78 χρόνια συμπληρώνονται από το ολοκαύτωμα στο πανέμορφο χωριό Δίστομο του
νομού Βοιωτίας, στις 10 Ιουνίου 1944,όπου εκτελέστηκαν αθώοι κάτοικοι από τις
γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Οι ναζιστές εισέβαλαν στο χωριό, άρχισαν να
εκτελούν αδιακρίτως τους κατοίκους και σταμάτησαν τη θηριωδία τους μόνο αφού
το έκαψαν ολοκληρωτικά, για να συνεχίσουν το «έργο» τους και κατά την
επιστροφή τους στην βάση τους, σκοτώνοντας όποιον άμαχο έβρισκαν στο δρόμο
τους.
Σύμφωνα με επιβεβαιωμένα στοιχεία, οι νεκροί του Διστόμου ήταν 228,εκ των
οποίων 117 γυναίκες και 111 άντρες. Ανάμεσα τους βρίσκονταν 53 βρέφη και
παιδιά κάτω των 16 ετών. Στην ευρύτερη περιοχή εκτελέστηκαν περίπου 600
άνθρωποι.
Το καλοκαίρι του 1944 οι Γερμανοί κατακτητές είχαν αποδυναμωθεί σημαντικά.
Εκτός από τις μάχες, είχαν αρχίσει να χάνουν και την ψυχραιμία τους. Έτσι,
μπροστά στην απειλή ελληνικών ανταρτικών δυνάμεων, χτυπούσαν τα χωριά και
σκότωναν τους ανυπεράσπιστους κατοίκους ως αντίποινα.
Τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στο Δίστομο στις 10 Ιουνίου του 1944 έχουν ως
εξής: To πρωί, Γερμανοί στρατιώτες, ντυμένοι με ρούχα κρατουμένων,
κατευθύνθηκαν από την Λιβαδειά προς την Αράχωβα με δυο ελληνικά φορτηγά που
είχαν επιτάξει, ενώ πίσω τους ακολουθήσε -σε κοντινή απόσταση- γερμανική
στρατιωτική φάλαγγα των Ες-Ες με 60 οχήματα και πάνοπλους στρατιώτες.
Με αυτό το τέχνασμα οι Γερμανοί επεδίωκαν να βρεθούν αντιμέτωποι με αντάρτες,
που θα νόμιζαν εσφαλμένα ότι επρόκειτο για μεταφορά Ελλήνων αιχμαλώτων.
Στη θέση Καταβόθρα οι ναζιστές δέχτηκαν επίθεση από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Μετά
από σύντομη, αλλά σφοδρή μάχη με τους πολυάριθμους άνδρες της Βέρμαχτ,
αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 15 νεκρούς και
άλλους τόσους τραυματίες. Οι γερμανικές απώλειες ανήλθαν σε 6 νεκρούς και 15
τραυματίες.
Οι ναζιστές απέδωσαν την επίθεση ΕΛΑΣ σε ειδοποίηση των φιλήσυχων κατοίκων του
Διστόμου και επέστρεψαν στο χωριό για να εκδικηθούν. Αυτή τη φορά δεν υπήρχαν
οργανωμένες με «γερμανικό τρόπο» εκτελέσεις. Ούτε εκκένωση των σπιτιών, ούτε
διαχωρισμός ανδρών και γυναικόπαιδων. Οι στρατιώτες των Ες-Ες έπεσαν σε έμψυχα
και άψυχα σαν λυσσασμένα σκυλιά. Δεν άφησαν τίποτα όρθιο και ζωντανό.
Με πιστόλια, πολυβόλα, χειροβομβίδες και φωτιά ισοπέδωσαν το χωριό. Άνδρες,
γυναίκες και παιδιά κακοποιήθηκαν, σφαγιάστηκαν με κάθε μέσο, σφαίρα, λόγχη ή
εκρηκτικά, που είχαν στην διάθεση τους οι ναζιστές.
Οι κάτοικοι που διασώθηκαν περιέγραφαν εικόνες ασύλληπτης αγριότητας και
απανθρωπιάς. Σε μια περίπτωση, οι στυγνοί εγκληματίες δολοφόνησαν ένα μωρό με
ξιφολόγχη και χάραξαν τον αγκυλωτό σταυρό στο πρόσωπο του. Σε άλλο
περιστατικό, Γερμανός στρατιώτης προσπάθησε να βιάσει έγκυο γυναίκα και όταν
εκείνη του αντιστάθηκε, τις έσχισε την κοιλιά με μαχαίρι και πέταξε το έμβρυο
στα πόδια της.
Η σφαγή του Διστόμου σοκάρει μέχρι σήμερα όχι μόνον λόγω τον αριθμό των
θυμάτων, αλλά και για τον άγριο και βάρβαρο τρόπο που διεξήχθη και γιατί
ουδέποτε υπήρξε πραγματική τιμωρία των υπευθύνων.
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών κατακτητών από την Ελλάδα, το Ελληνικό Γραφείο
Εγκληματιών Πολέμου μπόρεσε να ανακαλύψει έναν από τους υπευθύνους της Σφαγής,
τoν αξιωματικό των SS Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε
συλληφθεί. Οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές, οι οποίες τον
προφυλάκισαν.
Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισης του, ο Χανς Ζάμπελ εκδόθηκε προσωρινά στη
Δυτική Γερμανία, αλλά δεν επέστρεψε ξανά στην Ελλάδα και δεν αντιμετώπισε ποτέ
τις συνέπειες των πράξεων του.
Η σφαγή του Διστόμου αποτελεί ένα από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα κατά της
ανθρωπότητας στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για το οποίο η Γερμανία,
εκμεταλλευόμενη και την παθητική στάση των ελληνικών κυβερνήσεων, ουδέποτε
ανέλαβε την ιστορική της ευθύνη και ουδέποτε εξέφρασε την έμπρακτη μεταμέλεια
της.
Διαχρονικά, οι γερμανικές κυβερνήσεις δεν δείχνουν καμία διάθεση συζήτησης και
συμβιβασμού, σχετικά με την καταβολή πολεμικών επανορθώσεων για τις ναζιστικές
θηριωδίες που διέπραξαν οι πατεράδες και παππούδες τους την περίοδο 1939-45
και θεωρούν ότι το ζήτημα είναι λήξαν. Επικαλούνται διάφορα νομικά και
πολιτικά τεχνάσματα και δεν έχουν αναλάβει ποτέ τις ιστορικές ευθύνες τους
απέναντι στους λαούς της Ευρώπης.
Θάνος Κάλλης
Δημοσιογράφος
Δικηγόρος-Ιστορικός