*Του Κώστα Σαρικά-onalert.gr
Στα C-390 Millenium της Embraer έχει στρέψει την προσοχή της η Πολεμική Αεροπορία η οποία εισέρχεται σε κρίσιμη καμπή για την ανανέωση του στόλου μεταγωγικών αεροσκαφών της. Τα C-130H, με δεδομένη την παλαιότητα τους και την αδυναμία συντήρησης και υποστήριξης δεν μπορούν να καλύψουν, υπό τις σημερινές επιχειρησιακές απαιτήσεις, τον συνεχώς αυξανόμενο όγκο των μεταφορών, των αεροδιακομιδών και συμβολής σε διακλαδικές και διεθνείς αποστολές.
Στο πλαίσιο αυτό, η επιλογή ενός νέου μεταφορικού αεροσκάφους δεν είναι απλώς θέμα αντικατάστασης, αλλά στρατηγικής αναβάθμισης. Το Αεροπορικό Επιτελείο προσανατολίζεται στην απόκτηση αεροσκαφών με κύρια χαρακτηριστικά την μεγαλύτερη ταχύτητα και ωφέλιμη μεταφορική ικανότητα, την πιο σύγχρονη τεχνολογία, το χαμηλότερο κόστος κύκλου ζωής αλλά και την καλύτερη διαλειτουργικότητα με τους συμμάχους στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Έτσι, η επιλογή της Πολεμικής Αεροπορίας είναι το C-390. Σύμφωνα με πληροφορίες του OnAlert.gr, o σχεδιασμός προβλέπει την απόκτηση τριών αεροσκαφών C-390 με προοπτική για επιπλέον τρία μέσω συμφωνίας κυβέρνησης προς κυβέρνηση (G-to-G) με την Πορτογαλία.
Η διαδικασία έχει ως επόμενο βήμα την έγκριση από το ΣΑΓΕ καθώς ήδη η Πολεμική Αεροπορία έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία εξέτασης των επιχειρησιακών απαιτήσεων όπου διαπιστώθηκε ότι C-390 καλύπτει πλήρως τα κριτήρια. Παράλληλα, η δυνατότητα συντήρησης στην Ελλάδα — ακόμη και σε υποδομές πολιτικής αεροπορίας — ενισχύει το επιχειρησιακό και οικονομικό σκεπτικό.
Το σχέδιο 3 + 3 μέσω Πορτογαλίας
Ο σχεδιασμός για «3+3» C-390 Millenium δίνει την απαραίτητη ευελιξία για την επόμενη φάση, ανάλογα με τις ανάγκες, τη χρηματοδότηση και την επιχειρησιακή ωριμότητα. Η απόφαση για συνεργασία με την Πορτογαλία ελήφθη καθώς η Força Aérea Portuguesa ήδη χρησιμοποιεί C-390 και λειτουργεί ως «επικεφαλής» ευρωπαϊκός χρήστης που ήδη έχει ενσωματώσει τον τύπο σε στρατιωτικές διαδικασίες.
Επιπλέον μέσω της Πορτογαλίας μπορεί να ενεργοποιηθεί μια G-to-G συμφωνία, δηλαδή μεταξύ ελληνικής και πορτογαλικής κυβέρνησης που ευνοεί την ταχύτερη διαδικασία και το χαμηλότερο διαπραγματευτικό κόστος ενώ λειτουργεί εντός πλαισίου συμμαχικών δικτύων και επιτρέπει πιθανές συνέργειες όπως κοινή προμήθεια ανταλλακτικών ή κοινές υποδομές συντήρησης.
Η Força Aérea Portuguesa ήδη διαθέτει 3 αεροσκάφη C-390 ενώ έχει παραγγείλει ακόμη 3 και διαθέτει option για άλλα 10 μεταφορικά αεροσκάφη. Πιθανόν αυτό το πρόγραμμα να ενταχθεί στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Safe. Επιπλέον η Πορτογαλία λειτουργεί ως «ευρωπαϊκός κόμβος» για τον τύπο, με συνεργασίες και δυνατότητα συνεργασίας μεταξύ κρατών-μελών του ΝΑΤΟ. Κατά συνέπεια η επιλογή μέσω της Πορτογαλίας δημιουργεί μια «πόρτα» για την ελληνική ενσωμάτωση του C-390 με χαμηλότερα ρίσκα, αξιοποίηση εμπειριών και πιθανές διευκολύνσεις.
Οι επιχειρησιακές παράμετροι και τα πλεονεκτήματα του C-390
Το C-390 Millennium προσφέρει ένα σύνολο τεχνολογικών, επιχειρησιακών και οικονομικών πλεονεκτημάτων τα οποία φαίνεται να το έφεραν στο επίκεντρο της επιλογής της ΠΑ.
– Ωφέλιμο φορτίο: Το αεροσκάφος μπορεί να μεταφέρει περίπου 26 τόνους ωφέλιμου φορτίου σε διαμόρφωση μεταφοράς, υπερβαίνοντας αρκετούς ανταγωνιστές.
– Ταχύτητα & ακτίνα δράσης: Σύμφωνα με στοιχεία της κατασκευάστριας εταιρείας , η ταχύτητα και η δυνατότητα πτήσης σε μεγαλύτερες αποστάσεις το καθιστούν σύγχρονη επιλογή για διεθνείς και διακλαδικές αποστολές.
– Δυνατότητα λειτουργίας από περιορισμένες διαδρόμους: Η ικανότητα του C-390 να απογειώνεται/προσγειώνεται από περιορισμένου μήκους διαδρόμους το καθιστά ιδανικό για τα νησιά του Αιγαίου και για αποστολές που απαιτούν επιχειρησιακή ευελιξία.
– Διαλειτουργικότητα ΝΑΤΟ & ευρωπαϊκή υποστήριξη: Η επιλογή του C-390 από άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Πορτογαλία, Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία, Λιθουανία κ.λπ.) δημιουργεί «οικοσύστημα» υποστήριξης, ανταλλακτικών, κοινών προμηθειών και συνεργασιών, κάτι το οποίο ενισχύει το επιχειρησιακό και οικονομικό επιχείρημα.
– Κόστος κύκλου ζωής & υποστήριξης: Η χρήση κινητήρων εμπορικής-πολιτικής προέλευσης, η πιθανότητα συντήρησης εντός Ελλάδας, και η ίδια η σχεδίαση που βασίζεται σε πιο σύγχρονες αρχές, συμβάλλουν σε μειωμένο κόστος στο βάθος χρόνου.
– Ευελιξία αποστολών: Το C-390 δεν περιορίζεται μόνο σε μεταφορές προσωπικού ή υλικού καθώς διαθέτει και άλλες δυνατότητες όπως εναέριο ανεφοδιασμό, αεροδιακομιδές (MEDEVAC), έρευνα-διάσωση και ανθρωπιστικές αποστολές.
Η Πολεμική Αεροπορία φαίνεται να αξιολογεί ότι αυτές οι δυνατότητες καλύπτουν πλήρως τις υπάρχουσες και μελλοντικές ανάγκες.
Η συντήρηση στην Ελλάδα – Το πλεονέκτημα της εγχώριας υποστήριξης
Ένα από τα κρίσιμα σημεία σε κάθε μεγάλο εξοπλιστικό πρόγραμμα είναι ο κύκλος ζωής του υλικού που έχει ως παραμέτρους τη διαθεσιμότητα, την επάρκεια ανταλλακτικών, την τεχνική υποστήριξη και τους χρόνους συντήρησης. Η δυνατότητα να συντηρείται εν μέρει ή και πλήρως το C-390 στην Ελλάδα, ακόμα και σε υποδομές πολιτικής αεροπορίας ,αποτελεί ισχυρό πλεονέκτημα.
Το γεγονός ότι η Πολεμική Αεροπορία έχει προβλέψει αυτόν τον παράγοντα δείχνει ότι η επιλογή δεν είναι μόνο τεχνική, αλλά έχει και οικονομική-διαχειριστική διάσταση.
Η υποστήριξη εντός Ελλάδας μειώνει:
Τους χρόνους μεταφοράς για ανταλλακτικά ή τεχνικά συνεργεία.
Το κόστος logistics.
Την εξάρτηση αποκλειστικά από εξωτερικούς προμηθευτές.
Την απώλεια διαθεσιμότητας των αεροσκαφών λόγω συντήρησης στο εξωτερικό.
Επιπλέον η συνεργασία με ελληνικές εταιρείες ενισχύει και την εγχώρια βιομηχανική συμμετοχή γεγονός στο οποίο δίνει πλέον στρατηγική σημασία ειδικά για μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα.
O ανταγωνισμός: C-390 vs C-130J
Μια από τις κρίσιμες διαστάσεις της απόφασης της Πολεμικής Αεροπορίας είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ του C-390 της Embraer και του C-130J Super Hercules της Lockheed Martin. Η χρήση των C-130 στην Ελλάδα είναι μακρά, και η αξιοπιστία του τύπου έχει αποδειχθεί σε πολλές στρατιωτικές αεροπορίες. Ωστόσο, η νέα γενιά αεροσκαφών όπως ο C-390 προσφέρουν πλεονεκτήματα που δεν μπορούν να αγνοηθούν.
C-130J Super Hercules
Ο τύπος αυτός είναι ήδη διεθνώς διαδεδομένος: χρησιμοποιείται από πολλές αεροπορίες του ΝΑΤΟ και παγκοσμίως, γεγονός που εξασφαλίζει μεγάλο οικοσύστημα υποστήριξης. Η εμπειρία της ΠΑ και των ελληνικών τεχνικών με τα C-130 είναι μακρά — κάτι που μειώνει την καμπύλη μάθησης. Ωστόσο, η ηλικία των ελληνικών C-130H, το κόστος αναβάθμισης, η περιορισμένη ωφέλιμη μεταφορική ικανότητα και η ανάγκη για πιο σύγχρονη τεχνολογία, δημιουργούν περιορισμούς.
C-390 Millennium
– Μεγαλύτερη ωφέλιμη μεταφορική ικανότητα (περίπου 26 τόνους) και ανώτερες ταχύτητες/ακτίνα.
– Πλειάδα ευρωπαϊκών κρατών και κρατών μελών του ΝΑΤΟ το έχουν ήδη επιλέξει, γεγονός που ενισχύει το θετικό αποτύπωμα του τύπου.
– Οικονομικότερο κόστος κύκλου ζωής, μεγαλύτερη ευελιξία σε αποστολές και η δυνατότητα συντήρησης στην Ελλάδα δημιουργούν ένα ισχυρό επιχείρημα υπέρ του.
Η επιλογή μέσω Πορτογαλίας και το ευρωπαϊκό «οικοσύστημα» υποστήριξης προσθέτουν επιπλέον επίπτωση στην επιχειρησιακή και πολιτική σκοπιά. Η Πολεμική Αεροπορία έχει εξετάσει και τους δύο τύπους με το C-390 όπως ήδη έχει αναφέρει το Onalert.gr να εμφανίζει σημαντικό προβάδισμα.
Η αμερικανική πλευρά της Lockheed Martin φαίνεται πάντως να ετοιμάζει «νέα βελτιωμένη πρόταση» για το C-130J, προκειμένου να παραμείνει ανταγωνιστική στην αγορά της Ελλάδας. Η πρόταση δεν θα αφορά μόνο προμήθεια αεροσκαφών, αλλά και τη θέση της χώρας στο αμυντικό-βιομηχανικό οικοσύστημα, τη συνδεσιμότητα με συμμάχους, το κόστος χρήσης για δεκαετίες και την εγχώρια συμμετοχή.
Οι διεθνείς τάσεις και ο ευρωπαϊκός «άξονας Millennium»
Η δυναμική του C-390 στην ευρωπαϊκή αγορά είναι αξιοσημείωτη:
Η Πορτογαλία, ως πρώτος ευρωπαϊκός πελάτης του τύπου επεκτείνει τον στόλο της.
Η Αυστρία και η Ολλανδία υπέγραψαν σύμβαση για 9 αεροσκάφη (4 για Αυστρία, 5 για Ολλανδία) για παραδόσεις από 2027.
Η Λιθουανία ανακοίνωσε την επιλογή του C-390 ως επόμενης γενιάς μεταφορικού αεροσκάφους της.
Η Σουηδία υπέγραψε σύμβαση για την αγορά τεσσάρων C-390.
Η Σλοβακία και η Τσεχία επίσης συμμετέχουν στο «club» των υποψηφίων χρηστών.
Οι συνολικές παραγγελίες του C/KC-390 έχουν φτάσει τουλάχιστον τα 42 αεροσκάφη σύμφωνα με την Embraer.
Για την Ελλάδα, η συμμετοχή στον «άξονα Millennium» σηματοδοτεί ότι δεν μπαίνει απλώς ως μεμονωμένος πελάτης, αλλά εντάσσεται σε ένα δίκτυο ευρωπαϊκών αεροποριών που ήδη αξιοποιούν τον τύπο, γεγονός που αυξάνει τις συνέργειες, μειώνει το επιχειρησιακό ρίσκο και ενισχύει το οικονομικό αποτέλεσμα.
Στενεύουν τα χρονικά περιθώρια
Η χρονική συγκυρία είναι κρίσιμη για την Πολεμική Αεροπορία. Τα χρονικά περιθώρια για αντικατάσταση των C-130H στενεύουν, οι επιχειρησιακές ανάγκες εντείνονται και η πρόταση των C-390 εμφανίζεται ώριμη με πολλούς ευρωπαίους πελάτες, αποδεδειγμένη επιχειρησιακή δυνατότητα και προοπτική ταχείας παράδοσης.
Το γεγονός ότι στο Paris Air Show το 2025 το C-390 εμφανίστηκε ως «ο νικητής» στον τομέα των στρατιωτικών μεταγωγικών, με πολλαπλές ανακοινώσεις σηματοδοτεί ότι η αγορά κινείται προς τη νέα γενιά. Η Ελλάδα δείχνει να επιδιώκει να εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία συμμετέχοντας σε ένα ευρωπαϊκό μοντέλο, χωρίς πλέον επιχειρησιακό ρίσκο, εξασφαλισμένη υποστήριξη, και με συντήρηση εντός χώρας για ένα σύγχρονο αεροσκάφος.
Η διαφαινόμενη επιλογή του C-390 Millennium από την Πολεμική Αεροπορία σηματοδοτεί μια στρατηγική στροφή στις δυνατότητες αερομεταφοράς της χώρας. Δεν πρόκειται απλώς βήμα για αντικατάσταση ενός τύπου, αλλά για αναβάθμιση δυνατοτήτων, ενίσχυση διαλειτουργικότητας με τους συμμάχους, μείωση κύκλου ζωής κόστους, υποστήριξη εντός χώρας και συμμετοχή σε μια ευρωπαϊκή «οικογένεια» χρηστών.