Μέτωπα και εκκρεμότητες κλείνουν το ένα μετά το άλλο στον γεωπολιτικό χάρτη
της Ανατολικής Μεσογείου μπροστά στην ανάγκη για χάραξη νέων ενεργειακών
δρόμων - Η Ελλάδα φιλοδοξεί να έχει σημαντικό ρόλο στην περιοχή, ενώ η Αγκυρα
δείχνει εγκλωβισμένη στα λάθη των επιλογών της
Ενα νέο τοπίο ισορροπιών και συνεργασιών διαμορφώνεται στην Ανατολική
Μεσόγειο, στη σκιά των νέων δεδομένων που δημιουργεί η ρωσική εισβολή στην
Ουκρανία, με καταλυτικό ρόλο να παίζει ο παράγοντας ενέργεια. Ακόμα και
παραδοσιακά μέτωπα δείχνουν να κλείνουν στον νέο γεωπολιτικό χάρτη με βάση την
ανάγκη για τη χάραξη νέων ενεργειακών δρόμων. Με την Ελλάδα να φιλοδοξεί να
έχει σημαντικό ρόλο από τα Βαλκάνια μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο. Ενα πλαίσιο
στο οποίο η συμπεριφορά της Τουρκίας δείχνει για μία ακόμα φορά ανακόλουθη με
τις εξελίξεις, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που το ζητούμενο είναι η επίλυση και
όχι η δημιουργία νέων προβλημάτων.
Η μονομερής οριοθέτηση θαλάσσιων συνόρων από τον αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ
Φατάχ αλ Σίσι είναι το πλέον πρόσφατο «χτύπημα» στο αφήγημα που επιχειρεί η
Αγκυρα να επιβάλει μέσω και του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου του 2019,
θέλοντας να αξιοποιήσει τις αδυναμίες και τον διχασμό στη Λιβύη. Ωστόσο οι
κινήσεις που γίνονται στην περιοχή και οι νέες συμμαχίες που συγκροτούνται,
δείχνοντας την τάση να κλείνουν μέτωπα και όχι να δημιουργούν νέα, θέτουν ένα
σαφές δίλημμα στην Τουρκία, εάν θα συνεχίσει στον δρόμο των προκλήσεων ή του
συμβιβασμού. Αφού η στάση της υπονομεύει και τις προσεγγίσεις που επιχειρεί να
κάνει, με ηχηρό παράδειγμα την περίπτωση του Καΐρου και όχι μόνο.
Το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 ήταν αυτό που επί της ουσίας κινητοποίησε
και την Ελλάδα να πατήσει γκάζι, προκειμένου να κλείσει τις δικές της
εκκρεμότητες, με αποτέλεσμα τις συμφωνίες οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών που
υπέγραψε η Ελλάδα με την Αίγυπτο και την Ιταλία το 2020. Σε αυτό το πλαίσιο
ξεκίνησαν και οι έρευνες της ExxonMobil νοτιοδυτικά της Κρήτης και της
Πελοποννήσου, με την Αθήνα να δίνει σήμα ότι σέβεται απόλυτα το Διεθνές Δίκαιο
της Θάλασσας και το όριο της μέσης γραμμής, έστω και αν δεν έχει υπογράψει
συμφωνία οριοθέτησης με τη Λιβύη.
Σχέδιο «Χάγη» με την Αλβανία
Το επόμενο βήμα για την Ελλάδα είναι η υπογραφή του συνυποσχετικού με την
Αλβανία, προκειμένου να λυθεί και αυτό το θέμα στο Διεθνές Δικαστήριο της
Χάγης. Υπενθυμίζεται ότι Ελλάδα και Αλβανία είχαν καταλήξει σε μια πρώτη
συμφωνία το 2009, η οποία ναυάγησε με ευθύνη των Τιράνων, με την ελληνική
διπλωματία να βάζει ψηλά στην ατζέντα της την οριστική λύση του ζητήματος. Με
αυτή την ατζέντα άλλωστε βρίσκεται και σήμερα στα Τίρανα, τον τρίτο σταθμό της
βαλκανικής του περιοδείας μετά το Βελιγράδι και την Πρίστινα, ο Νίκος Δένδιας,
όπου θα έχει συνάντηση με την αλβανίδα ομόλογό του, ενώ θα γίνει δεκτός και
από τον πρωθυπουργό Εντι Ράμα. Μια επίσκεψη που ακολουθεί αυτή του Κυριάκου
Μητσοτάκη στα Τίρανα, στις 6 Δεκεμβρίου, και τη συμφωνία του με τον Ράμα για
να δοθεί ώθηση στο θέμα του συνυποσχετικού για τη Χάγη. Στόχος του Δένδια στη
συνάντησή του με την ομόλογό του Ολτα Τζάσκα είναι να αποτιμηθεί η πρόοδος που
έχει γίνει μέχρι σήμερα και τα επόμενα βήματα.
Η συμφωνία Λιβάνου - Ισραήλ
Ηχηρό παράδειγμα για το κλείσιμο εκκρεμοτήτων μεταξύ χωρών χωρίς διπλωματικές
σχέσεις, στη βάση του διεθνούς δικαίου και με μια δυναμική διαμεσολάβηση, όπως
αυτή των ΗΠΑ, χαρακτηρίζεται αυτό της συμφωνίας οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών
Λιβάνου - Ισραήλ. Μιας συμφωνίας η οποία ξεκλειδώνει και την ολοκλήρωση της
οριοθέτησης Κυπριακής Δημοκρατίας - Λιβάνου. Η Κύπρος έχει ήδη, άλλωστε,
υπογράψει συμφωνίες οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών τόσο με την Αίγυπτο όσο και με
το Ισραήλ. Με σειρά σχεδιασμών που αφορούν την ενέργεια να μπαίνουν σε τροχιά
υλοποίησης μέσω των συνεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Νέο μήνυμα κατά του αναθεωρητισμού έστειλε χθες ο Νίκος Δένδιας από το Κόσοβο,
με αιχμή τη στήριξη του διαλόγου Πρίστινας και Βελιγραδίου και στόχο το
ευρωπαϊκό μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων, τονίζοντας ότι νεοϊμπεριαλιστικές
ιδεολογίες δεν είναι ανεκτές από την Ελλάδα.