Οι γεωπολιτικές εξελίξεις – αλλαγές λόγω του ρωσο-ουκρανικού πολέμου



Του Κωνσταντίνου Κούσαντα, Αντιστράτηγου ε.α. , MA στην Διεθνή Ασφάλεια (Plymouth) και Διεθνείς Σχέσεις (Brussels).*

Η  μερική επιστράτευση της Ρωσίας περίπου 300.000 εφέδρων στρατιωτών και η έμμεση  νέα υπενθύμιση απειλής χρήσης πυρηνικών οριοθετούν μια νέα εποχή αντιπαράθεσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης  με μεγάλες συνέπειες για την ανθρωπότητα.

Τα δεδομένα της νέας κατάστασης πραγμάτων εν μέσω Ρώσο Ουκρανικού πολέμου δημιουργούν  παρεπόμενες γεωπολιτικές  εξελίξεις.

Ενεργειακή αβεβαιότητα ή κατάρρευση
Οι εκρήξεις που σημειώθηκαν στους αγωγούς Nord stream 1 και 2 αλλά και οι ζημιές που έχουν υποστεί αυτοί οι αγωγοί στο συγκεκριμένο timing  προκαλούν  αναταραχή και προβληματισμό σε όλο τον δυτικό κόσμο και κυρίως στην Γερμανία. Σε περίπτωση μη διόρθωσης των βλαβών των αγωγών , του Nord Stream 1 κυρίως, που λειτουργούσε ήδη με μείωση από την έναρξη του Ρώσο Ουκρανικού πολέμου, θα δημιουργήσει κατάρρευση στο σύστημα τροφοδοσίας με εφιαλτικά σενάρια όχι μόνο για την γερμανική βιομηχανία αλλά και για τους πολίτες της.  Ανεξάρτητα εάν είναι δολιοφθορά ή βλάβη και η επισκευή κρατήσει μεγάλο χρονικό διάστημα, φαινόμενα ενεργειακού ΝΤΟΜΙΝΟ θα εμφανιστούν σε όλη την ΕΕ.

Ρωσική Επιστράτευση
Η Ρωσική επιστράτευση αποδεικνύει εκ των πραγμάτων  τις δυσκολίες που ανέκυψαν στην πορεία της Ρωσίας να κερδίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Ρωσία έκανε τους υπολογισμούς της αλλά δεν ανέμενε την καθολική αντίδραση της Δύσης που όχι μόνο αντέδρασε οικονομικά με κυρώσεις αλλά κινητοποίησε το ΝΑΤΟ και την ΕΕ ως μοχλούς πίεσης  ώστε να σταματήσει την πρωτοφανή ρωσική επιθετικότητα.

Επιπλέον η πρόθεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας να προβεί σε δημοψήφισμα για προσάρτηση του Ντονμπάς (Ντονιέτκσ και Λουχάνσγκ), στην Χερσώνα  και μέρος της Ζαπορίζια ξεκαθαρίζουν πλέον τους αντικειμενικούς σκοπούς της Ρωσίας και αλλάζουν τον χάρτη προσδίδοντας μια ανασφάλεια και μια αναταραχή στην γεωπολιτική σκακιέρα.

Η διελκυστίνδα ΝΑΤΟ – αντί ΝΑΤΟ και η ευρύτερη αποσταθεροποίηση
Η διελκυστίνδα  μεταξύ των συμμαχιών ΝΑΤΟ, ΕΕ, Μεγάλης Βρετανίας, ΗΠΑ από την μία και Ρωσίας, Ιράν, Κίνας  από την άλλη έχει ξεκινήσει και η νέα τάξη πραγμάτων αρχίζει να εμφανίζεται. Οι BRICS και ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης αρχίζουν να ενισχύονται με πάνω από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού σε μία απέραντη έκταση ανά τον κόσμο. Η σύμπραξη Ρωσίας, Τουρκίας, Ιράν, Αζερμπαϊτζάν κρατών αναθεωρητικών  προσδίδουν μια αποσταθεροποίηση στην ευρύτερη περιοχή και η ‘’οσμή της εξάπλωσης του πολέμου’’ εμφανίζεται όλο και περισσότερο σε όλο τον κόσμο θυμίζοντας άλλες εποχές με αλλαγές γεωπολιτικές που δεν θα μπορούσε να προβλέψει κανείς μόλις 7 μήνες πριν.

Η αναθεωρητική Τουρκία
Η αναθεωρητική Τουρκία εκτός αρχών και αξιών του ΝΑΤΟ υποστηρίζει το Αζερμπαϊτζάν που έχει ήδη εισβάλει κατά 50 τετραγωνικά χιλιόμετρα μέσα στην Αρμενία που αποτελεί  μέλος αναπόσπαστο του Οργανισμού της Συνθήκης  Συλλογικής Ασφάλειας μαζί με την Ρωσία, ενώ  η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ επισκέπτεται την Αρμενία. Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί  ότι η Αρμενία μέσα από τον κλειστό πυρήνα του Συμφώνου της Τασκένδης, θα ζητούσε την βοήθεια των ΗΠΑ μετά από την τραγική εμπειρία του πολέμου των 44 ημερών του 2020 όπου απώλεσε πολλές περιοχές περιμετρικά από το Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Ο ρόλος της Τουρκίας αρχίζει να γίνεται υποδεέστερος στο ΝΑΤΟ και διαφαίνεται καθαρά πλέον ότι οι ΗΠΑ δεν την υπολογίζουν όχι μόνο αγοράς S 400 από την Ρωσία αλλά και λόγω σύμπραξης της στον Ρώσο Ουκρανικό πόλεμο.

ΗΠΑ και Κίνα
φαίνεται να είναι οι κερδισμένοι του πολέμου αυτού καθώς  και οι δυο υπερδυνάμεις αυτές έχουν πάρει θέση εκ του ασφαλούς  χωρίς να εμπλακούν άμεσα. Οι ΗΠΑ με αποστολή οικονομικής και εξοπλιστικής βοήθειας στην Ουκρανία κινούνται στον ενεργειακό χώρο βοηθώντας την ΕΕ με LNG μεγάλων ποσοτήτων έως και 50 δις κυβικών μέτρων ετησίως. Από την άλλη πλευρά η Κίνα πρόσθεσε στην ενεργειακή της  τροφοδοσία την κατασκευή του αγωγού αερίου Power of Siberia 2 που θα ανεβάσει την εξαγωγική δυνατότητα της Ρωσίας προς την Κίνα στα 50 δις κυβικά μέτρα ετησίως ενώ από το 2019 λειτουργεί ο αγωγός Power of Siberia 1. Αν και γνωστή η αντιπαλότητα μεταξύ των δυο υπερδυνάμεων αναμένουν την επόμενη μέρα του πολέμου καθώς αρκούνται στην μεγάλη ανάπτυξη των οικονομιών τους και την εξασφάλιση των συμφερόντων τους.

Η ανάδειξη περιφερειακών ενεργειακών κρατών
Κράτη που μπορούν  να διαδραματίσουν σημαντικό ενεργειακό περιφερειακό ρόλο όπως η Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου και να συνδράμουν μελλοντικά  την ΕΕ αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την ευρύτερη περιοχή (φυσικό αέριο Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου, Eastmed,  Euro Asia Interconnector , EuroAfrica Interconnector)

Ιδιαίτερα η Κυπριακή Δημοκρατία αναδύεται ως σημαντική ενεργειακή δύναμη γεγονός που παρακίνησε το ενδιαφέρον των ΗΠΑ να άρουν επίσημα το εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο ανατρέποντας  αυτομάτως τα δεδομένα στην Κύπρο σε ότι αφορά  την μελλοντική κατανομή σκληρής ισχύος και φυσική την μεγαλύτερη πίεση για την λύση του Κυπριακού προβλήματος.

Συμπερασματικά, ακόμα και εάν τελειώσει ο Ρώσο Ουκρανικός  πόλεμος οι σχέσεις της Ρωσίας  με τα κράτη της Δύσης θα μετασχηματιστούν αρνητικά για μεγάλο χρονικό διάστημα με παρεπόμενες συνέπειες για όλο τον κόσμο στην απρόβλεπτη σκακιέρα της γεωπολιτικής.

Πηγή: Εφημερίδα ΠΑΡΟΝ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

*Ο Αντιστράτηγος εα Κούσαντας Κωνσταντίνος είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών στην Διεθνή Ασφάλεια (Plymouth), Διεθνείς Σχέσεις (Brussels) και έχει τελειώσει το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης. Έχει υπηρετήσει στο ΝATOϊκό Στρατηγείο Ταχείας Επεμβάσεως στην Ισπανία – Βαλένθια ως Βοηθός Επιτελάρχη και ήταν εκπρόσωπος του ΓΕΣ στο ΝΑΤΟ Training Group.