για να
τετραγωνίσει τον αδύνατο κύκλο. Από τις 24 Φεβρουαρίου έως τις 19 Μαΐου, το
Πεκίνο είχε 64 διπλωματικές συνομιλίες με διεθνείς συναδέλφους για την
αντιμετώπιση της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Η διπλωματική αυτή προσπάθεια χωρίζεται σε δύο ενότητες. Το πρώτο στάδιο
επικεντρώθηκε στα δυτικά έθνη προκειμένου να διαχειριστεί τον αντίκτυπο των
αποτελεσμάτων της δυτικής πολιτικής. Στις 15 Μαρτίου, ο σύμβουλος Εθνικής
Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν συναντήθηκε με το μέλος του Πολιτικού Γραφείου
Yang Jiechi και επανέλαβε τη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών για ένα συνεκτικό
ΝΑΤΟ. Μετά τη συνάντηση Σάλιβαν-Γιάνγκ στις 15 Μαρτίου, η διπλωματική
εκστρατεία της Κίνας μετέφερε το επίκεντρό της σε φτωχότερες χώρες. Και στα
δύο στάδια, το Πεκίνο τόνισε τρία μηνύματα: την ευθύνη του ΝΑΤΟ για τη
σύγκρουση, την ανάγκη για ειρηνευτικές συνομιλίες και την αντίθεση στις
δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Η αρχική επικοινωνία από την Κίνα κατηγόρησε την επέκταση του ΝΑΤΟ για την
εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Κίνα ενθάρρυνε τη Δύση σε περισσότερες από
τις μισές διπλωματικές της δεσμεύσεις να «κατανοήσει τις νόμιμες ανησυχίες της
Ρωσίας για την ασφάλεια» και «να δημιουργήσει ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό σύστημα
ασφάλειας μέσω συζήτησης». Ο Σι Τζινπίνγκ ισχυρίστηκε ότι «το ένα χέρι δεν
μπορεί να χειροκροτήσει» ενώ περιέγραψε την προέλευση της σύγκρουσης σε μια
βιντεοκάμερα με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, κατηγορώντας τις ΗΠΑ και το
ΝΑΤΟ για αγνόηση των ρωσικών ανησυχιών.
Ο υπουργός Εξωτερικών Wang Yi δήλωσε σε συνάντηση με τον Ουκρανό υπουργό
Εξωτερικών Kuleba ότι «η ασφάλεια ενός έθνους δεν πρέπει να αποκτάται
βλάπτοντας μια άλλη χώρα και η περιφερειακή ασφάλεια δεν πρέπει να
διασφαλίζεται μέσω της επέκτασης του στρατιωτικού μπλοκ». Σύμφωνα με αυτό το
σχόλιο, ο Wang υπερασπίστηκε τη ρωσική εισβολή κατηγορώντας την επιθυμία της
Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ότι έθεσε σε κίνδυνο τη ρωσική ασφάλεια και
έφερε την εισβολή επάνω της.
Ο Wang είπε σε μια συνάντηση με τον πρωθυπουργό του Πακιστάν Imran Khan ότι «η
Ουκρανία πρέπει να είναι η γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης παρά ένα πιόνι σε
μια σύγκρουση μεγαλύτερης εξουσίας». Το δεύτερο σημείο της Κίνας ήταν να
καταδικάσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας που επιβλήθηκαν μετά το ξέσπασμα του
πολέμου. Οι δυτικές χώρες απάντησαν ομόφωνα στη ρωσική εισβολή. Την ημέρα της
εισβολής, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο και μια σειρά
από άλλα έθνη επέβαλαν κυρώσεις σε ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και
σημαντικούς ολιγάρχες που συνδέονται με την κυβέρνηση Πούτιν. Την επόμενη
μέρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε κυρώσεις σε Ρώσους αξιωματούχους,
χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και εξαγωγές.
Η Δύση χρησιμοποίησε το ατού της κυρώσεων στις 26 Φεβρουαρίου. Οι Ηνωμένες
Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς, η Γαλλία, η
Γερμανία και η Ιταλία ανακοίνωσαν μια συντονισμένη επιχείρηση αποχώρησης.
Ρωσικές τράπεζες από το σύστημα χρηματοοικονομικών μηνυμάτων SWIFT. Η ΕΕ
αποφάσισε στις 2 Μαρτίου να αφαιρέσει επτά σημαντικούς ρωσικούς οργανισμούς
από το SWIFT έως τις 12 Μαρτίου.
Μετά τους περιορισμούς του SWIFT, η Κίνα άρχισε να παραδίδει μηνύματα κατά των
κυρώσεων κατά τη διάρκεια διπλωματικών συναντήσεων. Κατά τη διάρκεια μιας
βιντεοσυνάντησης με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον Γερμανό
Καγκελάριο Όλαφ Σολτς, ο Σι δήλωσε ότι οι κυρώσεις θα επιδεινώσουν την
παγκόσμια οικονομική κρίση κατά τη διάρκεια της επιδημίας και «δεν θα
ωφελήσουν κανέναν». Σε μια συνάντηση με τον Γάλλο υπουργό Εξωτερικών Jean-Yves
Le Drian, ο Wang όχι μόνο επανέλαβε το μήνυμα του Xi, αλλά επέκρινε επίσης τις
δυτικές κυρώσεις για παρεμπόδιση του διεθνούς δικαίου και κλιμάκωση των
εντάσεων.
Η Κίνα έχει διατηρήσει την αρχή ότι ο πόλεμος πρέπει να τερματιστεί με
διπλωματία από την έναρξή του. Αυτό το σχόλιο, όπως τόνισε η Sun of the
Stimson Center, υπογραμμίζει την πρόθεση του Πεκίνου να τερματίσει τη
σύγκρουση όσο το δυνατόν συντομότερα. Η Κίνα, από την άλλη πλευρά,
χρησιμοποιεί αυτό το σημείο συζήτησης για να επιτεθεί στη στρατιωτική βοήθεια
της Δύσης στην Ουκρανία. Η Κίνα καταδίκασε τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ στην
Ουκρανία ως «ρίχνει λάδι στη φωτιά», παρεμποδίζοντας την ειρηνευτική
διαδικασία.
Κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής συνομιλίας με τον τότε Βρετανό πρωθυπουργό
Μπόρις Τζόνσον, ο Σι δήλωσε ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει «να υποστηρίξει
πλήρως τη διαπραγμάτευση», μια συγκαλυμμένη κριτική στις δυτικές χώρες που
προωθούν ταυτόχρονα τον διάλογο και προσφέρουν στρατιωτική βοήθεια στην
Ουκρανία. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης Κίνας-ΕΕ την 1η Απριλίου, ο Σι
προειδοποίησε ότι η διεθνής κοινότητα δεν πρέπει «να προσθέσει λάδι στο
μείγμα».