Επέστρεψε στο παραλήρημα του αυτοκρατορικού μεγαλείου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν,
ο οποίος επανέφερε στο προσκήνιο τη «Γαλάζια Πατρίδα», αλλά και τη φαντασίωση
ότι μπορεί να καταστήσει την Τουρκία πυρηνική δύναμη. Στην τελετή ένταξης του
πολεμικού πλοίου «Anadolu» στον τουρκικό στόλο, ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε ότι
είναι ανάγκη να ενισχυθεί η ισχύς της Τουρκίας στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο και
χαρακτήρισε το νέο πλοίο απαραίτητο για την ασφάλεια της «Γαλάζιας Πατρίδας»,
ενώ σε συνέντευξή του ανακοίνωσε ότι η Τουρκία πρόκειται να κατασκευάσει ένα
δεύτερο και ακόμα μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο.
Το «ΤCG Anadolu» ναυπηγήθηκε με ισπανική τεχνολογία ως αεροπλανοφόρο, όμως,
μετά τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35, έμεινε χωρίς
αεροπλάνα. Οι Τούρκοι θα το χρησιμοποιήσουν ως ελικοπτεροφόρο (θα μεταφέρει
και drones), ενώ λένε ότι θα είναι επιχειρησιακά έτοιμο μέσα στους επόμενους
μήνες. Στην ομιλία του στην τελετή ένταξης, ο Ερντογάν το χαρακτήρισε ως
«σύμβολο που θα στερεώσει τη θέση μας ως ηγέτη στην περιοχή και παγκόσμιου
ηγέτη στον τουρκικό αιώνα», ενώ προσέθεσε: «Η ασφάλεια της Mavi Vatan
(Γαλάζιας Πατρίδας) έχει αποκτήσει πολύ μεγαλύτερη σημασία στην κρίσιμη
περίοδο που διανύουμε. Θα γίνουμε μια χώρα που θα αλλάξει το παιχνίδι στον
κόσμο».
Ερντογάν: Η Αγία Σοφία συμβολίζει την επιστροφή στις αξίες του πολιτισμού μας
Η ανάδειξη της τουρκικής ναυτικής ισχύος και οι αναφορές στη «Γαλάζια Πατρίδα»
σε αυτή τη φάση υπηρετούν ξεκάθαρα προεκλογικές σκοπιμότητες. Ο Ερντογάν
προσπαθεί να συσπειρώσει, όσο είναι δυνατόν, τους εθνικιστές ψηφοφόρους του.
Και, παρά το καλό κλίμα στις σχέσεις με την Ελλάδα, δεν έκρυψε ότι οι
ανακοινώσεις που έκανε για την ενίσχυση του στόλου (με ένα δεύτερο
αεροπλανοφόρο, φρεγάτες και υποβρύχια) έχουν ως στόχο την κυριαρχία στις
«θάλασσες» της «Γαλάζιας Πατρίδας», δηλαδή το Αιγαίο και την ανατολική
Μεσόγειο, στις οποίες αναφέρθηκε και ονομαστικά. Ολα αυτά έχουν ως στόχο την
Ελλάδα και κάπως έτσι τα αντιλαμβάνεται και η τουρκική κοινή γνώμη. Δεν ήταν
τυχαίο, μάλιστα, το πρωτοσέλιδο συμπολιτευόμενης τουρκικής εφημερίδας ότι το
πολεμικό πλοίο «Anadolu» «θα κάνει τους Ελληνες να τρέμουν». Η εποχή των
φιλικών για την Ελλάδα πρωτοσέλιδων στον τουρκικό Τύπο μάλλον τελείωσε με την
έναρξη της προεκλογικής περιόδου. Σύμφωνα με πληροφορίες τουρκικών
φιλοκυβερνητικών μέσων ενημέρωσης, η τουρκική κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει το
ενδεχόμενο να στείλει -στην πρώτη αποστολή του- το «Anadolu» στη θαλάσσια
περιοχή ανάμεσα στην Κρήτη και τη Λιβύη. Οι Τούρκοι, άλλωστε, επιδιώκουν να
διατηρήσουν τη θέση ισχύος που κατέχουν και κυρίως το τουρκολιβυκό μνημόνιο,
που στηρίζει τις θέσεις τους για τον διαμοιρασμό των θαλάσσιων ζωνών στην
ανατολική Μεσόγειο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, άλλωστε, ότι η Τουρκία προσπαθεί
να προσεγγίσει την Αίγυπτο, που έχει ισχυρή θέση στην ανατολική Λιβύη.
Ελληνικές διπλωματικές πηγές σχολίαζαν, πάντως, τα περί της πρώτης αποστολής
του «Anadolu» με την επισήμανση ότι αυτό δεν είναι του παρόντος, αφού το πλοίο
θα πρέπει πρώτα να ολοκληρώσει τις δοκιμές του και, σε κάθε περίπτωση, δεν
αποτελεί απειλή για την υπεροπλία στην ανατολική Μεσόγειο που διασφαλίζει η
Κρήτη. Οι Τούρκοι ευελπιστούν πως αυτή η πρώτη αποστολή θα λάβει χώρα εντός
του 2023.
Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν οραματίζεται την Τουρκία ως μεγάλη πυρηνική δύναμη στην
περιοχή. Ο Τούρκος Πρόεδρος πρόκειται να εγκαινιάσει το πρώτο τουρκικό
πυρηνικό εργοστάσιο στον όρμο του Ακουγιού, στα τουρκικά παράλια βορείως της
Κύπρου, στις 27 Απριλίου. Μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό TRT, ο Ερντογάν είπε
ότι η Τουρκία γίνεται μεγάλη πυρηνική δύναμη και προανήγγειλε την κατασκευή
και δεύτερου πυρηνικού εργοστασίου στη χώρα.
Ανεβάζει τους τόνους ο Ερντογάν: Πρέπει να δείξουμε ότι είμαστε άξιοι διάδοχοι
του Μπαρμπαρόσα
Ο ίδιος δεν έχει κρύψει ποτέ την επιθυμία του να αποκτήσει η Τουρκία πυρηνικά
όπλα, ούτε και την ενόχλησή του για τους περιορισμούς που επιβάλλουν οι
διεθνείς συνθήκες για τη διάδοση των πυρηνικών.
Προβληματισμός
Η επαναφορά τέτοιων σχεδίων, ακόμα και αν υπαγορεύεται από προεκλογικές
σκοπιμότητες, προκαλεί έντονο προβληματισμό στην Αθήνα όσον αφορά την
προοπτική ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου ανάμεσα στις δύο χώρες. Διπλωματικές
πηγές λένε πως, από τη στιγμή που ο Ερντογάν επέστρεψε στη ρητορική του
εθνικισμού για να συσπειρώσει την εκλογική του βάση, δεν θα πρέπει να
αποκλείεται και το ενδεχόμενο να κλιμακώσει τη ρητορική της έντασης και να
τινάξει στον αέρα όλη την πρόοδο του τελευταίου διαστήματος.
Οι προοπτικές, πάντως, δεν είναι ευοίωνες, ακόμα και αν ο Ερντογάν χάσει τις
εκλογές από τη συμμαχία των «έξι» υπό τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Και αυτό
γιατί, παρά τα όσα λένε οι ηγέτες της αντιπολίτευσης για αλλαγή ρότας και
προσέγγιση με τη Δύση, φαίνεται πως στην ουσία των ελληνοτουρκικών είναι τόσο
«σκληροί» όσο και ο Τούρκος Πρόεδρος. Στο προεκλογικό μανιφέστο της συμμαχίας
των «έξι» οι αναφορές στην εξωτερική πολιτική μπορεί να είναι περιορισμένες,
είναι όμως αρκετά σαφείς σε ό,τι αφορά την Ελλάδα. Η συμμαχία «υπόσχεται μεν
να προωθήσει τη διπλωματία και τον διάλογο για να βρεθούν λύσεις στα διμερή
προβλήματα», την ίδια ώρα όμως ξεκαθαρίζει ότι «δεν θα κάνει καμία υποχώρηση
από τα τουρκικά συμφέροντα και ότι δεν θα επιτρέψει καμία εξέλιξη που θα
μπορούσε να βλάψει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Τουρκίας στο Αιγαίο». Η
παράγραφος αυτή αναφέρεται ξεκάθαρα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στο θέμα
της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων και παραπέμπει (με τη φράση «δεν θα
επιτρέψει»), εμμέσως πλην σαφώς, στο casus belli.
Υποσχέσεις και για δωρεάν φυσικό αέριο!
Ρεσιτάλ παροχολογίας από τον Τούρκο Πρόεδρο, με την αντιπολίτευση να τον
κατηγορεί ότι βρίσκεται σε πανικό
Με παροχολογία ανατολίτικου καθεστώτος και με τεχνολογικά επιτεύγματα της
«Νέας Τουρκίας» προσπαθεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να συσπειρώσει τους οπαδούς
του, την ώρα που η πλειονότητα των δημοσκοπήσεων καταγράφει ότι ο αγώνας του
για την προεδρία θα είναι εξαιρετικά δύσκολος. Σε μια κίνηση που ορισμένοι
χαρακτήρισαν ως «κίνηση-ματ του παλιού καλού Ερντογάν» και άλλοι ως μια
«κίνηση μεγάλης απελπισίας», ο Τούρκος Πρόεδρος, σε μεγάλη εκδήλωση που
διοργανώθηκε στη Μαύρη Θάλασσα για το φυσικό αέριο που ανακαλύφθηκε εκεί,
υποσχέθηκε δωρεάν φυσικό αέριο στους πολίτες για έναν χρόνο.
«Το φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται στην κουζίνα του κάθε νοικοκυριού για
μαγείρεμα και το ζεστό νερό στο μπάνιο για έναν χρόνο θα είναι δωρεάν»,
υποσχέθηκε ο Τούρκος Πρόεδρος, προβαίνοντας σε μια μεγαλειώδη προεκλογική
παροχή (αν κερδίσει τις εκλογές). Ταυτόχρονα, προχώρησε και σε εξαγγελίες με
άμεση εφαρμογή, υποσχόμενος επίσης δωρεάν αέριο για έναν μήνα σε όλα τα σπίτια
σε ολόκληρη την Τουρκία, δηλαδή μέχρι το τέλος Μαΐου.
«Τώρα ανακοινώνω τη δεύτερη καλή μας είδηση. Οι 85 εκατομμύρια άνθρωποι θα
βιώσουν τη χαρά, την ευτυχία και τον ενθουσιασμό του φυσικού αερίου της Μαύρης
Θάλασσας. Για έναν μήνα, δεν θα χρεώσουμε την κατανάλωση φυσικού αερίου στις
κατοικίες σε όλη την Τουρκία. Με άλλα λόγια, θα είναι δωρεάν για έναν μήνα η
κατανάλωση φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένης της θέρμανσης, καθώς και της
κουζίνας και του ζεστού νερού. Εύχομαι αυτή η καλή είδηση να είναι επωφελής
για το έθνος μας. Θεού θέλοντος, θα ανακοινώσουμε στο έθνος μας πολλές ακόμη
καλές ειδήσεις με τα συνεχιζόμενα και τα νέα έργα που θα ξεκινήσουμε», είπε ο
Ερντογάν.
Ο Κ. Κιλιτσντάρογλου αντέδρασε άμεσα, λέγοντας ότι «ο Ερντογάν βρίσκεται σε
πανικό», ενώ πολλοί ήταν εκείνοι από την αντιπολίτευση και τον
αντιπολιτευόμενο Τύπο που έκαναν λόγο για νέα «οικονομική καταστροφή».
Μαζί με το φυσικό αέριο, ο Τούρκος Πρόεδρος και ο φιλοκυβερνητικός Τύπος
προβάλλουν συστηματικά όλα τα επιτεύγματα της «Νέας Τουρκίας», με τη
στρατιωτική βιομηχανία να έχει εξέχουσα θέση. «Ναυαρχίδα» της προεκλογικής
αυτής εκστρατείας είναι το ελικοπτεροφόρο «TCG Anadolu», το οποίο θα μεταφέρει
μεγάλα ελικόπτερα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, που η κυβέρνηση Ερντογάν και η
προεκλογική της προπαγάνδα συνδέουν άμεσα με τη «Γαλάζια Πατρίδα». Μαζί με το
«Anadolu», προβάλλεται επίσης και το «Κόκκινο Μήλο», το πρώτο μη επανδρωμένο
μαχητικό αεροσκάφος της Τουρκίας. Από την κυβερνητική προπαγάνδα δεν λείπει
και το πανάκριβο «εθνικό» ηλεκτρικό αυτοκίνητο TOGG, που ελάχιστοι Τούρκοι
μπορούν να το αγοράσουν, αλλά που όλοι οι υπουργοί υποχρεώθηκαν να έχουν.
Παράλληλα, ο Ερντογάν επενδύει στα «τρελά σχέδια» για τη νίκη στις εκλογές, με
τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ να τα προβάλλουν συστηματικά. «Τρελά σχέδια» έχουν
ονομαστεί κατά καιρούς διάφορες ιδέες του Τούρκου Προέδρου, από το κανάλι που
θα παρακάμπτει τον Βόσπορο μέχρι τη σιδηροδρομική σύνδεση Τουρκίας – Κίνας.
Μαζί με τα μεγαλεπήβολα αυτά σχέδια, ο Ερντογάν δίνει υποσχέσεις και για την
καθιέρωση εφάπαξ φορολογικής απαλλαγής για τις αγορές κινητών τηλεφώνων και
ηλεκτρονικών υπολογιστών από τους φοιτητές των πανεπιστημίων, για 10 GB δωρεάν
ίντερνετ και για αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε 16.000 δολάρια.
Μιλώντας στην τουρκόφωνη «Deutche Welle», ο αναλυτής Οσμάν Σερτ εκτιμά ότι
αυτή η στρατηγική είναι η καλύτερη επιλογή που μπορεί να κάνει ο Ερντογάν
ενόψει των εκλογών. «Κάνει το σωστό για τον εαυτό του, χρησιμοποιεί την
εκτελεστική του εξουσία. Ελπίζει να έχει επίδραση στο εκλογικό σώμα. Στη
χειρότερη περίπτωση, νομίζω ότι αυτή η στρατηγική θα είναι αποτελεσματική για
να αποτρέψει την εξασθένηση της εκλογικής βάσης που ψήφισε τον Ερντογάν».
Από την πλευρά του, ο Κ. Κιλιτσντάρογλου έχει επιλέξει μια εντελώς διαφορετική
στρατηγική, με βασικούς άξονες την εξάλειψη των διακρίσεων και της κοινωνικής
πόλωσης, καθώς και την επιστροφή στον εκδημοκρατισμό της χώρας.
Ιστορική στιγμή για την Τουρκία αποτέλεσε το μήνυμα του Κιλιντσντάρογλου στους
νέους ψηφοφόρους, όπου ξεκίνησε δηλώνοντας ότι είναι αλεβίτης. Η κίνηση αυτή,
όπως εκτιμούν αναλυτές στην Τουρκία, κατέρριψε ένα ταμπού καθώς οι αλεβίτες
αποτελούν μη αναγνωρισμένη θρησκευτική μειονότητα και έχουν επί δεκαετίες
βρεθεί στο στόχαστρο εκστρατειών στιγματισμού τους, αλλά και φονικών
επιθέσεων.
Το μήνυμα-βίντεο του Κ. Κιλιτσντάρογλου είδαν στο διαδίκτυο πάνω από 70
εκατομμύρια άτομα, καταδεικνύοντας ότι η αντιπολίτευση, παρά την αδυναμία της
να παρουσιάσει μια συγκροτημένη εναλλακτική, έχει τη δυναμική να συσπειρώσει
τους πολίτες κάτω από ένα διαφορετικό όραμα, σύμφωνα με συνομιλητές της
Realnews στην Τουρκία.
Απευθυνόμενος στην αντιπολίτευση, ο βετεράνος δημοσκόπος Μπεκίρ Αγιρτνίρ
τόνισε ότι, ενάντια στα τρελά σχέδια του Ερντογάν, το τρελό σχέδιο της
αντιπολίτευσης πρέπει να είναι «η δέσμευση σε μια τάξη και έναν τρόπο ζωής
όπου όλοι θα είμαστε εθελοντές πολίτες, με όλες τις διαφορές μας. Το τρελό
σχέδιο είναι μια υπόσχεση για συμμετοχική δημοκρατία, όπου κάθε πολίτης θα
μπορεί να συμμετέχει στις αποφάσεις που τον αφορούν».