Οβίδες και πύραυλοι βρίσκονται ψηλά στην αμυντική ατζέντα προτεραιοτήτων των Ευρωπαίων και απ' ότι φαίνεται, σύμφωνα με τους Financial Times, τα ενισχυμένα εργοστάσια όπλων έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς.
Ιστορικής κλίμακας επανεξοπλισμό της Ευρώπης καταγράφουν οι Financial Times, καθώς η Γηραιά Ήπειρος, λόγω ρωσοφοβίας κάποιων κρατών, ανεβάζει σε τέτοιους ρυθμούς την παραγωγή όπλων οικοδομώντας μια βιομηχανική βάση για παρατεταμένο πόλεμο. Οι Ευρωπαίοι επεκτείνουν και πολλαπλασιάζουν τα εργοστάσια πυρομαχικών.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, που επικαλείται εικόνες από δορυφόρους Sentinel-1 -που λειτουργούν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος- τα εργοστάσια όπλων επεκτείνονται με ρυθμό 3άσιο συγκριτικά με πριν, καλύπτοντας πάνω από 7 εκατ. τ.μ. νέων βιομηχανικών εγκαταστάσεων
Τα δορυφορικά δεδομένα καλύπτουν 150 εγκαταστάσεις σε 37 εταιρείες και υποδηλώνουν ότι περίπου το 1/3 των εγκαταστάσεων που εξετάστηκαν έδειξαν ενδείξεις επέκτασης ή οικοδομικών εργασιών.
Οι περιοχές που χαρακτηρίζονται από αλλαγές αυξήθηκαν από 790.000 τετραγωνικά μέτρα το 2020-21 σε 2,8 εκατ. τ. μ. το 2024-25, σύμφωνα με την ανάλυση.
Οι φωτογραφίες αυτών των εγκαταστάσεων επιβεβαίωσαν ότι οι αλλαγές προκλήθηκαν από εκσκαφές πριν από τις εργασίες, νέα κτίρια, φρεσκοστρωμένους δρόμους και γενικές οικοδομές.
Η ανάλυση εξέτασε 88 τοποθεσίες που συνδέονται με το πρόγραμμα της ΕΕ Act in Support of Ammunition Production (ASAP), το οποίο έχει επενδύσει 500 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων σημείων συμφόρησης στην παραγωγή πυρομαχικών και πυραύλων. Σε 20 από τις τοποθεσίες που έλαβαν χρηματοδότηση ASAP καταγράφεται σαφής φυσική επέκταση, η οποία περιλαμβάνει και κατασκευή εντελώς νέων εργοστασίων και δρόμων και όχι μόνο επέκταση.
«Τα στοιχεία δείχνουν ότι η πολυδιαφημισμένη αμυντική αναγέννηση της Ευρώπης, που προωθείται από εισροή δημόσιων επιδοτήσεων, αρχίζει να υλοποιείται όχι μόνο σε επίπεδο πολιτικών δηλώσεων ή υποσχέσεων δαπανών, αλλά και σε τσιμέντο και ατσάλι» αναφέρει η εφημερίδα.
Το μεγαλύτερο μέρος της φυσικής αλλαγής στις εγκαταστάσεις ASAP παρατηρείται σε εκείνες που έχουν καταχωρηθεί για παραγωγή οβίδων, κάτι που αντανακλά τόσο την προτεραιότητα που δίνεται στα πυρομαχικά όσο και τον χώρο που απαιτούν αυτά τα εργοστάσια.
«Μια πολύ θετική και απαραίτητη εξέλιξη»
Η εξέλιξη αυτή συμβαίνει καθώς οι κυβερνήσεις της ΕΕ προβληματίζονται για το πώς θα διατηρήσουν τις παραδόσεις όπλων στο Κίεβο, καθώς και για την αναπλήρωση των δικών τους αποθεμάτων, τη στιγμή που οι Ρώσοι απολαμβάνουν μια σχετική αφθονία πυρομαχικών.
Ο επίτροπος Άμυνας της ΕΕ, Άντριους Κουμπίλιους, δήλωσε στους Financial Times ότι από την εισβολή της Μόσχας, η ετήσια ικανότητα παραγωγής πυρομαχικών στην Ευρώπη αυξήθηκε από 300.000 σε περίπου 2 εκατ. μέχρι το τέλος του έτους.
Ο Γουίλιαμ Άλμπερκ, ανώτερος συνεργάτης στο Asia Pacific Forum και πρώην διευθυντής ελέγχου εξοπλισμών του ΝΑΤΟ, δήλωσε: «Αυτές είναι βαθιές και δομικές αλλαγές που θα μεταμορφώσουν τη βιομηχανία άμυνας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Όταν αρχίζεις να παράγεις μαζικά οβίδες, τα μέταλλα και τα εκρηκτικά αρχίζουν να ρέουν, κάτι που μειώνει το κόστος και την πολυπλοκότητα της παραγωγής πυραύλων».
Για την Μπαΐμπα Μπράζε, υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας η επέκταση ήταν «μια πολύ θετική και απαραίτητη εξέλιξη». Ωστόσο, τόνισε ότι είναι «κρίσιμο» η αμυντική βιομηχανία να είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες δαπάνες του ΝΑΤΟ και να χρησιμοποιήσει τα χρήματα των φορολογουμένων «αποτελεσματικά».
Οι βιομηχανίες που επεκτείνονται
Όπως σημειώνει το βρετανικό δημοσίευμα, οι εταιρείες που έλαβαν χρηματοδότηση από την ΕΕ επεκτάθηκαν ταχύτερα από τις υπόλοιπες, γι αυτό εξάλλου και οι κατασκευαστές έχουν επαινέσει το πρόγραμμα ASAP.
Nammo
Ο εκπρόσωπος της νορβηγο-φινλανδικής Nammo, Θορστάιν Κόρσβολντ, δήλωσε ότι υπήρξε «καθοριστικό για να βοηθήσει τη Nammo να κάνει κρίσιμες επενδύσεις στην παραγωγή». Η Nammo έλαβε περίπου 55 εκατ. ευρώ μέσω του ASAP για την ενίσχυση της παραγωγής οβίδων, προωθητικών και πυρίτιδας και συμμετείχε σε άλλο έργο ύψους 41,4 εκατ. ευρώ με άλλους κατασκευαστές.
Σημαντική επέκταση είναι εμφανής στο φινλανδικό εργοστάσιο παραγωγής της Nammo στη Βιχταβούορι.
Παρόμοια προγράμματα σε άλλους τομείς είναι απαραίτητα, δήλωσε ο Κόρσβολντ, επισημαίνοντας ότι «οι πύραυλοι αεράμυνας, καθώς και τα ισχυρά εκρηκτικά, παράγονται σήμερα μόνο σε πολύ μικρές ποσότητες».
Rheinmetall
Ανάμεσα στις εγκαταστάσεις με τη μεγαλύτερη επέκταση ήταν ένα κοινό έργο μεταξύ της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας Rheinmetall και της ουγγρικής κρατικής αμυντικής εταιρείας N7 Holding, που έχει κατασκευάσει έναν τεράστιο χώρο παραγωγής πυρομαχικών και εκρηκτικών στη Βαρπαλότα, στη δυτική Ουγγαρία.
Το 2022, η περιοχή ήταν κυρίως αδόμητα χωράφια. Το πρώτο εργοστάσιο στον χώρο στην Ουγγαρία ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2024, σύμφωνα με δελτίο τύπου, παράγοντας πυρομαχικά 30 χιλιοστών για το όχημα μάχης πεζικού Lynx KF41 της Rheinmetall.
Η επέκταση της Rheinmetall θα καλύψει μεγάλο μέρος αυτής της αύξησης: η εταιρεία δήλωσε ότι η ετήσια παραγωγική ικανότητα για οβίδες 155 χιλιοστών θα αυξηθεί από 70.000 το 2022 σε 1,1 εκατομμύρια το 2027.«Δεν μπορούμε να σχολιάσουμε τα υποτιθέμενα περιγράμματα των παραγωγικών μας εγκαταστάσεων σε δορυφορικές εικόνες για λόγους εταιρικής ασφάλειας», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Rheinmetall, Πάτρικ Ρόμαν.
Οι εργασίες συνεχίζονται, καθώς ο χώρος θα παράγει επίσης άλλους τύπους πυρομαχικών, συμπεριλαμβανομένων οβίδων πυροβολικού 155 χιλιοστών, πυρομαχικών 120 χιλιοστών για το άρμα Leopard 2 και, ενδεχομένως, για το Panther, ανέφερε η Rheinmetall. Ο χώρος θα στεγάσει επίσης εργοστάσιο εκρηκτικών.
Kongsberg
Η νορβηγική Kongsberg άνοιξε εργοστάσιο πυραύλων τον Ιούνιο 2024, με χρηματοδότηση 62 εκατ. δολ., συμπεριλαμβανομένων 10 εκατ. ευρώ από το ASAP. «Η επέκταση οδήγησε σε εκθετική αύξηση της συνολικής παραγωγικής μας ικανότητας», δήλωσε ο εκπρόσωπος της εταιρείας Ίβαρ Σίμενσεν.
BAE Systems
Η βρετανική BAE Systems έλαβε στήριξη από το Λονδίνο και αυξημένες παραγγελίες από το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου και έχει επενδύσει πάνω από 150 εκατ. λίρες στα βρετανικά εργοστάσια πυρομαχικών από το 2022. Στη μονάδα Glascoed στη νότια Ουαλία, οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν καθαρά εκσκαφές. Η BAE δηλώνει ότι θα αυξήσει 16 φορές την παραγωγική ικανότητα οβίδων 155 χιλιοστών όταν ξεκινήσει η λειτουργία της νέας εγκατάστασης γέμισης εκρηκτικών αργότερα φέτος.
Αν μας χτυπήσετε, θα χτυπήσουμε
Βέβαια, σύμφωνα πάντα με αξιωματούχους και στελέχη της βιομηχανίας, που επικαλούνται οι Financial Times, η πραγματική παραγωγή στην Ευρώπη πιθανότατα θα είναι σημαντικά χαμηλότερη από τη δυνητική ικανότητα.
Οι ειδικοί πιστεύουν επίσης ότι οι δυνατότητες μακράς εμβέλειας παραμένουν σοβαρό ζήτημα για την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ, καθώς η Ρωσία ξεπερνά τους αντιπάλους της. Ο Φάμπιαν Χόφμαν, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Όσλο, είπε ότι οι πύραυλοι είναι κρίσιμοι για μια πειστική αποτροπή έναντι των ανώτερων σε αριθμό ρωσικών χερσαίων δυνάμεων. «Οι πύραυλοι είναι η προϋπόθεση για τη θεωρία νίκης του ΝΑΤΟ. Δεν πρόκειται να συμβαδίσουμε με τον ρυθμό κινητοποίησης της Ρωσίας», είπε.
«Με τη δραματική επέκταση της Ρωσίας, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για να δημιουργήσουμε μια αξιόπιστη αποτροπή είναι να πούμε ότι αν μας χτυπήσετε, θα σας χτυπήσουμε πίσω. Αλλά για να φτάσουμε εκεί, πρέπει να επεκτείνουμε δραστικά την παραγωγή μας».