Ο γκαιμπελισμός είναι σύμφυτος με την έννοια όχι μόνο της διάδοσης ψευδών
ειδήσεων, αλλά κυρίως της προσπάθειας να εντυπωθούν σε ένα κοινό απόψεις, που
ενώ σκοπό έχουν να σπιλώσουν την προσωπικότητα ενός ατόμου ταυτόχρονα
στοχεύουν να χειραγωγήσουν αυτόν που τις διαβάζει ή τις ακούει... Το 2021, ο
Ναύαρχος, κ.Στέλιος Φενέκος είχε γράψει ένα πολύ ενδιαφέρον και κατατοπιστικό
άρθρο με τίτλο "Προπαγάνδα και παραπληροφόρηση στα media και τους θεσμούς",
που αξίζει να διαβαστεί, γιατί τώρα ειδικά, είναι πιο επίκαιρο από ποτέ...
Της Δρ Άννας Κωνσταντινίδου , Ιστορικού- Διεθνολόγου *
Εδώ και αρκετούς μήνες βρισκόμαστε θεατές ενός "βουβού δράματος", καθώς με το
μπαϊράκι της ελευθερίας του Τύπου, κάποιοι που φέρουν την ιδιότητα του
δημοσιογράφου με μεθοδικό τρόπο προσπαθούν να αποδομήσουν ένα Θεσμό που όχι
μόνο είναι ένας από τους πυλώνες της Πολιτείας μας, αλλά ο πυλώνας της Εθνικής
Κυριαρχίας μας.... Και μιλώ για τις ΕΔ και την κατάφορη προσβολή που γίνεται
από μέρους του Τύπου τόσο σε υψηλόβαθμα στελέχη Σωμάτων και Κλάδων, κάποια εκ
των οποίων δεν έδωσαν ποτέ το δικαίωμα στα ΜΜΕ ούτε αποζήτησαν ακόμη και τη
διαφήμιση των δημοσιογράφων, όσο και κυρίως πολεμάται σε υπέρτατο βαθμό ο
επικεφαλής του Θεσμού, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ...
Και οι βολές αυτές είναι ιδιαίτερα ύποπτες σε μία περίοδο δε, που είναι
έκρυθμη ως προς τα εθνικά ζητήματα...
Και είμαστε όλοι εμείς θεατές ενός "βουβού δράματος", γιατί πολύ απλά
αυτό το τσουνάμι που πνίγει τον Θεσμό αυτό, όχι μόνο δεν έχει τέλος, αλλά
αντίθετα με γκαιμπελικό τρόπο, και χρησιμοποιώντας δε, η "δημοσιογραφία" αυτή
την εννοιολογική διαβάθμιση μίας υποτιθέμενης πληροφορίας, υποβάλλει με
καταναγκαστικό τρόπο το κοινό να γίνει έρμαιο της συγκεκριμένης αρθρογραφίας,
σχεδόν καθημερινά...
Φυσικά, θα πει κάποιος ότι υφίσταται η ελευθερία της επιλογής τού τι διαβάζει
κάποιος, όπως επίσης και της νοητικής επεξεργασίας για το τι διαβάζει... Όμως
επειδή συνήθως κάποια από αυτά τα blogs είναι ποικίλης ύλης και δεν αφορούν
μόνο συγκεκριμένο κοινό, αυτά είναι και τα πιο "επικίνδυνα"....Γιατί γνωρίζουν
ότι με έναν τίτλο δελεαστικό (προβάλλοντας αυτό που θέλουν) θα προσελκύσουν
ακόμη και κοινό που θα μπει να διαβάσει είτε ζητήματα της τρέχουσας πολιτικής
επικαιρότητας είτε της εξωτερικής πολιτικής και διπλωματίας (γιατί συνήθως
αυτά τα blogs ασχολούνται με τη συγκεκριμένη θεματολογία)... Και το πιο
δελεαστικό από όλα είναι, όταν αναφέρουν ότι έχουν αποκλειστική είδηση, με
πηγή πληροφορίας που ωστόσο αιωρείται, ενώ αποδεικνύεται με μεταγενέστερο
άρθρο τους ότι η είδηση είναι φήμη, μία φήμη που μόνο καλό δεν κάνει ούτε στα
πρόσωπα για τα οποία αναφέρεται ούτε στο κοινό που είναι παραπληροφορημένο,
και μάλιστα έχοντας χειραγωγηθεί και συναισθηματικά εκτός των άλλων...
Και φυσικά ακόμα ένα παράδοξο είναι, ότι εστιάζονται σε ειδήσεις λχ. τους
εξοπλισμούς ή την αγορά ενός συγκεκριμένου όπλου, κάποιες εκ των οποίων επειδή
δεν υφίσταται η αξιολογική παράμετρος, αλλά τίθεται ως μία αναμφισβήτητη
συνθήκη, εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι η συγκεκριμένη αρθρογραφία
δημιουργεί υπόνοιες για την αυθεντικότητά της... Ενώ η δεύτερη παράμετρος
είναι, η διάσταση της διαρροής για ζητήματα που κάποια εξ αυτών ακόμα κι αν
δεν είναι διαβαθμισμένης πληροφόρησης, ωστόσο δεν παύει να δίνουν πληροφορίες
για θέματα που αφορούν το εθνικό συμφέρον....
Το πιο δυσάρεστο, ωστόσο είναι όταν θίγονται στελέχη του ίδιου του Θεσμού...
Όμως και επειδή μιλάμε για το επικοινωνιακό κομμάτι στην παρουσίαση μίας
δημοσιογραφικής θεματολογίας που στοχεύει να εντυπωθούν στο αναγνωστικό κοινό
απόψεις που αυτή θέλει να περάσει, ας εστιάσουμε στο πώς ο Α/ΓΕΕΘΑ χωρίς να
βγει με τα"τύμπανα" ανακοινώσεων αποδεικνύει τόσο εξωστρέφεια που αγγίζει τους
πολίτες όσο και μέσα από τους "χειρισμούς" του προσπαθεί να αντιμετωπίσει όλο
αυτό το τσουνάμι που βάλλει τα πρόσωπα, με τα οποία αυτός συνεργάζεται και τα
οποία βάσει θεσμικού ρόλου τα έχει επιλέξει...
Και τι κάνει;;;... Μέσα από τις δημόσιες τοποθετήσεις του στέλνει τα
απαραίτητα μηνύματα σε εχθρούς και φίλους, αλλά κυρίως στους Έλληνες
πολίτες... Παρουσιάζοντας μέσα από τις φράσεις του, όπως λχ. "είμαστε μια
δύναμη στην περιοχή, ισχυρή στρατιωτικά" ή "οι ελληνικές ΕΔ εγγυώνται αυτό για
το οποίο υπάρχουν", όχι μόνο αναδεικνύει τη διάσταση της διακλαδικότητας για
τη νίκη, αλλά και την αίσθηση της συναδελφικότητας που έχει, βάζοντας μπροστά
το "εμείς" κι όχι το "εγώ", καθώς δεν υπάρχει πουθενά ο προσωπικός χειρισμός
μίας κατάστασης, αλλά οτιδήποτε είναι αποτέλεσμα συλλογικής δράσης ...
Υπάρχει, ειδικά σε τόσο κρίσιμες στιγμές, πιο στοχευμένη τοποθέτηση, και
μάλιστα προερχόμενη από τον επικεφαλής του Θεσμού των ΕΔ, για την εμπιστοσύνη
που επιδεικνύει στα στελέχη του Στρατεύματος;;;;...
Οι ανακοινώσεις διαβάζονται από λίγους, αντίθετα τα μηνύματα ακούγονται σε
πολλούς και κυρίως στον άμεσο αποδέκτη, που πρέπει να είναι ο λαός....
Κι επίσης αυτές οι εκφράσεις που κατά καιρούς χρησιμοποιεί ο Αρχηγός
δημιουργούν μία ασφάλεια στον πολίτη, καθώς του λέει "εμείς στο Στράτευμα
είμαστε μία γροθιά για όλους εσάς, γιατί εσείς μας εμπιστεύεστε τα δικά σας
παιδιά, κι εμείς οφείλουμε να φανούμε αντάξιοι των προσδοκιών του ελληνικού
λαού ", κάτι άλλωστε που κατά τη χθεσινή επίσκεψή του σε Οινούσσες, Χίο και
νησίδα Παναγιά ανέφερε δημοσίως: "Οι Έλληνες να είναι βέβαιοι ότι μπορούν να
κοιμούνται ήσυχοι. Είμαστε εμείς εδώ για αυτούς. Είμαστε παντού, είμαστε
πάντα. Είμαστε εδώ και μέρα και νύχτα και απόγευμα και μεσημέρι και όποτε
χρειαστεί".
Και πώς παγιώνεται η εξωστρέφεια του Αρχηγού για την οποία μιλήσαμε
παραπάνω;;;... Τα μηνύματα που στέλνει, καθώς δεν έχουν ίχνος εγωπάθειας και
προσπάθειας προβολής προσωπικού έργου και επίσης είναι κατανοητά από τον κάθε
Έλληνα, εμπνέουν μαχητικότητα στο λαό, με συνέπεια πολλοί από τους πολίτες που
τον ακούν να καθίστανται οπαδοί του ....και ενδεχομένως πολλοί καλύτεροι
"υπερασπιστές", από το να τον παίνευαν ακόμα συνάδελφοί του, όταν τον
πολεμούν...
Και φυσικά, για να μην υπάρχει παρανόηση, ο σεβασμός των συναδέλφων ενός
ατόμου αποδεικνύει την αξία του ως προσωπικότητα... Όμως πολλές φορές και
ιδιαίτερα για ένα πρόσωπο με δημόσια θέση, μπορεί να αποβεί επικοινωνιακά
δίκοπο μαχαίρι, καθώς αποδεικνύεται ένα είδος εσωστρέφειας να "προστατεύσουμε
τα του οίκου μας"... Ενώ πολλές φορές η δημοσιογραφική ομπρέλα, όταν γίνεται
με στόχο τη σύγκριση ή τη δημιουργία εντυπώσεων ή τη δημιουργία διχόνοιας,
κάθε άλλο παρά αποβαίνει σε όφελος ακόμα κι αν διαφημίζεται ένα πρόσωπο...
Γιατί όπως λένε οι επικοινωνιολόγοι η "δυσφήμιση μπορεί να είναι η καλύτερη
διαφήμιση, αλλά και το αντίθετο"... Και γιατί συμβαίνει αυτό;;;... καθώς το
συγκεκριμένο πρόσωπο που "διαφημίζεται", ουσιαστικά παρουσιάζεται ως "αδύναμο"
που κάποιος πρέπει να το προστατεύσει, με συνέπεια να δίνονται λανθασμένα
επικοινωνιακά μηνύματα....
Και τι θα γίνει δηλαδή, αυτή θα είναι η μόνιμη επωδός μέχρι τις Κρίσεις, η
λιβελογραφία εναντίον του Α/ΓΕΕΘΑ και άξιων στελεχών του Στρατεύματος και
ειδικά σε μία περίοδο κρίσιμη εθνικά που πρέπει ο Θεσμός να είναι
αλώβητος;;;...
Προτού απαντήσουμε στο ερώτημα, είναι αναγκαίο να ειπωθεί και το εξής...
Αυτήν την στιγμή, έχοντας κάποιος μία απλή γνώση αυτού που ονομάζουμε
"Διαχείριση Κρίσεων", βασικό στοιχείο του οποίου είναι και το επικοινωνιακό
κομμάτι, γίνεται αντιληπτό, ότι τα λιβελογραφήματα και ιδιαίτερα αυτά που
αφορούν τον Αρχηγό στόχο και σκοπό έχουν μέσω των διαρροών όχι απλά να
μεταδώσουν μία είδηση, αλλά την είδηση αυτή να την επεξεργαστούν με τέτοιο
τρόπο, ώστε να τον πλήξουν είτε ταυτόχρονα είτε σε δεύτερο στάδιο... Και τι
εννοούμε να "επεξεργαστούν με τέτοιο τρόπο την είδηση";;;;... Η είδηση δεν
μεταφέρεται με δημοσιογραφικό ύφος, αλλά αντίθετα υπάρχουν λέξεις και
εκφράσεις που στοχεύουν είτε να αφήσουν υπόνοιες και αιχμές (λχ. μέσω της
ειρωνείας) είτε να χειραγωγήσουν το αναγνωστικό κοινό στην κατεύθυνση που
επιδιώκει ο δημοσιογράφος (λχ. να τσιγκλήσουν το συναίσθημά του)... Ενώ ειδικά
για το συγκεκριμένο πρόσωπο μπορούμε να μιλήσουμε, ότι η προπαγάνδα που
χρησιμοποιείται για να τον υπονομεύσει είναι "δια αντιπροσώπων"...
Οι επικοινωνιολόγοι, καθώς η προπαγάνδα δεν είναι μία νεολογική μορφή
υβριδικού πολέμου, έχουν επισταμένως ασχοληθεί με αυτήν κι ως εκ τούτου
υφίσταται σοβαρή επιστημονικά αρθρογραφία στο διαδίκτυο, ώστε να ανατρέξει
όποιος ενδιαφέρεται για να δει ακόμα και την σχετική ορολογία που την αφορά...
Άλλωστε να σημειώσουμε και αυτό... Αυτήν την στιγμή, οι περισσότεροι εξ ημών
που ασχολούμαστε με τα συγκεκριμένα θέματα, βλέπουμε να βάλλονται ουσιαστικά
δύο πρόσωπα, ο Α/ΓΕΕΘΑ και ο Αρχηγός Στόλου... Μήπως όμως όλο αυτό είναι το
"δένδρο" και δεν είναι το "δάσος" που οφείλουμε να βλέπουμε, και στο οποίο
παγιδευόμαστε οι περισσότεροι;;;... Και τι εννοώ;;;..
Με βάση το επικοινωνιακό κομμάτι και δανειζόμενη μία έκφραση από το άρθρο του
Ναυάρχου, κ.Φενέκου,"το περιεχόμενο της προπαγάνδας μπορεί να διαδίδεται
έμμεσα, ως εύλογη προκατάληψη εντός μιας φαινομενικά ισορροπημένης και δίκαιης
δημόσιας συζήτησης ή επιχειρηματολογίας", καταφαίνεται αν εστιάσουμε στα
πραγματικά γεγονότα και μάλιστα τα τοποθετήσουμε στην πραγματική τους
διάσταση, ότι ζούμε μία ιδιαίτερη προπαγανδιστική περίοδο που τα πρόσωπα που
αναφέρονται μονίμως είναι ο μοχλός επίτευξης του στόχου αυτών που διακινούν
τις συγκεκριμένες ειδήσεις και γράφουν τη συγκεκριμένη αρθρογραφία... Και
ποιος είναι ο στόχος;;;... Να πέσει το ηθικό των στελεχών των ΕΔ μέσα από την
προσπάθεια παρουσίασης μίας υποτιθέμενης ίντριγκας ανάμεσα στους επικεφαλής
του Στρατεύματος...
Και γιατί μιλάμε, αν και το έχουμε ξαναπεί σε σχετική αρθρογραφία, ότι στόχος
είναι να πληγεί ο Θεσμός (με έρεισμα κάποια πρόσωπα) μέσα από προπαγανδιστική,
ως αποδεικνύεται, αρθρογραφία;;;... Γιατί αν δούμε από πότε ξεκίνησε όλο αυτό,
κάθε άλλο παρά είναι η τελευταία, από την οποία πολλοί λένε (μεθοδευμένο
και αυτό στη βάση των ανωτέρω που περιγράψαμε) ότι στοχεύεται ο Αρχηγός
Στόλου... Ο Αρχηγός Στόλου είναι η απόληξη... Αλλά αντίθετα βάλλεται ο Θεσμός,
από τον Φεβρουάριο, όταν στοχοποιήθηκαν πρώτα οι απόστρατοι από δημοσιογράφους
για τη συμμετοχή τους στις ειδησεογραφικές εκπομπές (γιατί είναι οι μόνοι που
μπορούν να έχουν ελεύθερο λόγο για τα εθνικά θέματα), σταδιακά στοχοποίηθηκε ο
Α/ΓΕΕΘΑ, που δεν έχει κατηγορηθεί μόνο για το προπατορικό αμάρτημα, και η
απόληξη ήταν το Πολεμικό Ναυτικό... Και γιατί έχει επιλεγεί το Πολεμικό
Ναυτικό σε όλη αυτήν την κατάσταση, προσωπικά θα πω, προπαγανδιστική;;;... Οι
γνωρίζοντες των στρατιωτικών πραγμάτων, ξέρουν ότι εκ νόμου, φέτος ουσιαστικά
θα δούμε Κρίσεις στο Στράτευμα, μια και υφίστανται "καραμπόλες" στις θητείες
των επικεφαλής που η ανανέωση κάποιων αποστρατεύει κάποιους άλλους, λόγω
παρέλευσης χρόνου... Και η ανανέωση της θητείας του κ.Φλώρου ως επικεφαλής του
Θεσμού, επιφέρει αποστρατείες που αφορούν το Πολεμικό Ναυτικό (να το πούμε
απλοϊκά)....
Οπότε πώς εξυπηρετείται ο στόχος να βληθεί ο Στρατιωτικός Θεσμός;;;;... Να
υφίσταται η σχετική αρθρογραφία που να δείχνει ίντριγκες ανάμεσα στον Α/ΓΕΕΘΑ
και στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού...
Όσον αφορά την απάντηση στο ερώτημα που τέθηκε παραπάνω μέχρι πότε θα βλέπουμε
όλο αυτό το όνειδος που χτυπιέται ασύστολα ο Θεσμός και δη ο επικεφαλής του με
αρθρογραφία ακόμα και για ζητήματα που δεν αφορούν το θεσμικό καθήκον του...Το
μόνο τελικά που μπορεί να ειπωθεί, καθώς ήδη η πολιτική ηγεσία πήρε θέση,
λέγοντας δημοσίως ότι έχει εμπιστοσύνη στο Θεσμό και τα στελέχη του, είναι ότι
αυτές τις ώρες η υπονόμευση του Θεσμού των ελληνικών ΕΔ μόνο τους Τούρκους
συμφέρει...
*Η Δρ Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός – Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου
Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική
Συνεργάτιδα ΑΠΘ (Νομικής Σχολής και Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ), Εξωτερική
Συνεργάτιδα της Ανώτατης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και της Σχολής
Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ)