Η απόφαση του PKK να διαλυθεί και να εγκαταλείψει την ένοπλη δράση έπειτα από τέσσερις δεκαετίες ανταρτοπόλεμου συνιστά κοσμογονική αναδιάταξη στο γεωπολιτικό τοπίο της Μέσης Ανατολής, και δη στο λεγόμενο «κουρδικό τόξο» που εκτείνεται από την Ανατολική Ανατολία έως τα υψίπεδα του Καντίλ, τη Συρία, το Ιράν και το Βόρειο Ιράκ.
Οι συνέπειες της εξέλιξης είναι πολυεπίπεδες και αλληλένδετες:
Ενίσχυση της εσωτερικής σταθερότητας της Τουρκίας
Η διάλυση του PKK αφαιρεί από την Τουρκία τον διαχρονικότερο και πλέον επικίνδυνο εσωτερικό της εχθρό.
Η στρατιωτική σύγκρουση απορρόφησε τεράστιους πόρους, πολιτικό κεφάλαιο, αλλά και κοινωνικό κόστος. Η ειρηνική διευθέτηση του ζητήματος:
◾Μειώνει την πίεση στα νοτιοανατολικά σύνορα.
◾Ενισχύει το αφήγημα του Ερντογάν περί «ισχυρής, αδιαίρετης πατρίδας».
◾Αποδυναμώνει το πολιτικό οπλοστάσιο των κεμαλιστών και εθνικιστών που στήριζαν τη ρητορική περί «εσωτερικού εχθρού».
Γεωπολιτική απομόνωση του κουρδικού εθνικισμού
Η παραίτηση του PKK από τον ένοπλο αγώνα ουσιαστικά εκμηδενίζει την προοπτική δημιουργίας ανεξάρτητου κουρδικού κράτους.
To «Μεγάλo Κουρδιστάν» -ένα όραμα που συνέδεε τους κουρδικούς πληθυσμούς σε Τουρκία, Ιράκ, Συρία και Ιράν- χάνει τη στρατιωτική-επαναστατική της έκφραση.
Η Αυτόνομη Διοίκηση της Ροζάβα (Βόρεια Συρία) χάνει τον στρατηγικό της εταίρο και αποδυναμώνεται.
Το Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα (KDP) στο Ιρακινό Κουρδιστάν καθίσταται πλέον ο κύριος πολιτικός εκπρόσωπος των Κούρδων, ελέγχοντας όμως μια πιο πραγματιστική, φιλοτουρκική γραμμή.
Το Ιράν, που αντιμετωπίζει κουρδικά κινήματα στο δυτικό του τμήμα, πιθανόν θα εκμεταλλευτεί τη συγκυρία για να απομονώσει τους Κούρδους του εντός των συνόρων του.
Νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην περιοχή
Η απομάκρυνση του PKK από το πεδίο μάχης διαμορφώνει ένα νέο δόγμα ασφαλείας για:
◾Την Τουρκία, η οποία δύναται να ανακατανείμει στρατιωτικές δυνάμεις από το εσωτερικό προς εξωτερικά μέτωπα (Συρία, Ανατολική Μεσόγειος, Λιβύη).
◾Το ΝΑΤΟ, που απαλλάσσεται από τις εσωτερικές αντιφάσεις μεταξύ της στήριξης των Κούρδων της Συρίας και των δεσμεύσεών του προς την Άγκυρα.
◾Τις ΗΠΑ, οι οποίες ενδέχεται να αναπροσαρμόσουν τη συνεργασία τους με τις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία (YPG) υπό το πρίσμα της αλλαγής ισορροπιών.
Ανάδυση πολιτικής κουρδικής ταυτότητας
Η αναδιάταξη της κουρδικής στρατηγικής από στρατιωτική σε πολιτική:
◾Ενισχύει την προοπτική του φιλοκουρδικού κόμματος DEM ως μόνιμου παίκτη στο τουρκικό κοινοβούλιο.
◾Ανοίγει δρόμο για συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που θα αναγνωρίζουν πολιτιστικά και γλωσσικά δικαιώματα.
◾Δημιουργεί νέα δεδομένα και για τις υπόλοιπες κουρδικές κοινότητες, που ίσως στραφούν σε δημοκρατικά κινήματα εντός των κρατικών δομών.
Αποκατάσταση του ρόλου του Οτσαλάν
Αν επιτραπεί στον Οτσαλάν να διαδραματίσει ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία, θα καταστεί -ειρωνικά- ο καταλύτης μετάβασης από την ένοπλη επανάσταση στην πολιτική ενσωμάτωση.
Ενδέχεται να αναδειχθεί σε «πατέρα της ειρήνης», με ιστορική δικαίωση για πολλούς Κούρδους και με πιθανή συμβολική επανένταξή του στην πολιτική ιστορία της Τουρκίας.
Νέες δυναμικές στις σχέσεις Τουρκίας-Ιράκ-Ιράν-Συρίας
Η Τουρκία:
◾Κερδίζει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα στις συνομιλίες με Ιράκ και Ιράν για την καταστολή των ανταρτών στα σύνορα.
◾Αποκτά νέο ρόλο-κλειδί στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής τάξης στη Συρία, χωρίς το βάρος της «κουρδικής απειλής».
Η εγκατάλειψη του ένοπλου αγώνα από το PKK δεν είναι μόνο στρατιωτικό ή πολιτικό γεγονός – είναι γεωπολιτικός σεισμός που ενδέχεται να επανακαθορίσει τα σύνορα επιρροής, τις εθνικές ταυτότητες και τα στρατηγικά δόγματα στην καρδιά της Μέσης Ανατολής.
Η Τουρκία επωφελείται στρατηγικά, αλλά το ερώτημα είναι αν θα αξιοποιήσει την ευκαιρία για πολιτική αποσυμπίεση ή θα επιλέξει τη συντήρηση μέσω καταστολής.