Η ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) είναι η θαλάσσια περιοχή πέρα από τα χωρικά ύδατα ενός κράτους, όπου αυτό έχει κυριαρχικά δικαιώματα για την εκμετάλλευση φυσικών πόρων (όπως πετρέλαιο, φυσικό αέριο, αλιεία, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας).
Η ΑΟΖ έχει μήκος έως 200 ναυτικά μίλια (370 χλμ.) από τις ακτές, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS, 1982).
Το κράτος (π.χ. η Ελλάδα αν ανακηρύξει ΑΟΖ) έχει κυριαρχικά δικαιώματα σε υποθαλάσσιους πόρους (όχι πλήρη κυριαρχία όπως στα χωρικά ύδατα). Έτσι οι άλλες χώρες, δηλαδή η Τουρκία, έχουν δικαίωμα ελεύθερης ναυσιπλοΐας και υπερπτήσεων εντός της ΑΟΖ.
Να σημειωθεί πως η ΑΟΖ μπορεί να φτάσει έως 200 ναυτικά μίλια ανεξάρτητα από το αν μια χώρα έχει χωρικά ύδατα 6 ή 12 ναυτικά μίλια.
Αν π.χ. σε κάποιες περιοχές η Ελλάδα έχει 6 ν.μ. χωρικά ύδατα, η ΑΟΖ της μπορεί και πάλι να εκτείνεται έως 200 ν.μ. Αν η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά ύδατα στα 12 ν.μ., η ΑΟΖ παραμένει έως 200 ν.μ., δεν αλλάζει.
Το όριο των 200 ν.μ. καθορίζεται από το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS 1982) και αφορά το δικαίωμα οικονομικής εκμετάλλευσης (ψάρια, ορυκτά, πετρέλαιο κ.λπ.), όχι εθνικής κυριαρχίας.
Η χάραξη ΑΟΖ είναι συχνά αντικείμενο διπλωματικών και νομικών συγκρούσεων, ειδικά όταν οι θαλάσσιες ζώνες δύο χωρών αλληλοκαλύπτονται.
Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα των νησιών σε ΑΟΖ ενώ και στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, η Κίνα διεκδικεί μεγάλες περιοχές που αμφισβητούν άλλες χώρες. Διαμάχες για τα θαλάσσια ενεργειακά κοιτάσματα στην Ανατολική Μεσόγειο υπάρχουν και μεταξύ του Ισραήλ και του Λιβάνου.
Η Ελλάδα έχει υπογράψει συμφωνίες ΑΟΖ με την Αίγυπτο (2020), την Ιταλία (2020) ενώ επιδιώκει αντίστοιχες συμφωνίες με την Κύπρο και τη Λιβύη.