Της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου , Ιστορικού- Διεθνολόγου *
Η Κύπρος εντάχθηκε στο καθεστώς του State Partnership! Τι είναι τώρα αυτό το
καθεστώς, αν και γίνεται αντιληπτό. Το συγκεκριμένο καθεστώς, το οποίο είναι
κοινής εποπτείας του Αμερικανικού ΥπΕξ με το Αμερικανικό Υπουργείο Εθνικής
Άμυνας, είναι ένα θεσμικό “εργαλείο” που υιοθετήθηκε από τις ΗΠΑ το 1993, λίγο
μετά την κατάρρευση του Υπαρκτού Σοσιαλισμού, προκειμένου να “προσελκύσει” τα
κράτη που αποτελούσαν γεωγραφικό και πολιτειακό τμήμα της Σοβιετίας. Αυτήν την
στιγμή, η Αμερική με το εν λόγω καθεστώς έχει υπό την προστασία της γύρω στα
93 έθνη (ωστόσο 85 διακρατικές συνεργασίες), τα οποία προετοιμάζει ώστε κάποια
στιγμή να ενταχθούν στη Βορειοατλαντική Συμμαχία (ΝΑΤΟ).
Είναι γεγονός, ότι όντως κάποια από τα κράτη που υπήρξαν στο συγκεκριμένο
θεσμικό καθεστώς εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ (κυρίως αυτές της Ανατολικής Ευρώπης),
όμως υπάρχουν και κάποιες χώρες (κυρίως της αφρικανικής, αλλά και της
ασιατικής ηπείρου), οι οποίες είναι ενταγμένες στο συγκεκριμένο αμερικανικό
(κυρίως στρατιωτικό) πρόγραμμα, αλλά καθίσταται σαφές, ότι είναι πολύ δύσκολη
η προσχώρηση στο νατοϊκό θεσμό, και στην προκειμένη περίπτωση το καθεστώς του
State Partnership έχει τη διάσταση, την καθαρή διάσταση του (έμμεσου)
προστατευτισμού.
Το συγκεκριμένο καθεστώς, εκτός από την πώληση αμερικανικού, στρατιωτικού
εξοπλισμού, εξασκεί τα συνεργαζόμενα κράτη στην υιοθέτηση όχι μόνο των
αμερικανικών πρακτικών, αλλά στην υιοθέτηση της δυτικής, στρατιωτικής
κουλτούρας, ενώ υπάρχει συνεργασία και σε θέματα Πολιτικής Προστασίας.
Γιατί τώρα ειδικά για την Κύπρο είναι ιδιαίτερα επωφελής η συγκεκριμένη
εξέλιξη; Δεν χρειάζεται και καμία εξειδικευμένη, επιστημονική γνώση, ώστε να
γίνει αντιληπτή ότι η Κύπρος αλλάζει επίπεδο στην σημασία που αποκτά για τις
ΗΠΑ.
Ωστόσο, κάποιοι θα πούνε ότι το συγκεκριμένο καθεστώς για την Κύπρο θα είναι
μία δαμόκλειος σπάθη, καθώς θα τη μετατρέψουν σε μία άλλη Ουκρανία (ως μία νέα
ζώνη κραδασμών ανάμεσα σε Ρωσία και Αμερική). Και απλά η απάντηση που μπορεί
να δοθεί έχει δύο σκέλη… Το πρώτο απαντά με ρητορική ερώτηση, καθώς οφείλουμε
να είμαστε ρεαλιστές: και είναι προτιμότερο αυτήν την στιγμή η βρετανοτουρκική
“συνεργασία” να απειλεί τη βιωσιμότητα του Νησιού; Και η δεύτερη είναι, ότι η
Κύπρος δεν είναι Ουκρανία για πολλούς και διάφορους λόγους που όλο αυτό το
διάστημα έχουμε αναλύσει με σχετική αρθρογραφία, αλλά κυρίως επειδή η Κύπρος
ανήκει στο θεσμικό περιβάλλον που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα τεράστιο
asset για το Κράτος Κύπρος.
Θα αφήσει η Τουρκία ως μέλος του ΝΑΤΟ να ενταχθεί η Κύπρος στη Συμμαχία; Ένα
ερώτημα όχι όψιμο, αλλά αντίθετα συνυφασμένο με την έννοια Κύπρος από το 1958,
που αν τότε ο Μακάριος Γ’ άφηνε στην άκρη τις ιδεοληψίες του (περί Έλληνα
Αντιβασιλέα) σήμερα η Κύπρος και η Ελλάδα θα ήταν μία ενιαία πολιτειακή
οντότητα. Ωστόσο αυτήν την στιγμή βλέπουμε το σήμερα και πολύ απλά απαντάμε
ότι μόνο στη βάση που προκρίνει αυτήν την στιγμή η Αμερική, το Νησί του
Ελληνισμού θα αποβάλλει το κατάπτυστο καθεστώς των Εγγυήσεων που ουσιαστικά το
κρατάει δέσμιο των Βρετανών και των Τούρκων.
Είναι γνωστή και δεν αμφισβητείται η συμβολή των Ρώσων στην Κύπρο, όταν η
Αμερική μετά την Εισβολή την εγκατέλειψε. Αλλά εμείς είμαστε Έλληνες και
οφείλουμε να βλέπουμε τα συμφέροντα του Ελληνισμού. Έτσι είναι η Διπλωματία,
και πολλώ δε μάλλον για ένα Κράτος όπως η Κύπρος. Είμαι η πρώτη που λέω ότι
οφείλει να εξισορροπεί μία χώρα τις σχέσεις της με τους Δυνατούς. Αυτήν την
στιγμή η Κύπρος αποκτά αυτό το βραχιόλι και εννοείται, ότι μπορεί ως η μόνη
χώρα να εξισορροπήσει τους δύο διαταραγμένους Κόσμους Ρωσία και ΗΠΑ τη
δεδομένη στιγμή. Πώς, αφού καθίσταται State Partnership;
Η Ρωσία αυτό που επιδίωκε πάντοτε στη Διπλωματία της (και το βλέπουμε και μέσω
του Ψυχρού Πολέμου) είναι να μπορεί να αναπτύσσει διαύλους με το αντίπαλο δέος
μέσω των συνεργασιών με χώρες που ήταν ενταγμένες στο Δυτισμό. Ας διαβάσουμε
την κρίσιμη επταετία, οκταετία 1957- 1963 (όπου ο Ψυχρός Πόλεμος είχε φτάσει
στην απόλυτη πόλωση) και πώς ο Έλληνας πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής
είχε καταστεί ο δίαυλος ανάμεσα στους δύο Κόσμους (και εννοούμε την πολιτική
του).
Κύπρος καλώς ήρθες επιτέλους εκεί που έπρεπε να είσαι ήδη από το 1958. Και
απλά εμείς οφείλουμε πλέον ως συμπαραστάτρια να κινηθούμε στη βάση ενός
συγκεκριμένου μπουσουλα. Με προεξαρχον την οριοθέτηση ΑΟΖ με το Νησί. Θα
αφήσουν οι Αμερικανοί; Και η απάντηση είναι: Ότι τώρα οφείλουν να αφήσουν για
τα δικά τους συμφέροντα.
Φυσικά, και δεν είναι ευσεβής πόθος, αλλά μία πραγματική εξέλιξη, οι ΗΠΑ όπως
άφησαν την Κύπρο στην Εισβολή, τώρα θέλουν να καταστούν ως η χώρα αυτή που θα
την επαναφέρει σε καθεστώς Ανεξαρτησίας. Δηλαδή εν ολίγοις κερδίζει το bras de
fer της κυριαρχίας της ΝΑ Μεσογείου από τη Γαλλία. Και η απάντηση είναι: όπως
και αυτή που γράφτηκε παραπάνω για τις αμερικανο- ρωσικές σχέσεις. Ο
Ελληνισμός μπορεί να εξισορροπήσει τα συμφέροντα των Δυνατών.
*Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός – Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου
Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική
Συνεργάτιδα ΑΠΘ (Νομικής Σχολής και Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ), Εξωτερική
Συνεργάτιδα της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και της Σχολής
Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ)