Οι πρόσφατες συγκρούσεις έχουν πυροδοτήσει ένα ναρκοπέδιο ερωτήσεων σχετικά με
το μέλλον των αρμάτων μάχης
Του Sascha Bruchmann
Τα άρματα μάχης στην Ουκρανία έχουν υποστεί μεγάλες απώλειες, στοχευμένα από
drones και αντιαρματικά κατευθυνόμενα βλήματα (ATGM). Αλλά και οι κακές
τακτικές στο πεδίο της μάχης αποτελούν ένα άλλο πρόβλημα.
Το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών εκτίμησε ότι η Ρωσία μπορεί να έχασε
περισσότερα από 8.000 τεθωρακισμένα μαχητικά οχήματα τους πρώτους 24 μήνες του
πολέμου. Μεταξύ αυτών είναι περισσότερα από 3.000 κύρια άρματα μάχης (MBT)
δηλαδή τόσα όσα είχε στην αρχή. Χρειάστηκε να αναπληρώσει τα αποθέματα
παίρνοντας παλιό εξοπλισμό από τις αποθήκες εξαρτημάτων.
Η αντεπίθεση της Ουκρανίας το 2023, υποστηριζόμενη από δυτικό εξοπλισμό,
συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών M1A1 Abrams και γερμανικών Leopard 2 MBT,
σημείωσε μικρή επιτυχία. Τα τεθωρακισμένα από τη Δύση υπέστησαν επίσης
απώλειες, εν μέρει από τα ρωσικά επιθετικά ελικόπτερα Ka-52 Alligator, με το
Κρεμλίνο να επιδεικνύει πρόσφατα μέρος του εξοπλισμού που κατέλαβε στη Μόσχα.
Αλλά το μπαράζ της κριτικής που στρέφεται τώρα στο τανκ μπορεί να συγκαλύπτει
μια σημαντική εξέλιξη: ο πόλεμος των τανκς μεταμορφώνεται αντί να πεθαίνει.
Βαρύ το τίμημα
Δεν ήταν καλή δεκαετία για τα τανκς. Τα UAV (drones) είναι πανταχού παρόντα
στο ουκρανικό πεδίο μάχης και εκμεταλλεύονται άρματα μάχης όπου η θωράκισή
τους είναι συνήθως πιο αδύναμη – στην κορυφή. Προσθέστε σε αυτό τον εκτεταμένο
πολλαπλασιασμό των ATGM και των αρμάτων μάχης για χρόνια, ακόμη και πριν από
την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Οι μάχες μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας γύρω από τον θύλακα του
Ναγκόρνο-Καραμπάχ κατέδειξαν επίσης την ευπάθεια του τανκ, όπως και διάφορες
άλλες συγκρούσεις. Τα ATGM των Χούθι κατέστρεψαν τα σαουδαραβικά M1A2 Abrams
MBT στην Υεμένη το 2016. Το ISIS κατέστρεψε επτά Leopard 2A4 των ενόπλων
δυνάμεων της Τουρκίας στη Συρία κατά τη μάχη του al-Bab το 2017. Βίντεο
δείχνει τα τανκς ακίνητα και εκτεθειμένα, χωρίς υποστήριξη πεζικού,
καθιστώντας τα εύκολα στόχους για ATGM.
Ομοίως, η Χαμάς κατέστρεψε τα ισραηλινά άρματα μάχης Merkava κατά τη διάρκεια
της αιφνιδιαστικής της επίθεσης στις 7 Οκτωβρίου 2023 στη χώρα, όταν τα
πληρώματα και τα οχήματα ήταν απροετοίμαστα. Σε ένα βίντεο, ένα UAV της Χαμάς
έριξε μια κεφαλή PG-7VR, καταστρέφοντας ένα Merkava. Το όπλο έχει μια
αντιαρματική γόμωση υψηλής εκρηκτικής δύναμης για να διεισδύσει σε θωρακισμένο
όχημα. Σε ένα άλλο βίντεο, μια αντιαρματική ομάδα της Χαμάς σημειώνει ένα
άμεσο χτύπημα σε ένα Merkava με ένα Yassin, ένα τοπικά κατασκευασμένο PG-7VR.
Εάν η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ έδειξε τρωτά άρματα μάχης, η απάντηση των
Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) απέδειξε πόσο αποτελεσματικά μπορούν να
είναι ακόμα αυτά τα συστήματα όταν χρησιμοποιούνται έξυπνα.
Στις αρχές Νοεμβρίου 2023, τα τεθωρακισμένα του IDF πρωτοστάτησαν στην επίθεσή
τους στη Γάζα. Τα τανκς χτυπήθηκαν πολλές φορές από κοντινές αποστάσεις, αλλά
υπέστησαν λίγες απώλειες παρά το αντίπαλο περιβάλλον ενός περιορισμένου,
αστικού χώρου μάχης με συσσωρευμένα οχήματα μάχης πεζικού Merkava ή Namer
(IFVs), κάνοντας στόχους υψηλής αξίας για τις αντιαρματικές ομάδες της Χαμάς.
Πλάνα μάχης από την πόλη της Γάζας και το Khan Younis δείχνουν, ωστόσο, ότι
αυτά τα τανκς μπορούν να αντέξουν βλήματα που προηγουμένως θα είχαν
εξουδετερώσει το τανκ. Μια ανάλυση των δεδομένων των νεκρών και τραυματισμένων
Ισραηλινών στρατιωτών δείχνει μόνο λίγους που μπορεί να ήταν πλήρωμα τανκ. Τα
άρματα μάχης του Ισραηλινού Στρατού έχουν και πάλι δράση στην επίθεση του
Ισραήλ στη Ράφα που ξεκίνησε στις 8 Μαΐου.
Προσαρμοστική θωράκιση
Για να συμβαδίσει με την πραγματικότητα του πεδίου μάχης που οδήγησε σε
οδυνηρές απώλειες στην Ουκρανία και αλλού, το τανκ προσαρμόζεται. Τα ισραηλινά
και ρωσικά τεθωρακισμένα, για παράδειγμα, τώρα συχνά φορούν κλουβιά για να
μειώσουν την αποτελεσματικότητα των χτυπημάτων.
Το Ισραήλ, πριν από χρόνια, υιοθέτησε τα συστήματα ενεργητικής προστασίας
(APS) για να αναχαιτίσει πυραυλικές χειροβομβίδες και άλλα εισερχόμενα
βλήματα. Οι νεότερες εκδόσεις του Merkava (Mk. 3, 4 και Barak) χρησιμοποιούν
το Trophy APS από τον Rafael. Το θωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού Namer
IFV και Eitan (APC) χρησιμοποιούν επίσης το παρόμοιο σύστημα Iron Fist της
Trophy ή Elbit Systems. Αυτές οι συσκευές χρησιμοποιούν ραντάρ για να
ανιχνεύσουν μια απειλή και να αναπτύξουν ένα βλήμα στον πλησιέστερο πύραυλο
μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτων. Το ποσοστό υποκλοπής τους έχει αυξηθεί με τα
χρόνια. Ο Rafael λέει ότι είναι πλέον πάνω από 90% λόγω των πραγματικών
δεδομένων του πεδίου μάχης και της προόδου στους υπολογιστές, τους αισθητήρες
και την ταχύτητα επεξεργασίας.
Το APS όχι μόνο αυξάνει τη δυνατότητα επιβίωσης, αλλά μπορεί να προκαλέσει
αλλαγές τακτικής και δόγματος για τα τανκς και τη χρήση IFV. Τα άρματα μάχης
εξοπλισμένα με APS δίνουν υπεραξία στον αστικό πόλεμο, λειτουργώντας ως
φρούρια που μπορούν να προστατεύσουν τα κοντινά οχήματα.
Εάν το Merkava Barak αποτελεί ένδειξη, τα τανκς θα συνεχίσουν να εξελίσσονται,
μετατρέποντας σε κινούμενους κόμβους διοίκησης, ελέγχου και πληροφοριών για
τον πόλεμο εδάφους. Το Ισραήλ, για παράδειγμα, έχει ενσωματώσει το σύστημα
διαχείρισης μάχης Torch-X της Elbit Systems στο Merkava Barak.
Συνοδεύεται με σύστημα κράνους IronVision για να παρέχει στους κυβερνήτες
δυνατότητα όρασης ημέρας και νύχτας 360°. Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να
κοινοποιηθούν με άλλα οχήματα, UAV και κόμβους διοίκησης και ελέγχου. Προς το
παρόν, είναι κυρίως τα MBT και τα IFV που μπορούν να μεταφέρουν τους
σημαντικούς αισθητήρες και τα ραντάρ για να χειριστούν όλο αυτόν τον
εξοπλισμό.
Τα δεδομένα δοκιμών του αμερικανικού στρατού δείχνουν ότι το σύστημα Trophy
προσθέτει περίπου 3,2 τόνους σε ένα Abrams M1A2. Η υπηρεσία σχεδιάζει να
εξοπλίσει το Bradley A4s APCS με Iron Fist τα επόμενα χρόνια. Οι ΗΠΑ, στα νέα
άρματα μάχης Abrams M1E3 και το XM30 IFV που θα αντικαταστήσει το Bradley,
σχεδιάζουν στο APS από την αρχή. Το νέο Leopard 2A8 της Γερμανίας θα διαθέτει
Trophy και πιθανότατα θα είναι στα Leopards που αγοράζουν η Τσεχία, η Ιταλία
και η Νορβηγία. Το Ηνωμένο Βασίλειο δοκιμάζει το Trophy στα άρματα μάχης
Challenger 3 και ορισμένα από αυτά τα ενεργά συστήματα προσαρμόζονται τώρα για
να επιτρέπουν στα οχήματα να αναχαιτίζουν απειλές UAV.
Η πρόσφυση του τανκ αποδεικνύεται αλλού. Η Πολωνία έχει προχωρήσει σε μεγάλες
αγορές τανκς και η Γαλλία και η Γερμανία συμφώνησαν πρόσφατα να προχωρήσουν
στην κοινή ανάπτυξη ενός νέου τανκ. Η Γερμανία, αντί να καταργεί σταδιακά τα
άρματα μάχης της, επενδύει σε νέα, τεθωρακισμένα οχήματα αεράμυνας για τη
διασφάλισή τους.
Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση
εδώ.
Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου
Αναδημοσίευση από το capital.gr