Συνέπειες & στρατηγικές δυνατότητες- Ποιες είναι οι πιθανές αντιδράσεις
της Ρωσίας του Πούτιν- Γιατί τώρα είναι κατάλληλη στιγμή για μια τέτοια
ενέργεια
Με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να εισβάλει σε ένα γειτονικό έθνος που
δεν ανήκει στο ΝΑΤΟ και να εμπλέκεται σε πυρηνικές απειλές και επιδείξεις
ισχύος, η εγγύηση αμοιβαίας άμυνας του Άρθρου 5 της συμμαχίας μπορεί να έχει
αποκτήσει νέα απήχηση για τους δύο σκανδιναβικούς εταίρους του ΝΑΤΟ, τη
Φινλανδία και τη Σουηδία. Πράγματι, οι Φινλανδοί πολιτικοί άρχισαν να συζητούν
για την ένταξη στο Ελσίνκι την Τρίτη, με μια νέα δημοσκόπηση να δείχνει
υποστήριξη για ένταξη στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Και οι δύο χώρες πρέπει να κάνουν έναν δύσκολο υπολογισμό κόστους-οφέλους
σχετικά με την ένταξη στο ΝΑΤΟ, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανή αντίδραση του
Πούτιν, τόσο κατά τη διαδικασία ένταξης όσο και αμέσως μετά την ένταξη. Αλλά
από τη σκοπιά του ΝΑΤΟ, η υπόθεση φαίνεται πιο ξεκάθαρη: Η προσθήκη της
Φινλανδίας και της Σουηδίας θα πρόσφερε στη συμμαχία προβλεψιμότητα σε μια
εποχή αβεβαιότητας, στρατιωτικών δυνατοτήτων πρώτης τάξεως και ένεση
δημοκρατικών αξιών.
Παραδοσιακά, η δυνατότητα ένταξης στο ΝΑΤΟ, αλλά η μη εφαρμογή της, θεωρείται
αποτρεπτικός παράγοντας τόσο στη Στοκχόλμη όσο και στο Ελσίνκι. Η Ρωσία
φοβάται ένα διευρυμένο ΝΑΤΟ και μπορεί να μετριάζει τη συμπεριφορά της στη
σκανδιναβική περιοχή της Βαλτικής ως αποτέλεσμα. Επιπλέον, η παραδοσιακή σκέψη
υποστήριζε ότι οι ρωσικές αμφιβολίες για τη συμμετοχή της Φινλανδίας και της
Σουηδίας θα περιέπλεκαν τον λογισμό της Μόσχας σε περίπτωση κρίσης.
Η πρόσφατη επιθετικότητα και ο αμφισβητούμενος ορθολογισμός του Πούτιν μπορεί
να αλλάξουν θεμελιωδώς αυτή τη δυναμική. Δεδομένου του ολοένα και πιο
απρόβλεπτου περιβάλλοντος ασφαλείας στην Ευρώπη, η Δύση θα επωφεληθεί από τον
στεγανό κοινό σχεδιασμό και διαβούλευση, χωρίς να χρειάζεται να σταματά
συνεχώς και να αξιολογεί εάν η Φινλανδία και η Σουηδία θα πρέπει να βρίσκονται
στην αίθουσα ή όχι.
Οι στρατοί της Φινλανδίας και της Σουηδίας διατηρούν κορυφαίες ικανότητες και
φήμη. Οι Φινλανδικές Αμυντικές Δυνάμεις μπορούν να συγκεντρώσουν 280.000
στρατιώτες μέσα σε 30 ημέρες, με έναν στρατό ικανό να υπερασπιστεί ανεξάρτητα
τα μακρά σύνορά του με τη Ρωσία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η πρόσφατη
επιλογή του F-35 ως το επόμενο μαχητικό πολλαπλών ρόλων της φινλανδικής
αεροπορίας θα συνεχίσει να ενισχύει την εικόνα του φινλανδικού στρατού, ως
έναν από τους πιο ικανούς στην Ευρώπη.
Η Σουηδία, αν και μόλις πρόσφατα έχει προχωρήσει στην αύξηση των αμυντικών
δαπανών, έχει επίσης μια ισχυρή γροθιά. Οι παραθαλάσσιες, αεροπορικές και
υποθαλάσσιες πολεμικές δυνατότητές της, μεταξύ άλλων, θα ήταν μια σημαντική
προσθήκη στην αποτρεπτική και αμυντική εργαλειοθήκη του ΝΑΤΟ.
Και οι δύο στρατοί διατηρούν ήδη υψηλά επίπεδα διαλειτουργικότητας με το
ΝΑΤΟ και θα μπορούσαν να έχουν σχεδόν απρόσκοπτη μετάβαση από στρατιωτική
άποψη, όπως επισημαίνεται σε μελέτη της RAND Corporation.
Μακροπρόθεσμα, το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να επωφεληθεί από την υποδοχή δύο από τις
πιο ζωντανές δημοκρατίες του κόσμου στις τάξεις του. Το Freedom House
βαθμολογεί τη Φινλανδία και τη Σουηδία ως 100 στα 100 στις παγκόσμιες
βαθμολογίες ελευθερίας. Το ΝΑΤΟ ιδρύθηκε τόσο σε σκληρές επιταγές ασφάλειας
όσο και σε δημοκρατικές αξίες, μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η
προσθήκη της Φινλανδίας και της Σουηδίας θα μπορούσε να βοηθήσει τη συμμαχία
να προωθήσει τη φιλοδοξία του άρθρου 2 για την ενίσχυση των ελεύθερων θεσμών
και την ενθάρρυνση της οικονομικής συνεργασίας.
Οι κυβερνήσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας διαδραματίζουν επίσης
σημαντικούς ρόλους εντός της ΕΕ, επομένως ένα βοηθητικό όφελος θα μπορούσε
να είναι η ισχυρότερη συνεργασία ΝΑΤΟ-ΕΕ και ΗΠΑ-ΕΕ σε μια σειρά θεμάτων.
Συγκεκριμένα, τόσο η Σουηδία όσο και η Φινλανδία συμμετέχουν σε
διαπραγματεύσεις και σχεδιασμό στρατηγικής σχετικά με τον ανταγωνισμό με την
Κίνα, καθώς και στον ευρύτερο παγκόσμιο ανταγωνισμό μεταξύ δημοκρατιών και
απολυταρχιών.
Η επιτάχυνση της πορείας για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο
ΝΑΤΟ θα ήταν μια ομολογουμένως περίπλοκη διπλωματική προσπάθεια. Ο Γενικός
Γραμματέας θα πρέπει να κερδίσει τη συναίνεση, τουλάχιστον ιδιωτικά, και από
τους 30 συμμάχους και στη συνέχεια να δώσει εντολή στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ και
στις στρατηγικές του εντολές να προετοιμάσουν όσο το δυνατόν συντομότερο
χρόνο μετάβασης.
Ενώ οι πρόσφατες προσχωρήσεις χρειάστηκαν χρόνια, η Φινλανδία και η Σουηδία
θα είχαν προβάδισμα:
Η δέσμευσή τους στις δημοκρατικές αρχές και τις αρχές της ελεύθερης αγοράς
του ΝΑΤΟ είναι αδιαμφισβήτητη.
Από πλευράς ασφάλειας και στρατιωτικής σκοπιάς, συμμετέχουν ήδη σε μεγάλες
ασκήσεις του ΝΑΤΟ, συμβάλλουν στη Δύναμη Αντίδρασης του ΝΑΤΟ και τους
εμπιστεύονται ευαίσθητες πληροφορίες.
Θα μπορούσε να υπάρχει ακόμη ένα σημαντικό χρονοδιάγραμμα για την επικύρωση,
αλλά αυτό θα μπορούσε επίσης να συντομευθεί δεδομένης της συνεχιζόμενης
αίσθησης του επείγοντος στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Θα ήταν επίσης σημαντικό να δημιουργηθούν επιλογές έκτακτης ανάγκης για την
αντιμετώπιση της πιθανής αντίδρασης της Μόσχας. Ο Πούτιν θα μπορούσε να
απαντήσει με μια σειρά βημάτων, από τη γνωστή πλέον εργαλειοθήκη των
κυβερνοεπιθέσεων έως τις διακοπές στον ενεργειακό εφοδιασμό έως τις
επιδείξεις ισχύος.
Όμως, με τη συντριπτική πλειονότητα της προσοχής και των στρατιωτικών πόρων
της Ρωσίας αφιερωμένη στην Ουκρανία, και μια ενισχυμένη στάση ΗΠΑ-Ευρωπαϊκής
Ένωσης στην Ευρώπη, οι επόμενοι μήνες μπορεί να είναι ένα περιβάλλον
χαμηλότερου κινδύνου για αυτήν την πρωτοβουλία για τον εξής λόγο: δεσμευμένη
στο ουκρανικό μέτωπο, η Ρωσία ρεαλιστικά δεν θα μπορούσε να στείλει
στρατεύματα για οποιαδήποτε μορφής επιχείρηση είτε στη Φινλανδία είτε στη
Σουηδία.
Ωστόσο, η Συμμαχία θα πρέπει να είναι έτοιμη για τα πάντα και θα έπρεπε οι
ηγέτες στο Ελσίνκι, τη Στοκχόλμη και τις Βρυξέλλες να έχουν εκπονήσει
ορισμένα σχέδια έκτακτης ανάγκης πριν ανακοινώσουν την απόφαση για ένταξη
στη συμμαχία.
Φαίνεται απίθανο κάποιο έθνος να κάνει μια κίνηση προς το ΝΑΤΟ τις επόμενες
ημέρες, αλλά οι εγχώριες συζητήσεις για την ένταξη στο πλαίσιο των εθνικών
εκλογών φέτος στη Σουηδία και του χρόνου στη Φινλανδία θα είναι
αναπόφευκτες. Η ένταξη είναι εξ ολοκλήρου επιλογή τους, αλλά αν φτάσει η
επιστολή από το Ελσίνκι και τη Στοκχόλμη, το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να επωφεληθεί
από την ταχεία ανταπόκριση.