Αλκιβιάδης Στεφανής: Στρατηγική συντονισμού εθνικών επιδιώξεων με Κύπρο



Τέσσερις πυλώνες της εθνικής ισχύος: Άμυνα, διπλωματία, οικονομία και επικοινωνία

  Κώστας Βενιζέλος   

Για την Ελλάδα, η συνεργασία, η σύμπνοια, ο συντονισμός με την Κύπρο είναι κορυφαία εθνική προτεραιότητα.  Αυτό ανέφερε σε συνέντευξή του στο «Φ» ο τέως Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδος, Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΣ και Σύμβουλος Κυβέρνησης επί θεμάτων Ακριτικών Περιοχών και Αγίου Όρους, Αλκιβιάδης Στεφανής. Αυτό, εξήγησε, υλοποιείται  με σωρεία δράσεων και στους τέσσερις κύριους πυλώνες της εθνικής ισχύος: Άμυνα, διπλωματία, οικονομία και επικοινωνία.

Απαντώντας σε ερώτηση για το Ενιαίο Αμυντικό Χώρο Ελλάδος και Κύπρου, ο κ. Στεφανής ανέφερε πως «έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες να προχωρήσουμε ακόμη παραπέρα από αυτό με μια συμφωνία, η οποία θα κυριαρχήσει στο μέλλον των σχέσεων μας σε ένα ευρύτερο πεδίο, που θα συμπεριλαμβάνει εκτός από τον τομέα της άμυνας και όλα τα κυρίαρχα θέματα, που μας απασχολούν. Όπως είναι ενέργεια, οικονομία, παιδεία δημογραφικό,  μεταναστευτικό». Για τις τουρκικές προκλήσεις διαμηνύει πως η Ελλάδα δεν φοβάται υποδεικνύοντας πως οι πρόσφατοι σεισμοί διαφοροποιούν στο τακτικό και στο επιχειρησιακό πεδίο, τους σχεδιασμούς της Τουρκίας, οριοθετώντας πλέον τις προτεραιότητες  της εντός των συνόρων της. Σημειώνει, ωστόσο, ότι ο στρατηγικός στόχος της Τουρκίας δεν διαφοροποιείται σε βάθος χρόνου.

– Η Τουρκία αντιμετωπίζει την Ελλάδα και την Κύπρο, τον ελληνισμό, ενιαία. Αυτό, όμως, δεν φαίνεται να  γίνεται από δικής μας πλευράς. Δηλαδή Ελλάδα και Κύπρος να αντιμετωπίζουν τον τουρκικό επεκτατισμό ενιαία. 

-Πριν να ξεκινήσω, θα ήθελα να αναφέρω ότι η συνέντευξη αυτή γίνεται σε μια κομβική στιγμή για την Κυπριακή Δημοκρατία γιατί μόλις ολοκληρώθηκαν οι εκλογές και σε σύντομο διάστημα θα αναλάβει τα καθήκοντα της η νέα κυβέρνηση. Εύχομαι μέσα από την καρδιά μου καλή αρχή και σοφές επιλογές. Επίσης, θα ήθελα να μεταφέρω θερμούς χαιρετισμούς στους αδελφούς και φίλους μου που κατοικούν στην Κύπρο. Πρέπει να σημειώσω ότι στα χρόνια που φοίτησα στη Σχολή Ευελπίδων φοιτούσαν και Ευέλπιδες από την Κύπρο, με τους οποίους αναπτύξαμε αδελφικούς δεσμούς.  Απαντώντας στο ερώτημα σας,  θα αναφέρω πως έχω μια διαφορετική εκτίμηση. Δυστυχώς πολλές  φορές δίνεται η εντύπωση που έχετε περιγράψει. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Και το εξηγώ. Για την Ελλάδα, η συνεργασία, η σύμπνοια, ο συντονισμός με την Κύπρο είναι κορυφαία εθνική προτεραιότητα. Χρησιμοποιώ το «κορυφαία» γιατί είναι τα λόγια της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, που αναφέρθηκαν στο μήνυμα της προς νεοεκλεγέντα Πρόεδρο της Κύπρου. Αυτό υλοποιείται  με σωρεία δράσεων και στους τέσσερις κύριους πυλώνες της εθνικής ισχύος. Άμυνα, διπλωματία, οικονομία και επικοινωνία. Βεβαίως απαιτείται βελτίωση επειδή υπάρχουν περιθώρια προς αυτή την κατεύθυνση.  Αλλά ο κυρίαρχος πυρήνας  του ελληνισμού είναι αυτός που ήδη ανέφερα.

-Ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει θέσει το θέμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (ΕΑΧ) Ελλάδος και Κύπρου. Πόσο εφικτό είναι αυτό;

-Όλοι γνωρίζουμε  την ιστορία του ΕΑΧ. Το  1993 ξεκίνησε και μετά το 2011 πάψαμε να μιλάμε γι΄ αυτό. Έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες να προχωρήσουμε ακόμη παραπέρα από αυτό με μια συμφωνία, η οποία θα κυριαρχήσει στο μέλλον των σχέσεων μας σε ένα ευρύτερο πεδίο, που θα συμπεριλαμβάνει εκτός από τον τομέα της άμυνας και όλα τα κυρίαρχα θέματα, που μας απασχολούν. Όπως είναι ενέργεια, οικονομία, παιδεία δημογραφικό,  μεταναστευτικό.

-Πώς θα γίνει συγκροτημένα και με ποια βήματα. Τι θα πρέπει να περιλαμβάνει; 

-Παρακολουθήσαμε τα τελευταία χρόνια την Ελλάδα να κάνει κάποια σημαντικά βήματα στο θέμα των στρατηγικών συνεργασιών σε διμερές και πολυμερές επίπεδο. Αναφέρομαι στις συνεργασίες με ΗΠΑ, Γαλλία, τριμερείς με Ισραήλ, Κύπρο και Αίγυπτο και  τώρα τελευταία  με τη Βρετανία.  Έχει έλθει η ώρα να προχωρήσουμε σε μια συνολική στρατηγική συντονισμού των εθνικών επιδιώξεων με την Κύπρο.

-Πώς θα γίνει αυτό;

-Οι ειδικοί γνωρίζουν και θα το χειριστούνε.

-Με τη Βρετανία τι μορφή έχει η συνεργασία;

-Η συμφωνία που υπέγραψε προ ημερών ο κ. Παναγιωτόπουλος ( υπουργός Εθνικής Άμυνας) αφορά τη στρατιωτική συνεργασία, εκπαίδευση προσωπικού και ανταλλαγής εμπειριών σε διάφορα επίπεδα. 

-Βιώνουμε τις τουρκικές προκλήσεις αν και τώρα με τους σεισμούς έχουν καταλαγιάσει. Πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζονται; Πόσο φοβάστε ένα θερμό επεισόδιο;

-Ξεκινώ την απάντηση μου δηλώνοντας κάθετα ότι η Ελλάδα δεν φοβάται. Και δεν φοβάται γιατί έχει δυνατότητες, έχει εκπαίδευση, έχει σύστημα λήψης απόφασης εξαιρετικό και τάχιστο, έχει δυνατότητες ανάλυσης του περιβάλλοντος και εξαγωγής συμπερασμάτων και επιλογών αντιμετώπισης κάθε κρίσης. Έχει εκπαίδευση μέρα και νύκτα, υψηλό ηθικό και βούληση να υπερασπιστεί  την εθνική της κυριαρχία όπως έγινε το 2020. Αντιλαμβανόμαστε τις προκλήσεις από  πλευράς της Τουρκίας και τις αντιμετωπίζουμε σε όλα τα πεδία και στο διπλωματικό και επιχειρησιακό τομέα με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα.  Δεν φοβόμαστε και προετοιμαζόμαστε  με πολλαπλές επιλογές για το μέλλον.

-Είναι, όμως, ορατό ένα επεισόδιο;

-Λαμβάνοντας  υπόψη το τι έχει συμβεί στην Ευρώπη και τις επιπτώσεις, που έχει υποστεί από τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, η Τουρκία στην παρούσα φάση δεν θα ήθελε να είναι  αυτή η αιτία δημιουργίας  ενός θερμού επεισοδίου στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.  Θα επιθυμούσε ένα θερμό επεισόδιο, αλλά να προκληθεί με μέριμνα της Ελλάδος.  Η Ελλάδα παρακολουθεί την κατάσταση τόσο με ψυχραιμία όσο και αποφασιστικότητα. Να συμπληρώσω εδώ ότι η όλη κατάσταση έχει διαφοροποιηθεί  από το απρόβλεπτο γεγονός των σεισμών, το οποίο τροποποιεί στο τακτικό και στο επιχειρησιακό πεδίο, τους σχεδιασμούς της Τουρκίας, οριοθετώντας πλέον τις προτεραιότητες  της εντός των συνόρων της.

-Πιστεύετε ότι η διπλωματία των σεισμών έχει προοπτική και θα διαρκέσει;

-Τα απρόβλεπτα γεγονότα έρχονται ξαφνικά και δημιουργούν συνέπειες στη χώρα. Απομένει να δούμε πως θα χειριστεί η τουρκική κυβέρνηση  τις συνέπειες. Εκτιμώ ότι ο στρατηγικός στόχος της Τουρκίας δεν διαφοροποιείται σε βάθος χρόνου. 

-Απλά γίνεται ένα διάλειμμα;

-Ναι.

-Αν και στην Κύπρο δεν είναι δημοφιλές το θέμα για μια σειρά λόγους, που έχουν να κάνουν και με τα όσα έχουν συμβεί το 1974, θεωρείτε ότι η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ θα βοηθήσει στο θέμα της ασφάλειας;

-Θεωρώ ότι το θέμα έχει ωριμάσει. Δύο τελευταίες αποφάσεις των ΗΠΑ, το θέμα  της άρσης  του εμπάργκο στην πώληση όπλων προς την Κύπρο και η δεύτερη αφορά στην ικανοποίηση των ΗΠΑ για τις μη διευκολύνσεις σε πολεμικά πλοία της Ρωσίας, έχουν δημιουργήσει το κατάλληλο περιβάλλον.  Η  Κύπρος είναι σε θέση  να κάνει το πρώτο βήμα,  που είναι η συμμετοχή στη «Σύμπραξη για την Ειρήνη» του ΝΑΤΟ, με την υποστήριξη όλων για να δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε να γίνει το επόμενο βήμα, που είναι η ένταξη στη Συμμαχία.  Μπορεί να μην είναι δημοφιλές το θέμα, πλην όμως έχουν ωριμάσει οι συνθήκες και είναι η κατάλληλη στιγμή.

-Υπάρχει και το τουρκικό βέτο, που θα μπλοκάρει τις διαδικασίες αυτές.

-Αντιλαμβάνομαι ότι η Τουρκία θα χρησιμοποιήσει το βέτο. Η Τουρκία δυσαρεστεί τη Δύση, όχι μόνο για τον αναθεωρητισμό της έναντι της Ελλάδος και της Κύπρου, αλλά για τη στάση της έναντι του ISIS, για τη στάση που τηρεί με τη μη συμμετοχή της στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Ενοχλεί τη Δύση για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη συνεχιζόμενη κατοχή εδάφους της Κύπρου. Για την αντίδραση της στην ένταξη της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ. Άρα η στάση της θα προστεθεί στα προβλήματα που συσσωρεύονται ως αποτέλεσμα της συμπεριφοράς της. 

Είναι η κατάλληλη στιγμή για να δημιουργηθούν συνθήκες για την ανάπτυξη του αμυντικού τομέα

-Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει διαφοροποιήσει την προσέγγιση της Ευρώπης στα θέματα της ασφάλειας, της άμυνας;

-Η απρόκλητη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία δημιούργησε δυο κυρίαρχες τάσεις στην Ευρώπη. Η πρώτη  είναι η ανάδειξη της αμυντικής βιομηχανίας και των προϊόντων της για να αντιμετωπιστούν  οι απαιτήσεις υποστήριξης της Ουκρανίας. Αυτό το ενισχύει και η απόφαση της Ε.Ε. να επιτρέψει τη χρηματοδότηση και του αμυντικού τομέα των κρατών-μελών. Συνεπώς, γεννάται μια τεράστια ευκαιρία και για την Ελλάδα αλλά και για την Κύπρο να ενισχυθούν με σύγχρονες εταιρείες, οι οποίες ασχολούνται με θέματα που σχετίζονται με την άμυνα, μέσω της χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής  Ένωσης. Θα πω ένα παράδειγμα: Ναυτικές χώρες και οι  δυο έχουμε εταιρείες που κατασκευάζουν φουσκωτά σκάφη και σκάφη αναψυχής. Μια συνεργασία και με τα εξαιρετικά πανεπιστήμια που διαθέτει η Κύπρος, μπορεί να οδηγήσει στο μέλλον στην κατασκευή ενός μη επανδρωμένου σκάφους.  Παρόμοιες ιδέες υπάρχουν πολλές. Στην Κύπρο υπάρχουν εξαιρετικοί επιστήμονες.

Είναι η κατάλληλη στιγμή για να δημιουργηθούν συνθήκες για την ανάπτυξη του αμυντικού τομέα. Ένα δεύτερο θέμα που θέλω να πω, και η Ελλάδα ήδη το κάνει, είναι ότι δεν απαιτείται να προχωρήσουμε σε ένα ανταγωνισμό εξοπλισμών με γείτονες. Είναι διαφορετικά τα μεγέθη και οι προτεραιότητες. Εκείνο που απαιτείται να κάνουμε είναι να δημιουργήσουμε εξειδικευμένες και μοναδικές δυνατότητες (Niche Capabilities), οι οποίες θα αποτελούν πολλαπλασιαστή ισχύος (Game Changer). Κυρίαρχο στοιχείο του ελληνισμού είναι διαχρονικά η ενότητα και η αγάπη για την πατρίδα στις δύσκολες στιγμές. Το παραπάνω αποτελεί και την ισχύ μας. 

Φιλελεύθερος