Ο ηρωικός θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη στη μάχη του Κεφαλόβρυσου



Το καλοκαίρι του 1823, οι Οθωμανοί με επικεφαλής τον Μουσταή Πασά της Σκόδρας έκαναν νέα εκστρατεία με σκοπό την κατάληψη της οχυρής πόλεως του Μεσολογγίου. Ο Μουσταής Πασάς, αφού υπέταξε τα Άγραφα αμαχητί, έφτασε σύντομα στο Καρπενήσι.

Παράλληλα, την 28η Ιουλίου 1823, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης συναντήθηκε με τον Μάρκο Μπότσαρη στο Σοβολάκο. Τμήματα του στρατιωτικού σώματος του Καραϊσκάκη ακολούθησαν τον Μπότσαρη, ο οποίος σκόπευε να ανακόψει την νέα εκστρατεία των Οθωμανών, ενώ ο Καραϊσκάκης, ίσως την 6-7 Αυγούστου, αποσύρθηκε στη Μονή Προυσού, με σοβαρά προβλήματα υγείας. Οι ελληνικές δυνάμεις, που μόλις έφταναν τους 1.250 άντρες, στρατοπέδευσαν στο Μικρό και Μεγάλο Χωριό. Στις 4 Αυγούστου, στρατοπέδευσε στο Κεφαλόβρυσο η εμπροσθοφυλακή του Μουσταή Πασά υπό τον θείο του, Τσελελεδήν μπέη, με 5.000 ή 7.000 Αλβανούς, Γκέκηδες και Μιρδίτες (καθολικούς Αλβανούς).

Στις 7 Αυγούστου ο Μάρκος έστειλε κατασκόπους (Τούσιας Μπότσαρης, Ιωάννης Μπαϊρακτάρης, Αθανάσιος Κουτσονίκας κ.ά.) σε αυτό το εχθρικό στρατόπεδο οι οποίοι γύρισαν την άλλη μέρα με πολλές πληροφορίες και πάρθηκαν οι πολεμικές αποφάσεις. Ο Μπότσαρης θα έκανε επίθεση στο Κεφαλόβρυσο ενώ οι υπόλοιποι θα έκαναν επίθεση την ίδια στιγμή από την κορυφογραμμή του χωριού Άγιος Ανδρέας, την τότε θέση Πλατάνια.

Την νύχτα της 8ης προς 9η Αυγούστου, ο Μάρκος Μπότσαρης με δύναμη 450 Σουλιωτών (ή κατά μία άλλη εκδοχή 350) και ένα άλλο σώμα υπό τον Κίτσο Τζαβέλα (το οποίο υποχώρησε μετά από σύντομη ανταλλαγή πυρών) επιτέθηκαν κατά της εμπροσθοφυλακής του οθωμανικού στρατοπέδου στο Κεφαλόβρυσο.

Σκοπός του Μπότσαρη ήταν η σύλληψη των αξιωματικών και συγκεκριμένα του Μουσταή. Οι Αλβανοί είχαν λάβει ελλιπή αμυντικά μέτρα, γεγονός που οδήγησε σε πολλές απώλειες από πλευράς τους, καθώς οι Σουλιώτες εισέβαλαν αθόρυβα στο στρατόπεδό τους. Οι τελευταίοι, μετά από τη χρήση πυροβόλων όπλων, πέρασαν σε επίθεση με γιαταγάνια.

Επικράτησε ταραχή και πανικός στις τάξεις του εχθρού και η φθορά ήταν μεγάλη. Οι Σουλιώτες πίστεψαν ότι είχαν νικήσει, αναγκάστηκαν όμως να υποχωρήσουν όταν διαπίστωσαν ότι ο Μπότσαρης είχε πέσει νεκρός από σφαίρα που τον χτύπησε στο δεξί μάτι, αλλά μόνο ύστερα από την ασφαλή απομάκρυνση του άψυχου σώματος του αρχηγού τους από το πεδίο της μάχης.

Οι τουρκικές απώλειες υπήρξαν βαριές, περίπου 800-1.500 άνδρες, σε αντίθεση με τις ελληνικές που ήταν ελάχιστες. Επίσης οι Έλληνες άρπαξαν 690 τουφέκια, 1.000 πιστόλια, δύο σημαίες, πολλά άλογα και μουλάρια και άλλα είδη. Η απώλεια όμως του στρατηγού Μάρκου Μπότσαρη ήταν τεράστια. Τάφηκε στο Μεσολόγγι με μεγάλες τιμές.