Ωφέλιμα συμπεράσματα για την Ελλάδα αναφορικά με την αντιμετώπιση των
τουρκικών drones
"Η Ρωσία μπλοκάρει το GPS από δορυφόρους των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων αυτών
που χρησιμοποιούνται από ιδιωτικούς πιλότους στη Σουηδία και τη Φινλανδία",
δηλώνει το Αμερικανικό Πεντάγωνο σύμφωνα με μεγάλο ειδησεογραφικό πρακτορείο
των ΗΠΑ, γεγονός το οποίο έχει δημιουργήσει μεγαλύτερη ανασφάλεια στις εν λόγω
χώρες.
"Η Σουηδία και η Φινλανδία σπεύδουν να διασφαλίσουν την εδαφική τους
ακεραιότητητα έναντι της Ρωσίας, δηλώνοντας την επιθυμία τους να ενταχθούν στο
ΝΑΤΟ καθώς συνεχίζονται οι επιθέσεις της Μόσχας στην Ουκρανία.
Ο Στρατηγός Ντέιβιντ Τόμσον στο Πεντάγωνο αποκάλυψε σε παρέμβαση του στο
NBC την Ρωσική παρέμβαση στο GPS, αλλά σημείωσε ότι η Ρωσία δεν έχει επιτεθεί
άμεσα σε δορυφόρους των ΗΠΑ που βρίσκονται σε τροχιά.
Η δράση είναι κάτι που έκανε η Ρωσία στη Συρία το 2018, η οποία εμπόδισε τα
drones να μπορέσουν να λειτουργήσουν. Η κίνηση ήρθε μετά από μια ύποπτη
επίθεση με χημικά.
Η Ρωσία μπλόκαρε επίσης το GPS στην ανατολική Ουκρανία μετά την εισβολή τους
στην Κριμαία το 2014. Είναι επίσης γνωστό ότι παραπλάνησαν το GPS για να
συγκαλύψουν τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ώστε να μην παρακολουθούνται
οι κινήσεις του σε όλη τη χώρα, ανέφερε το Wired."
Εκτενή αναφορά για το θέμα έκανε και το εξειδικευμένο για αεροπορικά
θέματα mentourpilot.com αναφέροντας:
"Η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αρνητικά αποτελέσματα σε άλλα μέρη
του κόσμου, όπως έχουμε ήδη δει στην περίπτωση των κυρώσεων. των διαφόρων
χωρών του ΝΑΤΟ κατά της Μόσχας.
Αλλά στην περίπτωση αυτού που βλέπουμε εδώ, δεν είναι σαφές εάν ο πόλεμος
στην Ουκρανία είναι σχετικός ή όχι. Σε κάθε περίπτωση, το φαινόμενο φαίνεται
να ξεκίνησε την περασμένη Κυριακή.
Οι πρώτες παρατυπίες στο GPS συνέβησαν στα ανατολικά σύνορα της Φινλανδίας,
με τη Ρωσία. Ορισμένοι παρατηρητές παρατήρησαν ότι τα προβλήματα ξεκίνησαν
ώρες μετά τη συνάντηση του Προέδρου της Φινλανδίας, Sauli Niinisto, με τον
Πρόεδρο των ΗΠΑ.
Το κύριο θέμα συζήτησής τους ήταν οι αμυντικοί δεσμοί της σκανδιναβικής
χώρας με το ΝΑΤΟ, ενόψει της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Διαταραχή του GPS κοντά στην Φινλανδία
Στη συνέχεια, την Τετάρτη 9 Μαρτίου, η Finnair, ο αερομεταφορέας σημαίας της
Φινλανδίας, ανέφερε διαταραχές στο GPS κοντά στο Καλίνινγκραντ. Πρόκειται
για έναν ρωσικό θύλακα στη Βαλτική Θάλασσα, μεταξύ της Πολωνίας και της
Λιθουανίας, νότια της Φινλανδίας. Πολλές πτήσεις της Finnair προς άλλους
προορισμούς στην Ευρώπη πετούν κοντά στο Καλίνινγκραντ. Και μετά το κλείσιμο
του ρωσικού εναέριου χώρου, ορισμένες από τις πτήσεις της αεροπορικής
εταιρείας προς προορισμούς στην Ασία ταξιδεύουν επίσης κοντά σε αυτόν.
Τα τζετ της Finnair και αυτά άλλων αερομεταφορέων που πετούν εντός και κοντά
στη Φινλανδία, διαθέτουν εναλλακτικά μέσα πλοήγησης, εκτός από το GPS. Αυτό
οφείλεται στο Σύστημα Αδρανειακής Αναφοράς (IRS), το οποίο χρησιμοποιεί
εσωτερικά γυροσκόπια λέιζερ, για να καθορίσει τη θέση του αεροσκάφους.
Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που τα μικρότερα αεροσκάφη, ειδικότερα, δεν έχουν.
Τα αεροσκάφη βασίζονται επίσης σε συστήματα προσγείωσης οργάνων (ILS) για
προσεγγίσεις σε συνθήκες χαμηλής ορατότητας.
Και αυτός είναι ο λόγος που η κατάσταση έχει γίνει πολύ σοβαρή για την
Transaviabaltika, μια αεροπορική εταιρεία στη Λιθουανία.
Οι διαταραχές του GPS εμποδίζουν την αεροπορική εταιρεία να πετάξει στο
αεροδρόμιο Savonlinna (EFSA) στην ανατολική Φινλανδία. Μέχρι στιγμής, η
αεροπορική εταιρεία χρειάστηκε να ακυρώσει 18 πτήσεις από ή προς αυτόν τον
προορισμό. Ο στόλος της αποτελείται από δύο BAe Jetstream και ένα Let L-410
Turbolet. Όλα αυτά είναι στροβιλοκινητήρες 19 θέσεων.
Μέχρι στιγμής, η αιτία αυτών των διαταραχών του GPS στο Καλίνινγκραντ και
στα ανατολικά της Φινλανδίας είναι ασαφής. Ενώ φυσικά φαινόμενα όπως η
ηλιακή δραστηριότητα μπορεί να προκαλέσουν τέτοια προβλήματα, ο εντοπισμένος
και επαναλαμβανόμενος χαρακτήρας τους καθιστά το μπλοκάρισμα πολύ πιο
πιθανό. Ωστόσο, δεν έχουν υπάρξει επίσημες ανακοινώσεις που να προσδιορίζουν
πηγή για τέτοιου είδους εμπλοκές"
Η Ρωσία έχει παραποιήσει το GPS πολλές φορές στο παρελθόν
Εξοπλισμός ηλεκτρονικού πολέμου που συνδέεται με τη Ρωσία, ο οποίος
δημιουργεί ψεύτικα σήματα GPS, έχει χρησιμοποιηθεί χιλιάδες φορές ,ακόμη
και εκτός των εδαφών της ίδιας της χώρας.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα που συλλέχθηκαν από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό
(ISS), οι ερευνητές βρήκαν τεχνολογία πλαστογράφησης GPS που
χρησιμοποιείται σε ελεγχόμενες από τη Ρωσία περιοχές της Συρίας.
Η τεχνολογία λειτουργεί χειραγωγώντας τα Παγκόσμια Δορυφορικά Συστήματα
Πλοήγησης (GNSS) ώστε να πιστεύουν ότι βρίσκονται αλλού. Το GNSS είναι
ένας γενικός όρος για συστήματα πλοήγησης που βασίζονται σε δορυφόρους,
συμπεριλαμβανομένων του αμερικανικού GPS, ρωσικού GLONASS, του
Galileo της Ευρώπης και του Beidou της Κίνας.
Μια νέα έκθεση από το C4ADS, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που εστιάζει
στις συγκρούσεις και την ασφάλεια, εντόπισε 9.883 περιπτώσεις
πλαστογράφησης GNSS. Λόγω της ευρείας χρήσης τεχνολογιών τύπου GPS στην
πλοήγηση, στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας και στα χρηματιστήρια τα
λανθασμένα σήματα έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν εκτεταμένη βλάβη
Η C4ADS λέει ότι η πλαστογράφηση επηρέασε 1.311 εμπορικά πλοία μέσα και
γύρω από τα ρωσικά ύδατα από τον Φεβρουάριο του 2016. "Το C4ADS εντόπισε
τουλάχιστον 7.910 περιπτώσεις όπου σκάφη-θύματα που βρίσκονται εκτός
ρωσικών χωρικών υδάτων έπεσαν θύματα πλαστογράφησης GNSS, θέτοντας
δυνητικά κίνδυνο για την ασφάλεια της θαλάσσιας ναυσιπλοΐας." αναφέρει η
ομάδα στην έκθεσή της.
Η έκθεση του C4ADS επικεντρώθηκε στην πλαστογράφηση GPS στη Ρωσία, αλλά
λέει επίσης ότι έχει δει την τεχνολογία που χρησιμοποιείται στην Κριμαία
και τη Συρία.
«Η πλαστογράφηση GPS ή η πλαστογράφηση GNSS πραγματοποιείται σε κοντινή
απόσταση από ευαίσθητες κυβερνητικές εγκαταστάσεις στη Μόσχα, καθώς και
στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας κοντά σε επίσημες αναγνωρισμένες
κυβερνητικές κατοικίες», εξηγεί ένας ερευνητής του C4ADS, ο οποίος δεν
ήθελε να κατονομαστεί.
Η αναφορά του ομίλου βασίζεται σε δημόσια διαθέσιμα δεδομένα από το
ναυτιλιακό σύστημα AIS, δορυφορικές εικόνες, πληροφορίες από το ISS και
προηγούμενες αναφορές προβλημάτων GPS. Παραπλανήσεις έχουν βρεθεί σε δέκα
τοποθεσίες στη Ρωσία: Γκελεντζίκ, Σότσι, Βλαδιβοστόκ, Αγία Πετρούπολη,
Ολίβα, Αρχάγγελσκ, Κερτς, Μόσχα, Σεβαστούπολη, Χμεϊμίμ.
Παρακολουθώντας τη δημοσίως αποκαλυπτόμενη τοποθεσία του Πούτιν, οι
ερευνητές μπόρεσαν να πουν ότι τα σήματα GPS ήταν φαινομενικά παραποιημένα
για να θολώσουν τις κινήσεις του. «Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις όπου
συνέβησαν σύντομα γεγονότα πλαστογράφησης GNSS σε απομακρυσμένες
τοποθεσίες στη Ρωσία και την Κριμαία, όπως στο Αρχάγγελσκ, το Βλαδιβοστόκ
και το Κερτς, διαπιστώσαμε ότι τα γεγονότα πλαστογράφησης συνέπεσαν άμεσα
με τις επισκέψεις του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν», αναφέρει η έκθεση.
Τόσο στις 15 Μαΐου όσο και στις 15 Σεπτεμβρίου του 2018, ο Πούτιν
επισκέφτηκε την περιοχή γύρω από τη γέφυρα Κερτς (γνωστή και ως Γέφυρα της
Κριμαίας). Η κατασκευή της γέφυρας, μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, έχει
καταδικαστεί από το ΝΑΤΟ, ενώ στην περιοχή έχουν πραγματοποιηθεί και
ρωσικές ναυτικές επιχειρήσεις. Το C4ADS λέει ότι βρήκε πλαστογράφηση GPS
και στις δύο περιπτώσεις που ο Πούτιν επισκέφθηκε την περιοχή.
«Καταφέραμε να αποκαλύψουμε στοιχεία ότι συστήματα που χρησιμοποιούνται
για την παραπλάνηση σημάτων GNSS αναπτύσσονται επίσης στο έδαφος στη
Συρία», αναφέρει η έκθεση. Σε συνεργασία με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο
του Τέξας, η ομάδα ανέλυσε δεδομένα από το ISS για να εντοπίσει έναν πομπό
πλαστογράφησης GPS στην αεροπορική βάση Khmeimim, που βρίσκεται
νοτιοανατολικά της πόλης Latakia. Τρεις ξεχωριστές ημέρες το περασμένο
καλοκαίρι, το C4ADS βρήκε «σαφείς αποδείξεις» ότι τα σήματα GPS
διαταράσσονταν σκόπιμα.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορεί να επέμβει το GPS. Η
πλαστογράφηση GPS, η οποία επισημαίνεται πιο συχνά από την αναφορά C4ADS,
περιλαμβάνει τον χειρισμό δεδομένων για να εξαπατήσουν τα συστήματα ώστε
να πιστέψουν ότι βρίσκονται σε λάθος θέση. Η εμπλοκή GPS σταματά εντελώς
τη λειτουργία των συστημάτων.
Σε αντίθεση με άλλες επιθέσεις πλαστογράφησης που διερευνήθηκαν από το
C4ADS, τα περιστατικά στη Συρία αντικαθιστούν τα νόμιμα δεδομένα GPS με
ένα σήμα που δεν περιέχει καν μια τοποθεσία.
«Η αεροπορική βάση Khmeimim, όπου φαίνεται να προέρχονται τα πλαστά σήματα
GPS, χρησιμεύει ως μια από τις κύριες τοποθεσίες για τις ρωσικές
στρατιωτικές εξόδους στη Συρία», εξηγεί η έκθεση.
Το C4ADS λέει ότι οι παρεμβολές GPS που συνδέονται με τη Ρωσία
χρησιμοποιούνται κυρίως ως αμυντικός μηχανισμός για την προστασία
ευαίσθητων τοποθεσιών και ανθρώπων από επιθέσεις με drone.
Η παρεμβολή στο GPS γύρω από μια συγκεκριμένη περιοχή θα μπορούσε να
εμποδίσει ένα drone που πετά σε μια συγκεκριμένη διαδρομή να φτάσει στο
στόχο του. Τα τελευταία χρόνια, τα εμπορικά drones έχουν
αρχίσει να χρησιμοποιούνται σε επιθέσεις από ομάδες όπως το Ισλαμικό
Κράτος και σε επίθεση στον πρόεδρο της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία συνδέεται με παρεμβολές GPS. Τον
Σεπτέμβριο του 2017, το WIRED ανέφερε μια από τις πρώτες γνωστές
περιπτώσεις ρωσικής πλαστογράφησης GPS. Τον Νοέμβριο του 2018, οι
κυβερνήσεις της Φινλανδίας και της Νορβηγίας κατηγόρησαν τη Ρωσία ότι
εμπόδισε τα σήματα GPS σε μια κοντινή στρατιωτική βάση κατά τη διάρκεια
δοκιμών του ΝΑΤΟ. (Ο Ρώσος εκπρόσωπος Ντμίτρι Πεσκόφ είπε τότε "κατά
κανόνα, οι ισχυρισμοί αυτοί δεν έχουν βάση στην πραγματικότητα".)
Μια έκθεση του 2017 από το Διεθνές Κέντρο Άμυνας και Ασφάλειας, που
συντάχθηκε από τον πρώην διευθυντή της NSA, Μάικλ Χέιντεν, ανέφερε ότι η
Ρωσία έχει «επενδύσει βαριά» σε δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου, όπως η
πλαστογράφηση GPS.
«Η ανάπτυξη της ικανότητας ηλεκτρονικού πολέμου των Ενόπλων Δυνάμεων της
Ρωσίας θα αποτελέσει σοβαρή πρόκληση για τον σωστό σχεδιασμό και την
εκτέλεση της άμυνας του ΝΑΤΟ των κρατών της Βαλτικής και ολόκληρης της
ανατολικής πλευράς του ΝΑΤΟ, σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης», καταλήγει η
έκθεση.
Το C4ADS δεν κατηγορεί άμεσα τη Ρωσία για τη δραστηριότητα πλαστογράφησης
GPS – και η απόδοση επιθέσεων αυτής της φύσης είναι απίστευτα περίπλοκη.
"Η έκθεση δεν προσπαθεί να κάνει καμία οριστική δήλωση σχετικά με το ποιος
ή τι μπορεί να διεξάγει αυτή τη δραστηριότητα, αλλά εντοπίζουμε πιθανούς
παράγοντες που θα μπορούσαν να εμπλέκονται ή ήταν παρόντες στα γεγονότα
που περιγράφονται", λέει ένας ερευνητής που εργάστηκε στο έργο. που ζήτησε
να μην κατονομαστεί.
Όλα τα περιστατικά που επισημαίνονται στην έκθεση έχουν συμβεί γύρω από τη
Ρωσία και συνδέονται με τα συμφέροντά της. Στη Ρωσία υπήρξαν προηγουμένως
αναφορές για οδηγούς ταξί και παίκτες του Pokémon Go που παγιδεύτηκαν από
προφανείς επιθέσεις πλαστογράφησης GPS.
Ανέδειξε επίσης ένα πιθανό σύστημα αντι-drone γύρω από το Κρεμλίνο. Το
C4ADS λέει ότι οι κεραίες σε όλα τα κτίρια, δύο από τα οποία είναι γνωστό
ότι ανήκουν στο δημόσιο στη ρωσική κυβέρνηση, δείχνουν προς το Κρεμλίνο
και είναι πανομοιότυπες. Λέει ότι "άτομα με εμπειρία ηλεκτρονικού πολέμου"
επισημαίνουν τις κεραίες που θα μπορούσαν να λειτουργούν σε ζώνες
εξαιρετικά υψηλών συχνοτήτων. Η ομάδα προτείνει ότι οι κεραίες είναι στη
θέση τους για την αντιμετώπιση των drones. «Θα μπορούσαν να
χρησιμοποιηθούν για να κατευθύνουν τα σήματα πλαστογράφησης GNSS προς την
επιθυμητή κατεύθυνση».
Και το χαμηλό κόστος της τεχνολογίας σημαίνει ότι δεν είναι απαραίτητα
μόνο τα εθνικά κράτη που χρησιμοποιούν πλαστογράφηση GPS. «Η τεχνολογία
που χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή αυτής της δραστηριότητας την
τελευταία δεκαετία, έχει γίνει φθηνότερη και ευκολότερη στην αγορά», λέει
ο ερευνητής, προσθέτοντας ότι ήταν δυνατή η αγορά της τεχνολογίας για
μόλις 300 δολάρια.
«Αυτές οι τεχνολογίες δεν είναι διαθέσιμες μόνο σε κρατικούς φορείς»,
προσθέτει ο ερευνητής. «Νομίζω ότι όλο και περισσότερο βλέπουμε ότι αυτές
οι δυνατότητες χρησιμοποιούνται για την προβολή στρατηγικών συμφερόντων
και την προώθηση της ισχύος στο εξωτερικό».
Επίλογος
Το antidrone σύστημα του Κρεμλίνου που μνημονεύσαμε παραπάνω σε συγκερασμό
με το χαμηλό κόστος συστήματας πλαστογράφησης του GPS, θα πρέπει να μας
οδηγήσουν στην υιοθέτηση δημιουργίας πλέγματος παθητικών μέτρων,
παραπλάνησης των τουρκικών UAV.
Αυτό θα είναι πάρα πολύ ωφέλιμο, αφού έχει τη δυνατότητα ελαχιστοποίησης
των καταστροφών -απωλειών που θα μπορούν να επιφέρουν τα τουρκικά drones
σε περίπτωση ελληνοτουρκικής σύρραξης στις φίλιες δυνάμεις.
Κοινώς τα τουρκικά drones αναγνώρισης-επιτήρησης του πεδίου της μάχης θα
στέλνουν λάθος συντεταγμένες στόχων στο τουρκικό πυροβολικό, όλμους, ΠΕΠ,
με αποτέλεσμα τα βλήματα του να μην προσβάλλουν αυτούς.
Αυτό θα είναι πολύ σημαντικό αφού θα αποστερήσει και την δυνατότητα
διαλειτουργικότητας (INTEROPERABILITY) των στρατιωτικών μέσων της
Τουρκίας.